Trạm thu phí Tasco đang 'bóp nghẹt' khu kinh tế Hòn La?

Viếng mộ Đại tướng phải mua vé toàn phần

Ông Nguyễn Lân ở xã Quảng Xuân (Quảng Trạch) nêu: “Chúng tôi đi viếng mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp, chỉ sử dụng khoảng 15km đường Tasco nhưng phải trả chi phí toàn tuyến đường là không công bằng. Bộ GTVT, Tasco phải điều chỉnh lại giá vé, đi bao nhiêu trả bấy nhiêu, không thể đi một đoạn lại trả toàn tuyến, ảnh hưởng đến túi tiền người dân”.

Ông Dương Minh Hợi, Phó Bí thư Đảng ủy xã Quảng Xuân cũng cho biết: “Trạm thu phí Tasco đặt tại xã Quảng Phú là địa điểm yết hầu của toàn huyện Quảng Trạch, người dân có xe ô tô trong khu vực thấy cực kỳ bất tiện. Bà con tổ chức đi viếng mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp phải trả toàn bộ chi phí giá vé suốt tuyến 32km trong khi chỉ đi vài cây số là quá bất hợp lý. Vừa rồi, các xã cạnh trạm BOT này diễn tập thực binh ở Quảng Phú, đi qua cũng phải mua vé. Đã có thống kê xe ô tô của huyện Quảng Trạch và thị xã Ba Đồn để miễn giảm vé nhưng nay không thấy hồi âm gì là không hiệu quả. Nếu cái BOT Tasco vẫn nằm ở Quảng Phú, người dân sẽ viếng mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp vãng đi, các khu du lịch Vũng Chùa, Đảo Yến, bãi tắm Quảng Phú, Quảng Đông bị ảnh hưởng nghiêm trọng”.

Trạm BOT Tasco đóng tại Quảng Phú, yết hầu của khu kinh tế Hòn La và cảng Hòn La.

“Cảnh Dương cách trạm thu phí chừng 3km, nhưng người dân có xe ô tô đến làm việc tại đồn biên phòng Roòn cách đó chừng 4km, lại phải trả tiền toàn tuyến là không hợp lý. Nếu đi viếng mộ Đại tướng thì đi chưa đến 10km, lại cũng phải trả phí vé toàn tuyến là bất cập”, ông Nguyễn Trung Thành, Bí thư Đảng ủy xã Cảnh Dương đánh giá.

Trong khi đó, ông Võ Quang Đạt, Chủ tịch MTTQVN xã Quảng Đông thì nói: “Người Quảng Đông ở ngoài trạm, mỗi lần vào huyện lỵ Quảng Trạch đi khoảng hơn 15km cũng phải trả toàn tuyến. Nếu vào huyện mà hồ sơ giấy tờ không đủ, có ngày người đi ô tô mà quay đi trở lại mất 10 chuyến thì tiền dân ngốn vào đó quá nhiều. Cho nên cần áp dụng hình thức đi bao nhiêu trả bấy nhiêu chứ không thể trả toàn tuyến được”.

Cảng Hòn La “chết dần” vì Tasco

Cảng nước sâu Hòn La được Quảng Bình hy vọng là sức bật không chỉ cho khu kinh tế Hòn La và vùng phụ cận mà nó còn có ý nghĩa đặc biệt với các tỉnh Đông Bắc Thái Lan, cũng như nhiều tỉnh của Lào sử dụng cảng này để trung chuyển hàng hóa. Những năm trước, năng lực bốc dỡ của cảng luôn đạt tăng trưởng tốt, tuy nhiên từ khi có trạm BOT Tasco đặt ngay yết hầu Quảng Phú, hàng hóa trung chuyển qua cảng giảm hẳn.

Ông Hoàng Tuấn, Giám đốc cảng Hòn La cho biết: “Thời phát triển thịnh vượng việc bốc dỡ hàng hóa qua cảng đạt 1,5 triệu tấn/công suất 2 triệu tấn”. Cảng Hòn La đạt tăng trưởng nóng mỗi năm rất cao về năng lực trung chuyển hàng hóa đi quốc tế nên đơn vị chủ quản đã có ý định đầu tư thêm cầu cảng nhằm nâng cao năng lực bốc xếp, tạo thuận lợi tốt nhất cho các đối tác và chủ tàu.

“Tuy nhiên khi BOT Tasco đi vào vận hành chính thức, đối tác vận tải xi măng, clinker… đã từ bỏ đưa hàng qua cảng mà dùng tàu thủy nội địa chở qua sông Gianh và chuyển tải ngoài khơi. Mỗi chuyến hàng qua Tasco phải mất thêm chi phí 360.000 đồng cho 2 chiều mà không sử dụng toàn tuyến đường BOT khiến các doanh nghiệp đội vốn và họ rời Hòn La”, ông Tuấn cho biết.

Cảng Hòn La từng rất tấp nập, nhưng hiện nay mỗi tháng chỉ còn khoảng 1 tàu chở quặng đồng, 1 tàu chở dăm gỗ, 2 tháng mới được 1 tàu chuyển bò. “Với đà này, hết năm 2017, lượng hàng hóa qua cảng chỉ còn 900.000 tấn, không đủ bù chi phí máy móc, hành chính, vận hành cảng”, ông Tuấn chia sẻ thêm.

Cảng Hòn La còn 50% năng lực bốc dỡ được giải thích do trạm BOT Tasco.

Trên số liệu của cảng Hòn La thì không ít doanh nghiệp đánh giá BOT Tasco đang làm cho cảng Hòn La mất dần vị thế, không còn là động lực của Khu kinh tế Hòn La như trước đây.

