Hàng loạt sai phạm trong quản lý đất ở Hà Giang

Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra về việc quản lý, sử dụng đối với đất có nguồn gốc từ nông-lâm trường quốc doanh tại tỉnh Hà Giang. Kết luận thanh tra cho thấy trong một thời gian dài, đất đai do các nông, lâm trường quốc doanh quản lý, sử dụng tại tỉnh Hà Giang chủ yếu được giao trên bản đồ, không thực hiện đo đạc, cắm mốc, xác định ranh giới cụ thể trên thực địa, cho nên việc giao, quản lý và sử dụng đất cũng không cụ thể.

Căn cứ để quản lý, giao đất là các bản đồ có độ chính xác thấp, hồ sơ giấy tờ cũ, không được hiệu chỉnh; hồ sơ giao đất, cho thuê đất chủ yếu được lập và ban hành kèm theo các quyết định thành lập nông-lâm trường, do các nông-lâm trường tự quản lý, ít được giao nộp cho các cơ quan quản lý đất đai theo quy định.

Phần lớn đất đai và rừng chưa được rà soát, đo đạc trên thực địa, chưa lập bản đồ địa chính, diện tích được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất chủ yếu là đất phi nông nghiệp, chưa tạo được sự chuyển biến căn bản trong quản lý, sử dụng đất. Cùng với đó là hệ thống hồ sơ kỹ thuật và pháp lý liên quan đến việc giao quản lý và sử dụng đất còn thiếu và yếu, tạo kẽ hở cho việc vi phạm pháp luật...

Diện tích đất quản lý, sử dụng giữa thực tế và hồ sơ sổ sách còn có nhiều khác biệt lớn, nhiều diện tích chưa quản lý được. Phần diện tích mà các công ty bàn giao lại cho chính quyền địa phương quản lý để giao cho các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân sử dụng chủ yếu chỉ được thực hiện trên sổ sách, chưa được đo đạc, xác định mốc giới và bàn giao trên thực địa, chưa có hồ sơ địa chính làm cơ sở pháp lý cho việc giao quản lý, sử dụng.

Quản lý tài chính với đất nông-lâm trường còn nhiều bất cập, triển khai chậm, chưa làm hết quy định. Việc không xác định được rõ diện tích, không rõ loại đất để làm cơ sở cho việc tính toán khoản thu chưa được triển khai, làm thất thoát các khoản thu trong việc sử dụng đất được giao.

Đối với đất do các Ban Quản lý rừng phòng hộ đang quản lý, sử dụng đến thời điểm hiện tại cũng chưa được đo đạc, xác định mốc giới, diện tích cụ thể để bàn giao thực địa; chưa có quyết định của cấp có thẩm quyền về giao đất, giao rừng và cũng chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với đất rừng được giao quản lý.

Việc triển khai các quy định của pháp luật về thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với đất có nguồn gốc nông-lâm trường trên địa bàn tỉnh Hà Giang còn chậm và chưa kịp thời; căn cứ diện tích được kê khai của các đơn vị để xác định số tiền phải thu từ cho thuê đất đối với 4 công ty là chưa phù hợp với thực tế sử dụng và các quyết định giao đất, cho thuê đất của UBND tỉnh.

Theo Kết luận thanh tra, năm 1993, UBND huyện Bắc Quang cấp 2 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trái thẩm quyền với tổng diện tích 17,42ha (Công ty Lâm nghiệp Vĩnh Hảo 7,71ha, Công ty cổ phầnChè Hùng An 9,71ha), vi phạm Luật Đất đai năm 1993, nhưng cho đến nay chưa được UBND tỉnh Hà Giang chỉ đạo việc thu hồi theo quy định.

Cùng với đó, đối với 4.732,51ha đất UBND tỉnh này đã thu hồi của 3 công ty lâm nghiệp giao cho UBND huyện Bắc Quang và UBND huyện Quang Bình quản lý, đến nay vẫn chưa tiến hành giao đất cho các tổ chức, hộ gia đình và cá nhân sử dụng.

Diện tích 2.780,98ha mà 3 công ty đề nghị giao lại địa phương quản lý, sử dụng theo các phương án sử dụng đất đã được UBND tỉnh phê duyệt năm 2015 cho đến nay vẫn chưa được Sở Tài nguyên và Môi trường hoàn thiện phương án sử dụng theo Thông tư số 07/2015/TT-BTNMT ngày 26.5.2015 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Ngoài ra, việc UBND huyện Yên Minh sử dụng 0,998ha đất vườn ươm đã giao Ban Quản lý rừng phòng hộ Yên Minh quản lý để giao lại cho Trung tâm Dạy nghề xây dựng của huyện Yên Minh nhưng không có quyết định thu hồi đất, giao đất của cấp có thẩm quyền là trái với Luật Đất đai năm 2003.

Trước tình trạng trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn xây dựng kế hoạch, chỉ đạo tỉnh Hà Giang về quản lý, kỹ thuật và chuyên môn nghiệp vụ để khảo sát, đo đạc, xác định bản đồ chính xác về diện tích, vị trí, phân loại chính xác về đất do các ban quản lý rừng và các công ty nông-lâm nghiệp đang quản lý, sử dụng.

Về xử lý trách nhiệm Chủ tịch UBND tỉnh Hà Giang, Thanh tra Chính phủ đề nghị nghiêm túc kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân về những hạn chế, yếu kém trong công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý và sử dụng đối với đất có nguồn gốc từ nông-lâm trường quốc doanh trên địa bàn như đã nêu ở phần kết luận thanh tra. Đồng thời, chỉ đạo các sởngành, UBND các huyện, công ty liên quan nghiêm túc kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý các tổ chức và cá nhân để xảy ra những vi phạm.