Sứ mệnh đổi mới iPhone của Tim Cook khi doanh số sụt giảm mạnh ở Trung Quốc

Chiếc kính Vision Pro giá 3.500 USD thể hiện sự đặt cược lớn của Apple vào thực tế hỗn hợp. Thế nhưng, mức giá đắt đỏ cùng với sự không chắc chắn xung quanh mức độ phổ biến của Vision Pro khiến Tim Cook sẽ còn rất nhiều việc phải làm để biến nó thành sản phẩm thu hút người tiêu dùng.

Thật không may cho Apple, nhiệm vụ đó có thể phức tạp khi xuất hiện các dấu hiệu cho thấy iPhone, thiết bị chủ lực của hãng, cần được cải tiến.

iPhone đã sẵn sàng để nâng cấp

Kể từ năm 2007, khi Steve Jobs trình làng chiếc iPhone đầu tiên trên sân khấu Macworld Expo, thiết bị này đã trở thành cỗ máy kiếm tiền lớn nhất của Apple.

Ở quý 4/2023, Apple đã tạo ra gần 70 tỉ USD trong tổng doanh thu 119,6 tỉ USD từ việc bán iPhone. Con số này tăng so với mức 65,8 tỉ USD cùng kỳ năm trước, cho thấy sự tăng trưởng vẫn đang diễn ra ở phân khúc sản phẩm quan trọng nhất của hãng.

Thế nhưng, sự tăng trưởng đó không thực sự đồng đều.

Nhiều người ở Trung Quốc, thị trường quốc tế quan trọng nhất của Apple, đã chọn mua smartphone Android thay vì iPhone, đi ngược lại xu hướng tăng trưởng ở các khu vực khác.

Apple chỉ ra các dấu hiệu về xu hướng này bắt đầu hình thành trong ba tháng cuối năm 2023 khi doanh thu ròng ở Trung Quốc giảm gần 13% xuống còn 20,8 tỉ USD, từ 23,9 tỉ USD cùng kỳ năm 2022. Điều đó có thể không thay đổi vào năm 2024.

Doanh số iPhone tại Trung Quốc đã giảm 24% trong 6 tuần đầu năm 2024, theo dữ liệu từ hãng nghiên cứu thị trường Counterpoint Research. Điều đó đã khiến Apple tụt xuống vị trí thứ 4 ở Trung Quốc về thị phần smartphone trong khoảng thời gian này, sau các đối thủ địa phương Vivo, Huawei và Honor.

Tại sao Apple trượt dốc ở Trung Quốc?

Có một số lý do chính cho việc này. Thứ nhất, Trung Quốc đã khiến việc mua iPhone trở nên kém hấp dẫn hơn. Tờ Wall Street Journal đưa tin vào tháng 9.2023 rằng chính phủ Trung Quốc đã cấm các quan chức sử dụng iPhone. Nhiều cơ quan nhà nước Trung Quốc cũng cấm nhân viên dùng smartphone này tại nơi làm việc.

Will Wong, Giám đốc nghiên cứu cấp cao tại hãng IDC, cho biết nền kinh tế Trung Quốc gặp khó khăn khiến người tiêu dùng nói chung chi tiêu thận trọng hơn. Ông cũng chỉ ra sự thay đổi trong sở thích của người tiêu dùng ở Trung Quốc là một phần nguyên nhân khiến Apple mất vị trí dẫn đầu.

“Một lý do quan trọng là người tiêu dùng địa phương đã thay đổi tâm lý mua sắm. FOMO (hội chứng lo sợ bỏ lỡ) không còn mạnh mẽ như trước và giới trẻ cũng đang đón nhận cái gọi là nền kinh tế B1B2", Will Wong nói với trang Insider.

Nền kinh tế B1B2 đề cập đến xu hướng thanh niên Trung Quốc mua sắm ở tầng hầm của các trung tâm thương mại, vì các cửa hàng ở tầng thấp hơn có xu hướng để bán hàng hóa giá thấp hơn.

Ngoài ra, đã xuất hiện đối thủ trong nước có thể cạnh tranh với Apple. Huawei đã phát hành smartphone Mate 60 Pro hỗ trợ 5G vào năm ngoái, được giới trẻ Trung Quốc ủng hộ nhờ vào việc sử dụng chip nội địa.

Doanh số smartphone Huawei đã tăng 64% trong 6 tuần đầu năm 2024, theo Counterpoint Research. Huawei đã phải tăng cường sản xuất để đáp ứng nhu cầu về Mate 60 Pro sau khi ra mắt, với thời gian chờ đợi nhận điện thoại đôi khi kéo dài tới 3 tháng.

Will Wong nói với Insider: “Các nhà cung cấp smartphone Android đang quảng bá màn hình gập và AI tạo sinh, trong khi Apple không mang lại nhiều hứng thú cho người tiêu dùng”.

Gene Munster, đồng sáng lập hãng Deepwater Asset Management, nói rằng nhu cầu về iPhone ở Trung Quốc đang theo mô hình bùng nổ - suy thoái.

Ông cho biết: “Khi Apple hưởng lợi từ chu kỳ nâng cấp mạnh mẽ của người dùng trong một năm thì nhu cầu sẽ giảm dần ở năm thứ hai. Tôi nghĩ rằng nhu cầu trong năm tới sẽ phục hồi”.

Gene Munster nói thêm rằng "phong trào mua hàng sản xuất tại Trung Quốc của người tiêu dùng trong nước" cũng góp phần khiến doanh số iPhone giảm sút trong năm 2024 cho đến nay, dù ở mức độ thấp hơn so với chu kỳ bùng nổ - suy thoái.