Một doanh nghiệp vận tải xi măng và clinker ở trung tâm xi măng Tiến Hóa - Văn Hóa (Tuyên Hóa) cho biết, Tasco dựng trạm BOT ngay xã Quảng Phú là điểm chốt đi vào Khu kinh tế Hòn La và cảng Hòn La, ăn mòn vào lợi nhuận vận tải khi họ chỉ sử dụng một phần tuyến đường Tasco nâng cấp. Doanh nghiệp này không thể ép đi một chặng mà trả toàn tuyến, phải cơ cấu lại sự bất cập này, nếu không thì cảng Hòn La sẽ vắng như chùa bà đanh.

Chính vì bị ăn lớn vào lợi nhuận vận tải ngày càng khốc liệt nên doanh nghiệp này rời cảng Hòn La, chọn vận chuyển trên sông Gianh và chuyển tải ngoài khơi của cửa biển sông Gianh, tuy hạ tầng không có nhưng đổi lại chúng tôi không phải mất hàng trăm triệu tiền vé mỗi tháng. Doanh nghiệp này cho biết nếu để họ chi trả đúng đoạn tuyến đi dài bao nhiêu trả bấy nhiêu thì sẽ chấp nhận quay trở lại, còn không thì không thể.

Khu kinh tế đang bị “bóp nghẹt”

Không chỉ cảng Hòn La, cơ sở kinh tế đầu tàu cho khu vực phát triển mà các doanh nghiệp trong Khu kinh tế Hòn La củng ảnh hưởng nghiêm trọng bởi BOT Tasco. Tìm hiểu của chúng tôi cho thấy, trạm thu phí Tasco nằm hoàn toàn trong Khu kinh tế Hòn La nhưng khi mở rộng, nâng cấp quốc lộ 1A đi qua đây, Tasco không tham vấn với Ban quản lý Khu kinh tế, trong khi đó thấy sự bất cập của trạm thu phí này, Ban quản lý Khu kinh tế Hòn La cũng như Ban quản lý các Khu kinh tế Quảng Bình đã có văn bản gửi đi về điều chỉnh sự hợp lý của giá vé, nơi đặt trạm nhưng không có phản hồi.

Trong khi đó, các doanh nghiệp bên trong Khu kinh tế Hòn La đang dần bị “bóp nghẹt” bởi giá vé đi ngắn nhưng phải trả toàn tuyến. Ông Lê Nam, Giám đốc công ty TNHHTM Lê Dũng Linh thường xuất nhập khẩu bò thịt qua cảng Hòn La nói: “Chúng tôi chở bò đi đường của Tasco rất ngắn, chưa đến 10km, nhưng lại phải trả chi phí toàn tuyến khiến mỗi tháng chi thêm hơn 50 triệu đồng tiền vé. BOT Tasco ang làm khó sự phát triển của khu kinh tế này cũng như cả vùng Quảng Trạch. Nếu không tôn trọng góp ý địa phương, trạm thu phí đang là lực cản đối với khu vực này”.

Tương tự, ông Nguyễn Hoàng Sang, Giám đốc điều hành công ty Thanh Thành Đạt đóng tại Quảng Phú cho biết: “Công ty tôi cách trạm thu phí chưa đến 300m, sử dụng đường của Tasco 7km, tuy nhiên mỗi chuyến xuất dăm gỗ từ 25-30 xe mà phải mua vé toàn tuyết hết 5,4 triệu đồng, mỗi tháng bỏ ra hơn 135 triệu đồng tiền vé. Tiền này tính vào phí vận chuyển làm cho chi phí đội lên quá cao”.

Ông Phạm Văn Dũng, Chủ tịch UBND xã Quảng Phú cho biết: “Trạm BOT Tasco đóng trên địa bàn xã ngoài việc ảnh hưởng đến Khu kinh tế và cảng Hòn La còn ép các xe chạy lén vào làng trốn phí khiến hệ thống đường giao thông hư hỏng, kéo lùi xây dựng nông thôn mới đối với đường sá. Bà con có ô tô đi thăm thân trong xã với nhau lại tốn tiền trong khi xã, huyện, tỉnh đề nghị Bộ GTVT có chính sách miễn, giảm xe trên địa bàn nhưng lâu rồi không thấy hồi âm khiến người dân bất bình”.

Ông Dũng cũng như lãnh đạo địa phương hay người dân đều kiến nghị BOT Tasco cần đặt ra vị trí xã Quảng Đông sát với hầm đường bộ Đèo Ngang bởi trạm thu phí Đèo Ngang đã đóng cửa sau 2 năm thu lố.Ông Lê Nam cho biết, di dời trạm Tasco ra sát Đèo Ngang mới mong hồi sinh trở lại cảng trọng điểm nước sâu Hòn La và tạo sức sống mới đối với Khu kinh tế Hòn La.

Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ1 do Tasco làm chủ đầu tư dài 32km nằm ở phía bắc Quảng Bình, đi qua một phần huyện Bố Trạch, Ba Đồn, Quảng Trạch. Vốn đầu tư dự án là hơn 2.000 tỉđồng, mỗi cây số có suất đầu tư hơn 62 tỉđồng. Thời gian thu phí được ấn định 22 năm. Từ tháng 6.2015 bắt đầu thông xe, tuy nhiên sau 2 năm thu phí, đường của Tasco có nhiều đoạn hằn lún vệt bánh xe khiến phương tiện lưu thông luôn gặp nguy cơ nguy hiểm.

Đường của BOT Tasco làm nhiều đoạn nhanh hằn lún vệt bánh xe.

Sơn Nguyên