Niêm yết của Vinfast

Ngày 15.8.2023, Vinfast chính thức niêm yết trên thị trường chứng khoán Mỹ. Gần như tất cả các tờ báo hàng đầu về tài chính trên thế giới, như Wall Street Journal, Financial Times, Bloomberg đều đưa tin. Financial có hẳn một bài live trong ngày về sự kiện này; và WSJ đã có mấy bài liền trong những ngày qua.

Tôi cũng tìm hiểu về giá trị thị trường của các doanh nghiệp. Từng nhận được không biết bao nhiêu “gạch đá” khi dám phán (đã đúng) giá trị của ACB và VCB quá cao trước khủng hoảng năm 2008. Do vậy, tôi hiểu rằng giá trị thị trường của Vinfast với gần 86 tỉ USD (cao hơn rất nhiều lần giá trị thị trường của tất cả các doanh nghiệp của Vin cộng lại, bằng hơn 20% GDP và gần bằng tổng chi ngân sách năm 2022 của Việt Nam) vào ngày niêm yết, và còn hơn 46 tỉ USD sau 2 ngày sau đó, không có nhiều ý nghĩa cho mục tiêu hay góc nhìn thông thường về việc huy động vốn cổ phần, khả năng tạo ra lợi nhuận hay giá trị dòng tiền trong tương lai.

Tuy nhiên, việc niêm yết của Vinfast có ý nghĩa rất tốt cho mục tiêu thâm nhập vào thị trường có thể nói là tốt và khó tính nhất thế giới. Điều này được giải thích bởi các lý do sau:

Thứ nhất, đó là một hình ảnh tích cực trong con mắt công chúng và người tiêu dùng Mỹ. Thông tin nổi bật giờ đây là doanh nghiệp có giá trị thị trường rất lớn, được so sánh với GM và Ford, hai hãng xe nổi tiếng nhất của Mỹ. Điều này tạo ra niềm tin về uy tín và chất lượng (sự cảm tính của số đông là vậy). Như vậy, việc thuyết phục người tiêu dùng Mỹ sẽ thuận lợi hơn.

Thứ hai, việc niêm yết này hay đã được định danh giúp cho việc tạo dựng mối quan hệ với các đối tác, huy động vốn, và có được sự ủng hộ, nhận các chương trình hỗ trợ từ chính phủ Mỹ sẽ thuận lợi hơn. Điều này là hết sức quan trọng. Hơn thế, trong bối cảnh Mỹ đang tranh thủ và lôi kéo các nước khác trong chiến lược phân tách và giảm thiểu rủi ro từ Trung Quốc thì càng thuận lợi hơn.

Từ kinh nghiệm của các doanh nghiệp như Hyundai, Kia, có thể thấy cơ hội thành công rất lớn cho Vinfast nếu họ có thể tạo ra được những sản phẩm đảm bảo chất lượng với giá cả hợp lý và phù hợp với thị hiếu của người tiêu dùng. Điều này là không quá khó nếu có quyết tâm, sự chuẩn bị chu đáo và cách làm bài bản.

Điều thú vị là trong mắt người dân Mỹ, Việt Nam có cái gì đó bí ẩn (mạnh) khi có thể thắng họ trong cuộc chiến trước đây. Việt Nam, giống như Hàn Quốc trước đây, không bị hình ảnh của hàng cấp thấp trong mắt người tiêu dùng Mỹ như Nhật Bản những năm 1970 - 1980 mà Toyota phải xây dựng nhà máy và sản xuất xe Lexus ở Mỹ để cải tạo hình ảnh; và Trung Quốc ở thập niên 2000. Đây là những thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt thâm nhập vào thị trường Mỹ.

Các vấn đề nêu trên là khá thuận lợi cho Vinfast. Tuy nhiên, mấu chốt vấn đề là doanh nghiệp này cần phải làm được ra các sản phẩm có chất lượng, phù hợp với thị hiếu và túi tiền của người tiêu dùng. Doanh nghiệp của các nước khác, nhất là Nhật Bản, Hàn Quốc và Trung Quốc đã làm được, liệu Vinfast hay các doanh nghiệp Việt Nam khác có làm được điều này?

Một chút về giá trị thị trường

Giá trị thị trường dựa vào giá cổ phiếu được giao dịch trong ngày đầu tiên của Vinfast mà các báo gọi là khởi nghiệp (Startup) này vào cuối ngày giao dịch đầu tiên là gần 86 tỉ USD, cao hơn cả trị giá hai hãng xe hơi hàng đầu của Mỹ là GM và Ford. Giá trị cuối ngày 17.8.2023 còn hơn 46 tỉ USD, thấp hơn 46% so với ngày đầu tiên. Giá trị gần 40 tỉ đô “mất đi” sau hai ngày đã gấp gần 4 lần giá trị thị trường của Vingroup đang niêm yết ở Việt Nam (cuối ngày 17.8.2023 là khoảng 11,5 tỉ đô la); và giá trị thị trường hiện tại vẫn gấp hơn 4 lần giá trị của Vingroup ở cùng thời điểm. Dự kiến trong thời gian tới, giá trị của doanh nghiệp này còn biến động rất nhiều. Do vậy, việc nhìn giá trị thị trường của Vinfast hiện nay, trên thực tế chỉ để xem mà thôi. Nếu một chục năm nữa, sẽ rất khủng khiếp nếu giá trị của doanh nghiệp này được vài chục tỉ USD.

TS Huỳnh Thế Du - Giảng viên Trường Chính sách công và quản lý, Đại học Fulbright Việt Nam