Dù Apple có thể dựa vào các khu vực khác để tiếp tục bán các bản nâng cấp lặp đi lặp lại cho iPhone, nhưng nguy cơ người tiêu dùng Trung Quốc từ bỏ smartphone này để chuyển sang sử dụng điện thoại nội địa sẽ là vấn đề lớn. Cần lưu ý là iPhone đại diện cho gần 1/5 cơ sở doanh thu của Apple.

Dan Ives, Giám đốc điều hành hãng Wedbush, cho biết doanh số bán dòng iPhone 15 sụt giảm cùng với việc giảm giá thêm các mẫu smartphone này đã khiến các nhà đầu tư lo lắng.

Ông nói: “Đây là một tin xấu khác từ Cupertino (trụ sở Apple), với các báo cáo tuần trước cho biết công ty từ bỏ dự án ô tô điện”.

Theo trang SCMP, các đại lý ủy quyền của Apple tại Trung Quốc đang giảm giá sốc dòng iPhone 15 nhằm phục hồi doanh số. Công ty có trụ sở ở thành phố Cupertino (bang California, Mỹ) đang vấp phải cạnh tranh quyết liệt từ các thương hiệu nội địa ở Trung Quốc, đặc biệt là Huawei.

iPhone 15 Pro Max đang được bán với giá 8.849 nhân dân tệ (30,36 triệu đồng) trên nền tảng thương mại điện tử Tmall của Alibaba và JD.com, rẻ hơn khoảng 1.150 nhân dân tệ (3,945 triệu đồng) so với giá gốc.

Đợt giảm giá này nằm trong chương trình khuyến mãi của các nền tảng nhân Ngày Quốc tế Phụ nữ sắp tới. Giá dòng iPhone 15 vẫn không thay đổi trên trang web chính thức của Apple tại Trung Quốc so với hồi tháng 1.

Hồi giữa tháng 1.2024, Apple giảm giá tối đa 500 nhân dân tệ trên cửa hàng trực tuyến ở Trung Quốc, áp dụng với bất kỳ mẫu nào thuộc dòng iPhone 15.

Guo Tianxiang, nhà phân tích cấp cao tại hãng nghiên cứu thị trường IDC, chỉ ra rằng các đối thủ của Apple, gồm cả Huawei, đang hướng đến danh mục cao cấp. Trong hai tuần đầu năm 2024, Huawei vươn lên vị trí dẫn đầu thị trường smartphone Trung Quốc, một phần nhờ mẫu Mate 60 Pro, theo Counterpoint.

Guo Tianxiang cho biết doanh số iPhone trở nên kém hơn từ đầu năm 2024, đối lập với nhu cầu mạnh mẽ với các mẫu smartphone Android đắt tiền, từ 4.000 nhân dân tệ (13,724 triệu đồng).

Theo Guo Tianxiang, nguyên nhân là do khoảng cách ngày càng thu hẹp giữa các tính năng của iPhone và smartphone Android. Vài năm qua, iPhone chỉ có những nâng cấp không đáng kể, trong khi các hãng smartphone Android lại có bước tiến lớn về công nghệ. Chẳng hạn, iPhone không có phiên bản màn hình gập, vốn dần trở nên phổ biến với người dùng cao cấp. Apple cũng chậm hơn so với các đối thủ trong việc đưa AI tạo sinh lên iPhone, dù Tim Cook hứa hẹn công ty sẽ tiết lộ kế hoạch về công nghệ này vào cuối năm nay.

Theo nhà phân tích nổi tiếng Ming Chi Kuo, Apple đang đối mặt với những thay đổi về cấu trúc trên thị trường smartphone, như sự xuất hiện của các máy mới trong thiết kế. Những thay đổi này sẽ dẫn đến sụt giảm doanh số iPhone ở Trung Quốc trong năm 2024. Vào quý 4/2023, Apple ghi nhận doanh thu ừ Trung Quốc đại lục, Hồng Kông, Ma Cao và Đài Loan giảm gần 13%.

May mắn thay, năm nay Apple đang nghiên cứu một thứ có thể mang lại cho iPhone bản nâng cấp rất cần thiết mà hãng đang tìm kiếm, đó là trí tuệ nhân tạo (AI).

Tháng trước, Tim Cook nói rằng Apple sẽ chia sẻ thông tin chi tiết về hoạt động phát triển AI của họ vào cuối năm 2024. Công nghệ này đã định hình sâu sắc sự đổi mới ở Thung lũng Silicon kể từ khi ChatGPT ra mắt và khiến nhiều người suy đoán về cách Apple có thể đưa nó lên các thiết bị của mình.

Những nỗ lực AI của Apple, do cựu nhân viên Google và Phó chủ tịch cấp cao John Giannandrea dẫn đầu, có thể giới thiệu một số tính năng AI cho iPhone mang lại lợi thế hơn so với các đối thủ Trung Quốc. Đó có thể là Siri thông minh hơn nhiều hoặc khả năng chỉnh sửa ảnh được cải thiện đáng kể.

Tuy nhiên, thời gian để hành động có hạn. Khi Mỹ và Trung Quốc đang trong cuộc chiến giành ưu thế về công nghệ, dự kiến các công ty ở cường quốc châu Á sẽ làm việc không mệt mỏi để tích hợp AI tạo sinh vào smartphone của họ.

Khi Steve Jobs giới thiệu iPhone với thế giới vào năm 2007, sứ mệnh của ông là “đổi mới chiếc điện thoại”. Sứ mệnh hiện tại của Tim Cook có thể là đổi mới iPhone.