Tổng thống Biden sẽ rút toàn bộ quân Mỹ khỏi Afghanistan trước ngày 11.9

Việc tiết lộ kế hoạch được đưa ra cùng ngày khi cộng đồng tình báo Mỹ tiết lộ một cái nhìn về tương lai đầy ảm đạm tại Afghanistan, dự báo khả năng "thấp" để đạt được thỏa thuận hòa bình trong năm nay. Đồng thời, nó cũng cảnh báo rằng chính phủ Afghanistan sẽ phải vật lộn để kìm hãm lực lượng nổi dậy Taliban nếu liên quân do Mỹ cầm đầu rút quân.

Quyết định của ông Biden sẽ làm lỡ hạn rút quân vào ngày 1.5 mà Tổng thống Donald Trump đã đồng ý với Taliban. Phe nổi dậy đã đe dọa sẽ tiếp tục các cuộc chiến chống lại quân đội nước ngoài nếu Mỹ không rút quân đúng thời hạn đó. Nhưng ông Biden vẫn sẽ ấn định ngày rút quân trong thời gian ngắn, có khả năng làm giảm bớt lo ngại của Taliban.

Tổng thống sẽ thông báo công khai quyết định của mình vào ngày 14.4 (giờ Mỹ), Nhà Trắng cho biết. Một quan chức cấp cao của chính quyền Biden nói việc rút quân sẽ bắt đầu trước ngày 1.5 và hoàn toàn có thể hoàn thành trước thời hạn 11.9. Đáng chú ý, việc rút quân sẽ không bị gia hạn bởi các điều kiện khác, kể cả về vấn đề an ninh hay nhân quyền.

"Tổng thống đã đánh giá rằng cách tiếp cận dựa trên điều kiện, cách tiếp cận của Mỹ trong hai thập niên qua, là một công thức để ở lại Afghanistan mãi mãi", quan chức (giấu tên) cho biết trong một cuộc họp báo.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin dự kiến ​​sẽ thảo luận về quyết định này với các đồng minh NATO tại Brussels vào ngày 14.4, các nguồn tin cho biết.

Quyết định của Tổng thống Biden cho thấy ông đã kết luận rằng sự hiện diện quân sự của Mỹ sẽ không còn mang tính quyết định trong việc đạt được hòa bình lâu dài ở Afghanistan, một giả định cốt lõi của Lầu Năm Góc từ lâu đã là nền tảng cho việc triển khai quân đội Mỹ tại đó.

Báo cáo tình báo của Mỹ, được gửi đến Quốc hội, nêu rõ: "Kabul tiếp tục đối mặt với những thất bại trên chiến trường và Taliban tự tin rằng họ có thể đạt được chiến thắng quân sự".

Vẫn chưa rõ động thái của ông Biden sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cuộc họp thượng đỉnh tại Istanbul kéo dài 10 ngày đã được lên kế hoạch bắt đầu từ ngày 24.4 về vấn đề Afghanistan, dự kiến ​​thành phần dự có cả đại diện Liên Hợp Quốc và Qatar.

Taliban cho biết họ sẽ không tham gia bất kỳ hội nghị thượng đỉnh nào đưa ra quyết định về Afghanistan cho đến khi tất cả các lực lượng nước ngoài đã rời khỏi đất nước.

Sát thời hạn ngày 1.5, càng ngày càng ít khả năng đạt được thỏa thuận trong những tuần gần đây, do thiếu sự chuẩn bị trên thực tế để đảm bảo nó có thể được thực hiện một cách an toàn và có trách nhiệm. Các quan chức Mỹ cũng đổ lỗi Taliban đã không tuân thủ các cam kết giảm bạo lực và một số người đã cảnh báo về mối liên hệ dai dẳng của Taliban với al Qaeda.

Chính những mối quan hệ đó đã dẫn đến sự can thiệp quân sự của Mỹ vào năm 2001 sau cuộc tấn công ngày 11.9 của al Qaeda, khi những kẻ không tặc đã đâm máy bay vào Trung tâm Thương mại thế giới ở New York và trụ sở Lầu Năm Góc ngoài thủ đô Washington, giết chết gần 3.000 người. 

Từ bỏ cuộc chiến

Lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện, ông Mitch McConnell cáo buộc ông Biden có kế hoạch “quay đầu và từ bỏ cuộc chiến ở Afghanistan”. Tuy nhiên chính ông Trump, một đảng viên Cộng hòa, đã đồng ý với việc rút quân vào ngày 1.5.

McConnell nói: “Rút lui một cách quá sớm các lực lượng Mỹ khỏi Afghanistan là một sai lầm nghiêm trọng”, đồng thời cho biết thêm rằng các hoạt động chống khủng bố hiệu quả đòi hỏi sự hiện diện cùng với những đối tác.

Hiện có khoảng 2.500 lính Mỹ ở Afghanistan, đã giảm đáng kể so với mức cao nhất là hơn 100.000 vào năm 2011. Khoảng 2.400 lính Mỹ đã thiệt mạng trong cuộc xung đột kéo dài với Afghanistan và hàng nghìn người khác bị thương.

Các quan chức ở Afghanistan đang chuẩn bị tinh thần cho việc rút quân. Một quan chức chính phủ Afghanistan giấu tên cho biết: “Chúng tôi sẽ phải chuẩn bị tinh thần cho tác động của việc rút quân và nó không nên được coi là chiến thắng của Taliban”.

Mặc dù các đời tổng thống liên tiếp của Mỹ đã tìm cách tách mình khỏi Afghanistan, nhưng những hy vọng đó đã tan thành mây khói bởi những lo ngại về lực lượng an ninh Afghanistan, nạn tham nhũng phổ biến ở Afghanistan và khả năng tiềm tàng của lực lượng nổi dậy Taliban vốn được trú ẩn an toàn bên kia biên giới với Pakistan.

Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Mỹ Bob Menendez, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện, cho biết Mỹ có thể cắt hỗ trợ tài chính cho Afghanistan “nếu có sự thụt lùi đối với xã hội dân sự, các quyền mà phụ nữ đã đạt được”. Dưới sự cai trị của Taliban trước đây, quyền của phụ nữ và trẻ em gái đã bị hạn chế.

Thượng nghị sĩ Dân chủ Jack Reed gọi đây là một quyết định rất khó khăn đối với Tổng thống Biden. “Hoàn toàn không có câu trả lời dễ dàng”, ông Reed nói.