Lời giải nào cho bài toán cung ứng và sử dụng nước sạch trước những thách thức của biến đổi khí hậu

Tham dự hội thảo có ông Cao Thanh Bình - Trưởng ban Văn hóa - Xã hội HĐND TP.HCM; ông Trần Quang Minh - Tổng giám đốc Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV, cùng ban lãnh đạo, cán bộ SAWACO; các chuyên gia đầu ngành, các nhà khoa học lĩnh vực môi trường, quy hoạch đô thị, kiến trúc; giảng viên, sinh viên các trường đại học; đại diện chính quyền các sở ban ngành TP.HCM; bà Lý Việt Trung - Tổng biên tập Báo Phụ nữ TP.HCM; bà Phạm Thị Vân Anh - Phó tổng biên tập Báo Phụ nữ TP.HCM, cùng các phóng viên báo, đài.

Thuận lợi đan xen thách thức

Những năm qua, Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn (SAWACO) đã không ngừng cố gắng để đảm bảo sản xuất nước liên tục và ổn định với tổng công suất cấp nước của toàn hệ thống khoảng 2,4 triệu m³/ngày, với mạng lưới đường ống dài gần 12.000km, cung cấp nước sạch cho gần 2,2 triệu hộ dân thành phố. Đây là nỗ lực không nhỏ từ phía Tổng công ty khi TP.HCM là siêu đô thị với số dân đông nhất trên cả nước.

Theo ông Trần Quang Minh - Tổng giám đốc Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV, hiện 100% người dân TP.HCM có thể sử dụng và tiếp cận nước sạch. Công suất phát nước mỗi ngày khoảng 1,89 triệu m³ nước phục vụ cho 13 triệu dân đang sinh sống và làm việc tại thành phố, với 1,6 triệu đồng hồ nước và 12.000km đường ống nước. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn tồn tại những thách thức, đặc biệt là tác động của biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn ở sông Đồng Nai, sông Sài Gòn (nhất là những tháng cao điểm mùa khô), ô nhiễm nguồn nước, áp lực nước không đồng đều, an toàn cấp nước…

Thực tế này cũng được TS Lê Thanh Hòa - Trưởng khoa Đô thị học, Đại học KHXH&NV TP.HCM chỉ ra. Ông Lê Thanh Hòa cho biết, nguy cơ thiếu nước ở TP.HCM khi dân số tăng nhanh trong 10 năm qua, với mức tăng ước tính 2,2%/năm. Sự gia tăng này đặt ra áp lực lớn đối với việc cung cấp nước khu vực vùng ven, do mật độ dân số đông gây khó khăn cho việc điều tiết nước.

Trước áp lực đô thị hóa và bùng nổ dân số, phía SAWACO dù đã có một số giải pháp tạm thời và lâu dài như áp dụng các công nghệ xử lý tiên tiến để xử lý ô nhiễm, hồ chứa nước sạch, cấp nước cho các khu vực ở xa, nước yếu... nhưng vẫn còn nhiều thách thức. Do đó, hội thảo “Nước với đời sống: Cung ứng, sử dụng và đối phó với thách thức” với nội dung xoay quanh việc cung ứng nước sạch cho TP.HCM khi đối mặt trước những thách thức về biến đổi khí hậu, gia tăng dân số và thay đổi sản xuất theo xu hướng 4.0, trong đó những vấn đề được đề cập đến như quy hoạch, thiết kế, phân bổ dân số, hành vi sử dụng nước… là cơ hội tìm kiếm giải pháp hướng đến một đô thị đảm bảo an ninh nguồn nước và đảm bảo cân bằng sinh thái trong việc khai thác và sử dụng tài nguyên nước bền vững.

Đề xuất nhiều giải pháp

Theo PGS-TS Nguyễn Minh Hòa, hiện nay nguồn nước đang là vấn đề được toàn cầu quan tâm. Ở Việt Nam, Chính phủ và các bộ, ngành rất quan tâm đến vấn đề phát triển, bảo tồn, tái tạo nguồn nước. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xây dựng đề án “Bảo đảm an ninh nguồn nước và an toàn đập, hồ chứa nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” và đã được Bộ Chính trị kết luận, thông qua vào ngày 23.6.2022. Điều này cho thấy tính cấp bách và sự quan tâm của cơ quan chức năng về việc bảo đảm an ninh nguồn nước.

Để đảm bảo an ninh nguồn nước, theo ông Nguyễn Minh Hòa, ngành cấp nước thành phố cần xây dựng những kịch bản và chuẩn bị đối phó với những biến động có thể xảy ra, bên cạnh đó là quy hoạch không gian, phân bổ dân số hợp lý, kết hợp với xã hội số, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh.

Ngoài ra, một số chuyên gia cũng đưa ra một số đề xuất về quy hoạch không gian TP.HCM đến năm 2040 và bài toán cung ứng nước; thiết kế khu dân cư, chung cư theo hướng tối ưu hóa sử dụng nước dưới nhãn quan đô thị xanh; pháp luật về khai thác và bảo vệ nguồn nước... nhằm hướng đến một đô thị đảm bảo không chỉ an ninh nước mà còn hướng đến chất lượng nước, thuận tiện trong sử dụng, hợp lý giá cả và đảm bảo cân bằng sinh thái trong việc khai thác và sử dụng bền vững.

Kết luận hội thảo, ông Trần Quang Minh - Tổng giám đốc Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn TNHH MTV gửi lời cảm ơn đến những ý kiến đóng góp của các chuyên gia và sẽ đưa vào điều chỉnh quy hoạch cấp nước làm cơ sở pháp lý giải quyết những hạn chế còn tồn tại trong việc cung ứng và sử dụng nguồn nước.