Phản ứng khác nhau của các nước Đông Nam Á trước đại dịch coronavirus

Tờ báo Mỹ nêu đại dịch coronavirusđã khiến Tổ chức Y tế thế giới (WHO) phải tuyên bố là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu. Nhưng thông điệp này xem ra không có nghĩa lý gì ở vài quốc gia Đông Nam Á, nơi mà Trung Quốc có tầm ảnh hưởng lớn. Vì thế,chính phủ một sốnước Đông Nam Á đều trấn an người dân về mối đe dọa của dịch, hoặc công khai bày tỏ sự lo ngại “sợ làm mếch lòng” Trung Quốc vốn có sức mạnh kinh tế có thể giúp thúc đẩy chính nền kinh tế của nước mình.

Từ đó, các chuyên gia y tế lo ngại, rằng nếu chính phủ các nước trong khu vực chậm phản ứng với dịch, thì chỉ càng làm tăng tốc cho dịch coronavirus phát tán. Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus nói: “Mối quan ngại lớn nhất của chúng tôi, là nguy cơ vi rútnày phát tán đến các quốc gia có hệ thống y tế yếu kém”.

Tính đến ngày 3.2, thế giới đã có 17.387 ca nhiễm dịch coronavirus, riêng ở Trung Quốc là 17.205 ca và đã có 362người Trung Quốc tử vong, kể từ khi thành phố Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc) trở thành ổ dịch.

“Cần bỏ nghi thức ngoại giao để cứu dân”

Tờ báo Mỹ nêu Đông Nam Á là một điểm đến thu hút khách du lịch và công nhânngười Trung Quốc. Đông Nam Á cũng có số bệnh nhân nhiễm coronavirusđông nhất ngoài Trung Quốc. Thái Lan đã xác nhận có 19 ca nhiễm, Singapore 18 ca, cònNhật Bản những20 ca là nước có số bệnh nhân cao nhất ngoài Trung Quốc.

Hôm 2.2, ca tử vong đầu tiên ở nước ngoài là một công dân Vũ Hán 44 tuổi, chết ở Philippines hôm 1.2, theo Times. Vài giờ trước khi có thông tin này, Tổng thống Rodrigo Duterte ra lệnh tạm thời cấm nhập cảnh vào Philippines đối với đa số khách đến từ Trung Quốc, Hồng Kông và Macau.

Trước nữa, ông Duterte nói không có lý do gì để cấm du khách Trung Quốc đến Philippines. Lời của nhà lãnh đạo tẩy chay Mỹ để nghiêng về quan hệ thân cận hơn với Bắc Kinh đã khiến các chuyên gia y tế trong nước chỉ trích.

“Chúng ta không được chuẩn bị kỹ để đối phó như các quốc gia hàng đầu thế giới. Các quốc gia nên phá bỏ những nghi thức ngoại giao để cứu dân”, là tuyên bố của Anthony Leachon, một nhà vận động vì sức khỏe nhân dân ở Philippines, và cũng là người kêu gọi tạm cấm người Trung Quốc nhập cảnh dù động thái này có khiến Bắc Kinh khó chịu chăng nữa.

Ngày 31.1, cựu sĩ quan cảnh sát Abner Afuang nói ông đã đốt cờ Trung Quốc ngay trước Câu lạc bộ Báo chí quốc gia ở thủ đô Manila, để phản đối việc Trung Quốc gây ra những tệ nạn cho các nước Đông Nam Á, gồm cả dịch coronavirus và chuyện tranh chấp chủ quyền Biển Đông.

Dinh Tổng thống Philippines ra tuyên bố: “Chúng ta không nên có hành vi kỳ thị, không nên hành động quá khích. Thực tế là mọi người đều có thể bị lây nhiễm”.

Người Philippines chen nhau mua khẩu trang y tế phòng dịch coronavirus- Ảnh: Getty Images

Ngày 31.1, Thái Lan cho biết một tài xế taxi có kết quả dương tính với dịch coronavirus, nhiều khả năng là sau khi tiếp xúc với một du khách Trung Quốc. Nhưng dù mối đe dọa dịch này lây qua người ngày càng tăng lên, các quan chức ngành y tế Thái Lan lại có những phát biểu mang tính trấn an.

Một ca nhiễm đã được thừanhận ở Thái Lan có liên quan một người Trung Quốc ở thành phố Chiang Mai (miền Bắc Thái Lan) ban đầu có kết quả âm tính với dịch coronavirus sau khi được nhập viện. Tiếp đó, người Trung Quốc ấy được chuyển từ một phòng cách ly sang một khuchữa trị đa khoa.

