Phe cực hữu châu Âu chia rẽ vì Ukraine

Tâm điểm của mâu thuẫn xoay quanh kế hoạch chấm dứt cuộc chiến giữa Nga và Ukraine của ông Trump - một kế hoạch khiến các đồng minh tiềm năng phải đau đầu lựa chọn giữa lòng trung thành và lợi ích an ninh khu vực.

Giấc mơ "Đưa châu Âu vĩ đại trở lại"

Phe cực hữu châu Âu từng ăn mừng chiến thắng của Tổng thống Trump, xem ông như người hùng đưa một phong trào từng bị coi là cực đoan trở thành xu hướng chính thống. Họ nhiệt tình ủng hộ lời kêu gọi "Make Europe Great Again" (MEGA) của tỷ phú Elon Musk.

Nhưng niềm vui ấy nhanh chóng bị thử thách khi ông Trump công khai chỉ trích Tổng thống Zelensky và tỏ ra thờ ơ trước mối đe dọa từ Nga đối với châu Âu. Hành động của ông Trump, đặc biệt là tạm dừng hỗ trợ tình báo và vận chuyển vũ khí tới Ukraine vào hôm 4.3 - sau cuộc đối đầu nảy lửa tại Phòng Bầu dục tuần trước - đã khiến nội bộ phe cực hữu rơi vào cảnh "người khen, kẻ chê".

Một số gương mặt nổi bật của phe cực hữu không ngần ngại đứng về phía ông Trump. Thủ tướng Hungary Viktor Orban, người theo chủ nghĩa dân tộc, đã lên tiếng bảo vệ Tổng thống Mỹ, ca ngợi ông "dũng cảm đứng lên vì hòa bình". Ông Orban viết trên X: "Dù nhiều người khó chấp nhận, ông Trump đã chọn con đường đúng đắn".

Tại Đức, đảng cực hữu Sự lựa chọn cho nước Đức (AfD) - vừa giành vị trí thứ hai lịch sử trong cuộc bầu cử - cũng đồng tình với ông Trump. Đồng lãnh đạo Tino Chrupalla khẳng định: "Khi EU và Đức thất bại trong vai trò trung gian, Mỹ và Nga phải tự tìm thỏa thuận".

Bjoern Hoecke, lãnh đạo cấp cao tại AfD, thậm chí đổ lỗi cho Tổng thống Zelensky, cho rằng ông đã "xúc phạm chủ nhà" trong vụ tranh cãi tại Nhà Trắng. Trong khi đó, Phó thủ tướng Ý Matteo Salvini cũng nằm trong số những người ủng hộ ông Trump nhiệt thành.

Sự chia rẽ và hoài nghi

Tuy nhiên, không phải ai trong phe cực hữu cũng sẵn sàng "đứng cùng ông Trump". Nigel Farage, lãnh đạo đảng Cải cách Anh, dù đồng ý với ông Zelensky rằng Ukraine cần "đảm bảo an ninh phù hợp" cho hòa bình, lại chỉ trích nhà lãnh đạo Ukraine chơi kém trên bàn cờ ngoại giao.

Ông Krzysztof Bosak của đảng Liên bang tự do và độc lập của Ba Lan lên tiếng chỉ trích ông Trump lẫn Nga. "Tổng thống Trump đã không thể ép Nga chấm dứt cuộc chiến nhanh chóng như lời hứa. Nga vẫn là bên quyết định cuộc chiến này kéo dài bao lâu", ông nói.

Tại Tây Ban Nha, đảng cực hữu Vox rơi vào thế lưỡng nan. Một nguồn tin nội bộ thừa nhận: "Sự khó đoán của ông Trump khiến chúng tôi bối rối. Chúng tôi nên chống Nga hay theo quan điểm của ông Trump về Moscow?". Bà Marine Le Pen của Mặt trận quốc gia Pháp thì chọn cách trung lập, cho rằng cả Tổng thống Trump và ông Zelensky đều đang bảo vệ lợi ích quốc gia của mình.

Phe cực hữu: Đồng minh hay đối thủ?

Sự bất đồng này cho thấy phe cực hữu châu Âu không phải là một khối thống nhất. Alexander Clarkson, giảng viên tại King’s College London (Anh), nhận định: "Có những yếu tố khiến họ không công khai đối đầu Trump như phe cánh tả, nhưng vẫn tạo ra khoảng cách với các đảng cực hữu ngày càng chấp nhận hội nhập châu Âu". Điều này làm suy yếu ảnh hưởng của họ trong chính trường EU và đặt dấu hỏi lớn cho nỗ lực của Elon Musk trong việc tập hợp khu vực quanh chiến dịch MEGA chống EU.

Tổng thống Trump không chỉ gây chia rẽ giữa các nước mà còn gieo mầm bất hòa trong nội bộ từng quốc gia EU. Tại Ý, liên minh cầm quyền bị giằng xé. Phó thủ tướng Salvini ủng hộ ông Trump hết mình, trong khi Thủ tướng Giorgia Meloni giữ thái độ thận trọng. Bà Meloni, dù kiên định ủng hộ Ukraine, vẫn cố gắng duy trì mối quan hệ tốt với ông Trump, đi trên lằn ranh giữa quốc phòng châu Âu và sự hòa hợp với Mỹ.

Ở Tây Ban Nha, lãnh đạo đảng Vox Santiago Abascal chỉ trích sự do dự của châu Âu trước kế hoạch hòa bình của ông Trump, nhưng Javier Ortega Smith, đồng sáng lập Vox, lại cảnh báo: "Nếu ông Trump quay lưng với Ukraine và chia cắt biên giới mà không quan tâm đến quốc gia bị tổn thương này, chúng tôi không thể đồng ý".