Những cảnh báo đáng lo ngại từ khảo sát lòng sông gần TP.Vĩnh Long

Nếu nhìn trên thực tế, đoạn sông từ cầu Mỹ Thuận có dòng nước đổ thẳng về đầu cù lao An Bình, rồi từ đó, dòng nước đạp mạnh xuống bờ TP.Vĩnh Long và mũi nước hướng thẳng về TP Vĩnh Long.

Dòng chảy thực tế này xưa nay chưa gây ra sạt lở nào đáng ngại cho TP.Vĩnh Long. Tuy nhiên, về lâu dài, nếu tình hình khai thác cát gần cầu Mỹ Thuận đến phà Đình Khao tiếp tục tiếp diễn thì chuyện sạt lở đe dọa TP.Vĩnh Long là chuyện sớm muộn có thể xảy ra.

Trên sông Tiền hiện nay, đoạn trên sông Tiền từ cầu Mỹ Thuận đến phà Đình Khao thuộc địa bàn tỉnh Vĩnh Long, có một số mỏ cát được phép khai thác. Ngoài ra, bọn cát tặc dùng ghe trọng tải lớn trộm cát vào ban đêm. Tình trạng này kéo dài dẫn đến nhiều đoạn từ cầu Mỹ Thuận đến phà Đình Khao nhiều lần sạt lở. Nghiêm trọng nhất là vụ sạt lở ngày 5.12.2022. Sau đó, ngày 16.1.2023 UBND tỉnh Vĩnh Long đã có công văn số 181/UBND-KTNV về việc thực hiện đánh giá ổn định bờ sông Cổ Chiên.

Theo đó, UBND tỉnh Vĩnh Long đã giao cho Chi cục Thủy lợi Vĩnh Long (Sở NN-PTNT) làm chủ đầu tư dự án “Đánh giá ổn định bờ sông Cổ Chiên", khu vực từ rạch Cái Cá đến rạch Bà Bóng.

Để đảm bảo tiến độ thực hiện dự án, Chi cục Thủy lợi đã ký kết hợp đồng nguyên tắc với đơn vị tư vấn là Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam để tiến hành triển khai thực hiện.

Sau khảo sát của Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, mới đây Sở NN-PTNT tỉnh Vĩnh Long đã có báo cáo gửi UBND tỉnh, kiến nghị dừng khai thác cát từ cầu Mỹ Thuận đến phà Đình Khao. Kết quả cho thấy, các nguyên nhân làm thay đổi địa hình lòng sông và sạt lở bờ Cổ Chiên do tác động của con người là chính. Đây cũng là nguyên nhân làm biến đổi, hạ thấp lòng sông mạnh nhất.

Ngoài ra, dòng chảy lũ, triều cường cũng có ảnh hưởng, nhưng thời gian tác động dài. Một yếu tố khác là do giảm bùn cát từ thượng nguồn; tác động của sóng gió, sóng tàu thuyền nhỏ.

Sở NN-PTNT kiến nghị UBND tỉnh Vĩnh Long xem xét, chỉ đạo dừng các hoạt động khai thác cát từ cầu Mỹ Thuận đến phà Đình Khao. Đánh giá lại quy hoạch khai thác cát trên toàn bộ sông Tiền, sông Cổ Chiên - đoạn qua tỉnh Vĩnh Long.

Nghiêm cấm việc gia tải, chất tải sát bờ sông, đặc biệt là phạm vi thượng và hạ lưu khu vực sạt lở phía xã Hòa Ninh, An Bình (thuộc cù lao An Bình, huyện Long Hồ); Xây dựng hành lang dự báo sạt lở dọc theo bờ sông Tiền.

Đối với các công trình bảo vệ bờ phía phường 1, TP.Vĩnh Long, trước mắt, cần sửa chữa phần trên bờ. Tại vị trí đã xảy ra sụt lún, tránh làm mất ổn định tổng thể.

Về lâu dài, cần xử lý phần dưới nước, nghiêm cấm các hoạt động làm gia tải lên khu vực kè đã xảy ra sụt lún; Thường xuyên đo đạc theo dõi, đánh giá tổng thể hệ thống lòng dẫn sông và ổn định bờ sông khu vực này; Quản lý các hoạt động xây dựng của người dân dọc theo bờ sông.

Trong báo cáo của Sở NN-PTNT Vĩnh Long có chi tiết đáng quan ngại như sau:

"Kết quả khảo sát cũng cho thấy, trên dòng sông Cổ Chiên có một số hố xói, -28m đến -36m. Hệ số ổn định bờ sông rất thấp, nguy cơ sạt lở rất cao. Phía bờ sông tại phường 1 và phường 5, TP.Vĩnh Long cũng xuất hiện lạch sâu nằm sát bờ, sâu -35m đến -38m.

Hiện nay, phía bờ cù lao An Bình gần khu vực sạt lở ngày 5.12.2022 có một số vị trí tiềm ân nguy cơ sạt lở cao. Hướng về phía bến đò An Bình khoảng 550 m có lạch sâu nằm sát bờ, có độ sâu -28m đến -35m. Hướng về phía bến phà Đình Khao khoảng 200m, hệ số ổn định bờ sông rất nhỏ, đạt trạng thái cân bằng giới hạn, bờ sông tiềm ẩn nguy cơ sạt lở do đó cần thiết phải thông báo, cảnh báo cho người dân biết để hạn chê các hoạt động sản xuất ở khu vực này để chủ động có các giải pháp xử lý kịp thời.

Như vậy, theo thông tin trên, từ TP.Vĩnh Long đến phà Đình Khao cần phải sớm dừng khai thác cát, tạo ổn định lòng sông, bờ sông; tạo sự bồi lắng cát cho dòng sông. Chính quyền cần sẵn sàng tinh thần bảo vệ tính mạng, tài sản người dân khi có nguy cơ sạt lở.

Kiến nghị và khuyến cáo của Sở NN-PTNT tỉnh Vĩnh Long khá toàn diện, có nhiều điều cảnh báo rất thiết thực. Theo trả lời của Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Long Lữ Quang Ngời mới đây, lãnh đạo tỉnh sẽ sớm có quyết định chung quanh các vấn đề này để đảm bảo an toàn cho người dân Vĩnh Long.