Người phát ngôn Rungrueng Kitphati của Bộ Y tế Thái Lan nói: “Nguy cơ bệnh nhân Trung Quốc làm lây nhiễm dịch cho người khác là rất thấp. Nhân viên y tế của chúng tôi luôn rửa tay sạch khi ra-vào nơichữa trị, khoảng cách giữa các giường bệnh khá rộng, nên sẽ không thể có chuyện bệnh nhân tiếp xúc với nhau”.

Điều đáng lo là tại Vũ Hán, dịch coronavirus đã lây nhiễm qua nhân viên y tế khimột bác sĩ đã báo động vi rút bí ẩn xuất hiện hồi tháng 12.2019, nhưng chính quyền địa phương trách ông “hành xử trái pháp luật”.

Tại Thái Lan, các quan chức ngành du lịch nói lượng khách đến từ Trung Quốc đã giảm 80% trong tháng đầu năm nay. Bộ trưởng Y tế Anutin Charnvirakul đề nghị tạm thời ngưng cấp visa nhập cảnh cho người Trung Quốc.

Nhưng hơn 180.000 lượt du khách Trung Quốc đã đến Thái Lan trong 2tháng qua và vẫn lưu trú ở nước này, theo các quan chức cơ quan di trú. Thủ tướng Prayuth Chan-ocha chỉ đạo Bộ trưởng Anutin xác minh, làm việcvới các quan chức ngành du lịch trước khi trình đề nghị chính thức với chính phủ. Đây là một quytrình có thể mất nhiều ngày.

Người Thái Lan đeo khẩu trang phòng dịch- Ảnh: New York Times

Đừng sợ vi rút"made in China”

Khi dịch coronavirus lây lan khắp Đông Nam Á, một vài chính phủ vẫn phủ nhận, theo Times. Tại một bệnh viện ở Yangon, Myanmar, trong cuộc phổ biến phòng chống dịch, một dòng slide chiếu chữ: “Đừng quá sợ hãi coronavirus. Nó sẽ không kéo dài vì đó là dịch "made in China”.

Tờ báo Mỹ cũng ghi nhận các loa “kẹo kéo” phát lời khuyên của các nhà sư, rằng chỉ cần ngậm đủ 7 hột tiêu trong lưỡi sẽ đẩy lùi được dịch.

Ngay cả các quan chức cấp cao Myanmar cũng tin vào các cách chữa dân gian. Sau khi một cư dân mạng Facebook nêu ăn hành là một cách chống nhiễm dịch coronavirus, lãnh đạo khu hành chính Tanintharyi là ông U Myint Mg đã chia sẻ thông tin không có cơ sở khoa học đó lên Facebook của ông: “Chính phủ Trung Quốc đã tuyên bố người dân nên ăn và trữ hành càng nhiều càng tốt”.

Nhưng bác sĩ giải phẫu Aung Aung ở Bệnh viện đa khoa Mandalay nói với Times: “Sức khỏe không thể là chuyện đùa, vi rút này cũng không phải chuyện đùa. Tôi không nghĩ Myanmar có các kỹ thuật hiện đại để biết vi rút này đã xuất hiện ở đây hay chưa”.

Ngày 31.1, Myanmar xác nhận ca nghi nhiễm dịch đầu tiên, liên quan một người Trung Quốc đáp máy bay từ Quảng Châu đến Myanmar. Người phát ngônU Zaw Htay của chính phủ Myanmar xác nhận nước ông không có khả năng xét nghiệm coronavirus. Bất kỳ mẫu xét nghiệm nào cũng cần phải gửi qua Thái Lan hoặc Hồng Kông, phải chờ tối đa một tuần mới có kết quả.

Chính quyền Indonesia chưa xác nhận ca nhiễm dịch nào, khiến có lo ngại có sự lỏng lẻo trong khâu kiểm soát dòng du khách Trung Quốc đáp các chuyến bay trực tiếp từ Vũ Hán đưa du khách đến đảo nghỉ dưỡng Bali. Trong khi đó, dịch coronavirus đã xuất hiện ở 3 quốc gia ít dân gầnIndonesia là Úc, Malaysia và Singapore.

