Hawaii ngày càng hứng chịu nhiều thảm họa

Nhà nghiên cứu Debarati Guha-Sapir (Trung tâm Nghiên cứu dịch tễ học thảm họa thuộc Đại học Công giáo Louvain) nhận định: “Hawaii có nguy cơ hứng chịu toàn bộ thảm họa khí hậu lẫn địa chất, bao gồm bão, lũ lụt, động đất, sóng thần, núi lửa phun trào”.

Thời gian gần đây Hawaii càng trở nên nguy hiểm hơn. Thảm họa tăng nhiều nhất là hỏa hoạn, chỉ trong tháng 8 tại bang này có 6 vụ cháy khác nhau, tương đương tổng số vụ cả giai đoạn 1953-2003.

Theo Cơ quan Đánh giá khí hậu và Trung tâm Cứu hỏa liên ngành quốc gia Mỹ, diện tích rừng bị cháy trên toàn quốc từ năm 1980 đến nay tăng gấp 3 lần. Đại học Hawaii xác định ở cùng kỳ diện tích bị cháy ở bang này tăng gấp 5 lần.

Cư dân lâu năm như bà Victoria Martocci cảm nhận rõ: “Cháy có thể xảy ra 1 hoặc 2 năm một lần, nhưng trong 10 năm qua lại thường xuyên hơn”. Bà đã mất chiếc thuyền cùng công việc kinh doanh Extended Horizons Scuba vì vụ cháy tại thị trấn Lahaina vừa qua.

Thảm họa tăng

AP qua phân tích dữ liệu của FEMA nhận thấy trong giai đoạn 1953-2003, Hawaii trung bình 2 năm có một thảm họa được giới chức liên bang tuyên bố. Hiện tại 1 năm có hai thảm họa được tuyên bố, tăng gấp 4 lần.

Chứng kiến những gì xảy ra tại hạt Maui tuần trước, cư dân bản địa Micah Kamohoali'I nhớ lại vụ cháy rừng lớn năm 2021 thiêu rụi ngôi nhà của mình trên hạt Big Island cùng một vùng đất rộng lớn ở Mauna Kea.

Lúc đó Linda Hunt (làm việc tại một chuồng ngựa ở làng Waikoloa trên hạt Big Island) phải sơ tán. Bà nhấn mạnh cần đầu tư cho công tác phòng ngừa và chuẩn bị ứng phó.

FEMA đánh giá chỉ số rủi ro tổng thể cho từng hạt ở Mỹ. Chỉ số rủi ro của hạt Maui là gần 88%, mức mà FEMA xếp loại “tương đối vừa phải”. Big Island có chỉ số rủi ro cao hơn 98% số hạt của Mỹ.

Hỏa hoạn là nguyên nhân số 1

Một báo cáo về tình trạng khẩn cấp năm 2022 xếp sóng thần, bão, động đất, lũ lụt, rủi ro sức, mối đe dọa trên mạng vào nhóm rủi ro cao với con người, nhưng lại chỉ đưa cháy rừng vào nhóm rủi ro thấp cùng với hạn hán, biến đổi khí hậu, nước biển dâng.

Tuy nhiên, hỏa hoạn là nguyên nhân số 1 gây ra các thảm họa ở Hawaii được giới chức liên bang tuyên bố, bằng 3 loại thảm họa tiếp theo là lũ lụt, bão, lốc xoáy cộng lại.

Học giả Clay Trauernicht (Đại học Hawaii) cho biết trong hầu hết thế kỷ 20, Hawaii có trung bình khoảng 20km2 bị cháy mỗi năm. Đến nay con số này tăng lên đến 60 - 80km2.

Ông xác định tình hình hiện tại chủ yếu do thay đổi trong phương thức sử dụng đất và thực vật: “Từ những năm 1990 trở đi, nông nghiệp đồn điền cùng chăn nuôi gia súc suy giảm mạnh. Hàng triệu mẫu đất trồng trọt bị thay thế bằng đồng cỏ dễ cháy. Biến đổi khí hậu khiến tình hình nguy hiểm hơn”.

Nhà khoa học khí hậu Chris Field (Đại học Stanford) cho biết cỏ có thể khô héo sau vài tuần và chẳng cần điều kiện thời tiết khắc nghiệt để bắt lửa.

Đây chính là những gì xảy ra trong năm nay. Vào tháng 5 Maui không hề ghi nhận hạn hán, vậy mà đến tháng 8 thì 83% diện tích hạt khô hạn bất thường hoặc hạn hán từ mức vừa đến nghiêm trọng. Giới khoa học gọi đây là hạn hán chớp nhoáng.

Theo một nghiên cứu công bố tháng 4 của Đại học Nam Kinh, hạn hán chớp nhoáng trở nên phổ biến hơn vì biến đổi khí hậu.

Một yếu tố khác khiến vụ cháy vừa qua tồi tệ hơn là cơn bão Dora cách 1.100km về phía nam, tạo ra gió lớn thổi bùng lửa.

Ông Field thảm họa thời tiết gia tăng trên toàn thế giới. Riêng Mỹ ghi nhận số lượng tăng vọt và Hawaii bị ảnh hưởng nặng nề.