Ông Modi và hành trình từ nhà ga đến ghế thủ tướng

Tuổi trẻ nổi loạn
Theo lời kể của các giáo viên và bạn học thời cấp 2, ông Modi có sức học bình thường song lại có biệt tài hùng biện. Trong các cuộc tranh luận tại lớp, ông luôn thắng cuộc nhờ những lập luận sắc bén.
Cũng như các gia đình ở làng quê nghèo, ông Modi dù còn nhỏ đã được cha mẹ chọn vợ trước. Tuy vậy, khi đến tuổi trưởng thành ông đã khước từ hôn nhân và mong muốn trở thành một thầy tu hành khất Hindu. Đây chính là lý do gây căng thẳng trong gia đình và ông bỏ nhà ra đi năm 1967.
“17 tuổi, ông ấy rời khỏi nhà và lang thang khắp vùng núi Himalaya suốt 3 năm. Gia đình không ai biết ông ấy sống ở đâu và làm gì”, theo Đài ABC (Úc) dẫn lời bà Madhu Kishwar, tác giả cuốn sách về ông Modi mang tên Modi, người Hồi giáo và truyền thông. Không xu dính túi, ông lang bạt qua các bang ở miền bắc và đông bắc Ấn Độ như người hành khất hoặc làm bất kể công việc gì giúp ông có cái ăn cái mặc.
Một thời gian sau, ông Modi trở về quê nhà và gia nhập tổ chức tình nguyện quốc gia Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS). Được thành lập vào thập niên 1920, RSS đề cao sứ mệnh phụng sự đất nước. Những ngày đầu sống trong RSS, ông Modi hằng ngày rửa chén bát, lau dọn nhà cửa và giặt giũ cho những thành viên khác.
Tuy vậy, ông vẫn được RSS tạo điều kiện học hành. Sau khi hoàn tất bằng cử nhân cũng như thạc sĩ về khoa học chính trị, ông Modi bắt đầu đi khắp đất nước để thực hiện công việc được RSS giao. “Ông ấy từng đi qua 7.000 - 8.000 ngôi làng tại Ấn Độ. Hiếm người nào có những trải nghiệm được sống bên cạnh người dân như vậy”, bà Kishwar nhận xét.

Nhà quản lý tài ba
Cơ duyên đến với chính trường của ông Modi cũng bắt nguồn từ RSS. Ông được RSS đánh giá cao ở năng lực tổ chức, tính quyết đoán, nói là làm. Tuy RSS khẳng định không phải là tổ chức chính trị song có mối quan hệ gần gũi với đảng Nhân dân Ấn Độ (Bharatiya Janata Party, BJP), vốn được thành lập vào năm 1980. RSS thường cho BJP mượn những thành viên giỏi và ông Modi là một trong những người được chọn. Lãnh đạo BJP đã tin tưởng giao cho ông xây dựng tổ chức đảng tại Gujarat. Am hiểu chính trị cùng tư duy phản biện sắc bén, ông Modi dễ dàng thiết lập cơ cấu tổ chức mạnh mẽ và BJP nhanh chóng lên nắm quyền tại bang Gujarat. Nhưng do ông Modi quá xuất chúng nên một số thành viên trong nội bộ đảng BJP xem ông là mối đe dọa. Giữa thập niên 1990, ông bị “đày” đến thủ đô New Delhi làm việc.
Năm 2001, trận động đất kinh hoàng cướp đi sinh mạng của khoảng 20.000 người tại Gujarat đã để lộ năng lực yếu kém của lãnh đạo bang. Thủ hiến bang lúc bấy giờ là Keshubhai Patel lúng túng trong việc xử lý khủng hoảng khiến BJP lo sợ để mất Gujarat trong cuộc bầu cử tiếp theo. Tuy vậy, đây lại là cơ hội giúp ông Modi tỏa sáng. Ông được đưa thẳng lên làm thủ hiến bang.
“Ông ấy chẳng có một chút kinh nghiệm. Trước đây ông ấy còn chưa từng bước vào văn phòng thủ hiến bang và rồi thình lình tiếp nhận chức vụ này trong thời điểm tồi tệ nhất của Gujarat”, bà Kishwar kể.
Trong thời gian tiếp quản Gujarat từ năm 2001 - 2014, ông Modi tập trung vào phát triển kinh tế của bang. Trước sự ngạc nhiên của mọi người, bang Gujarat phát triển như vũ bão. Ngành nông nghiệp tăng 10%/năm nhờ hệ thống tưới tiêu và lưới điện được cải thiện. Các nhà đầu tư trong và ngoài nước đua nhau kéo về Gujarat. Đó là nhờ ông xây dựng mô hình phát triển Gujarat dựa trên luật pháp và tập trung vào phát triển cơ sở hạ tầng, đô thị hóa cũng như bài trừ tệ nạn quan liêu.
Cũng với cam kết đẩy mạnh nền kinh tế Ấn Độ theo mô hình Gujarat và quyết liệt chống tham nhũng, ông Modi đã lèo lái đảng BJP giành chiến thắng ngoạn mục trong cuộc tổng tuyển cử năm 2014.
“Modi là một nhà quản lý tốt. Ông ấy rất nghiêm khắc, nói là làm. Đây là một nhân tố đáng sợ”, theo Đài CNN dẫn lời nhận xét của Ramesh Menon - tác giả một cuốn sách về ông Modi. Kể từ khi ông Modi lên nắm quyền vào tháng 5.2014, chính phủ Ấn Độ đã chuyển chiến lược từ “Hướng Đông” sang chính sách “Hành động hướng Đông”, nhằm củng cố quan hệ chiến lược và mở rộng quan hệ kinh tế với các nước Đông Nam Á. Ngoài ra, với chính sách mới, New Delhi cũng quyết tăng cường sự hiện diện sâu hơn ở Biển Đông để tạo thế đối trọng với Trung Quốc trong khu vực và cả Ấn Độ Dương.
Tờ The Economic Times của Ấn Độ mới đây bình luận chuyến thăm Việt Nam của Thủ tướng Modi từ ngày 2 - 3.9 là chỉ dấu cho “sự hiện diện chiến lược ngày càng tăng của Ấn Độ ở Đông Nam Á”.

Huỳnh Thiềm - Thanh Niên