Taliban dùng dữ liệu sinh trắc học truy lùng người từng làm việc cho Mỹ

Có 8 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa, đứng đầu là Thượng nghị sĩ Marsha Blackburn yêu cầu Bộ Quốc phòng cùng Bộ Ngoại giao Mỹ cung cấp thông tin liên quan đến nỗ lực sơ tán khỏi Afghanistan diễn ra năm ngoái. Thời điểm đó Mỹ bỏ lại số khí tài quân sự trị giá đến 7 tỉ USD cùng lượng lớn dữ liệu nhạy cảm, trong đó có cả dữ liệu sinh trắc học.

“Các hệ thống này chứa dữ liệu mống mắt, dấu vân tay, ảnh, nghề nghiệp, địa chỉ nhà cùng tên người thân. Taliban sử dụng thông tin cá nhân ấy để gia tăng số vụ sát hại, tra tấn và khiến nhiều người Afghanistan từng giúp đỡ Mỹ bị mất tích”, theo thư của nhóm thượng nghị sĩ mà trang The Washington Free Beacon có được. Họ nhận định hoạt động truy lùng mà Taliban thực hiện sẽ còn kéo dài.

Cuộc điều tra được mở chỉ vài tuần sau khi tổ chức bảo vệ nhân quyền Human Rights Watch (HRW) công bố báo cáo mô tả chi tiết cách Taliban dùng dữ liệu sinh trắc học Mỹ bỏ lại để dùng vào hoạt động truy lùng. Đối tượng bị nhắm đến là công dân Afghanistan từng giúp đỡ Mỹ hiện vẫn còn lẩn trốn.

Nhóm thượng nghị sĩ yêu cầu Bộ Quốc phòng cùng Bộ Ngoại giao Mỹ giải thích cách thức thu thập dữ liệu nhạy cảm của những cá nhân làm việc cho Washington trên toàn cầu, kể cả người ở Afghanistan. Họ cũng muốn biết biện pháp bảo vệ dữ liệu: “Dữ liệu được lưu trữ ở đâu? Xử lý ra sao trong trường hợp chúng ta thay đổi sứ mệnh hoặc chuyển giao quyền kiểm soát ngoài ý muốn?”... 

“Chính quyền Tổng thống Biden có kế hoạch gì giúp đỡ các đối tác ở Afghanistan bị nhắm đến hay không? Chính quyền sẽ thực hiện bước đi gì để cải thiện chính sách thu thập và lưu trữ dữ liệu, đảm bảo việc xảy ra ở Afghanistan không lặp lại ở nơi có Mỹ tham chiến?”, nhóm 8 thượng nghị sĩ viết trong thư.

Để tìm hiểu về hoạt động truy lùng mà Taliban thực hiện, HRW trò chuyện với 12 người Afghanistan hiểu biết về cơ sở dữ liệu, hàng loạt nhà nghiên cứu nhân quyền đang theo dõi việc Taliban khai thác thông tin sinh trắc học cùng vài cựu quan chức quân sự Mỹ từng công tác tại Afghanistan.

“Một cựu chỉ huy quân đội vẫn ở Afghanistan cho biết Taliban giam giữ ông suốt 12 ngày hồi tháng 11, lấy dấu vân tay cũng như quét mống mắt của ông bằng một công cụ thu thập dữ liệu”, theo báo cáo HRW.

Báo cáo dẫn lời viên chỉ huy: “Taliban nói rằng họ lấy dấu vân tay kiểm tra xem tôi có phải quân nhân hay không, nếu phải thì tôi sẽ bị giết. Nhưng tôi may mắn vì không biết lý do gì mà vân tay không khớp”.