Times ghi nhận hơn 400.000 người Malaysia đã ký đơn kiến nghị điện tử, kêu gọi chính phủ cấm du khách Trung Quốc, đề nghị chính phủ “cứu gia đình, con em chúng tôi”.

Cuối tuần trước, hàng trăm người Indonesia đã diễu hành đến khách sạn Novotel ở thành phố du lịch Bukittinggiđể phản đối 170 du khách Trung Quốc nhập cảnh Indonesia và trú tại khách sạn này.Người dân chặn các con đường gần khách sạnnhằm không cho nhóm người Trung Quốc rời khỏi đồn cảnh sát. Đến cuối ngày thì chính quyền địa phương quyết trả nhóm du khách về Trung Quốc.

Times nêucác nước Đông Nam Ánhư Indonesia lệ thuộc nặng vào dòng du khách Trung Quốc. Riêng ngày 30.1 đã có 10.000 du khách Trung Quốc hủy chuyến đi du lịch Bali.

Ngày 31.1,hàng trăm cư dân đảo Natuna đã phản đối việc cách ly 240 người Indonesia được máy bay chở từ Vũ Hán về đảo này. Nghị sĩ Andes Putra nói người dân bị bất ngờ, vì quan chức địa phương đưa thông tin mù mờ về dịch.

Bộ trưởng Y tế Indonesia, ông Terawan Agus Putranto khuyên người dân thoải mái, vì dịch coronavirus không lây vào người tập thể dục và ăn ngủ đầy đủ, tránh làm việc tăng ca thì không mắc dịch. Ông nói: “Để phòng dịch thì rất dễ, miễn là hệ miễn dịch của quývị ngon lành”.

Hành khách đến từ Vũ Hán đươc phun chất tẩy trùng ở sân bay Indonesia - Ảnh: AP

Lào chung biên giới với Trung Quốccũng chưa xác nhận có ca nhiễm lây nào, dù ở Lào có nhiều du khách và lao động người Trung Quốc.

Theo Cục Hàng không dân dụng Campuchia, khoảng 3.000 người lao động Trung Quốc từ Vũ Hán đã đến Campuchia khi dịch coronavirus được công bố hồi cuối tháng 1.Theo Times, một số dân Campuchia sợ tiềm năng lây nhiễm ghê gớm của dịch đã không được báo cáo vì những lý do chính trị. Bộ trưởng Y tế Campuchia đã gợi ý rằng thời tiết nóng ẩm của đất nước có thể xóa sạch coronavirus.

Trung Quốc đã gây sức ép với các nướcđể không cấm du khách Trung Quốc nhập cảnh. Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói lệnh cấm nhập cảnh của Mỹ là “không đúng thực tế và thiếu thiện chí”.

Campuchia chỉ mới báo một trường hợp nhiễm dịch, là một du khách Trung Quốc từ Vũ Hán đến thành phố Sihanoukville (nơi có hàng chục ngàn lao động người Trung Quốc) và người này đã gần bình phục, theo khẳng định của Thủ tướng Hun Sen hôm 30.1.

Nhà lãnh đạo Campuchia cũng tuyên bố ông sẽ không trực tiếp cấm các chuyến bay kết nối Campuchia với Trung Quốcvì động thái này sẽ gây hỗn loạn cho quan hệ giữa hai nước cũng như gây hậu quả cho nền kinh tế Campuchia, một điểm đến thu hút nhiều du khách và nhà đầu tư người Trung Quốc.

Ông Hun Sen cũng không tổ chức sơ tán người Campuchia khỏi Vũ Hán như các nước khác đã sơ tán công dân của họ. Lý do: “Họ tiếp tục ở lại đó và cùng người Trung Quốc đối phó nạn dịch này”.

Trong diễn văn phát sóng trực tiếp hôm 30.1,vị thủ tướng đã lập quan hệ thân cận với Trung Quốc đặt câu hỏi: “Đã có người Campuchia hoặc người nước ngoài ở Campuchia chết vì dịch chưa? Nạn dịch thật sự xảy ra ở Campuchia ngay lúc này là dịch sợ hãi. Đấy không phải là dịch xảy ra ở thành phố Vũ Hán của Trung Quốc”.

Ông Hun Sen cũng dọa sẽ đuổi bất kỳ ai đeo khẩu trang y tế khỏi phòng họp báovì biện pháp này đã tạo ra không khí sợ hãi. Ông nói: “Thủ tướng không đeo khẩu trang, vậy tại sao quývị lại đeo?”.