Quân đội Trung Quốc xây căn cứ trên một đảo thuộc quần đảo Senkaku do Nhật kiểm soát, mà Bắc Kinh gọi là quần đảo Điếu Ngư. Hãng tin Kyodo News đưa tin hôm 21.12.
Nhiều bãi đáp cho máy bay cất cánh từ tàu chiến hoặc tàu tuần duyên đã được mở trên đảo Nanji, vốn được Trung Quốc (TQ) nêu là thuộc tỉnh Chiết Giang, cách quần đảo Senkaku/Điếu Ngư 300 km, xa hơn so với đảo Okinawa vốn có ¾ căn cứ quân sự Mỹ tại Nhật.
Kyodo News nói Trung Quốc xây căn cứ với nhiều radar lớn đặt trên các điểm cao của đảo Nanj và sẽ còn nhiều bãi đáp khác được xây gần đảo này, để TQ tăng cường khả năng phản ứng trước một cuộc khủng hoảng quân sự tiềm năng, cũng như củng cố khả năng tuần tra giám sát trên Vùng nhận diện phòng không (ADIZ) mà TQ đơn phương tuyên bố hồi tháng 11.2013.
Căn cứ mới của TQ có thể sẽ làm xáo trộn chiến lược an ninh Nhật - Mỹ liên quan việc bảo vệ quần đảo Senkaku.
Mối tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư làm phủ bóng mờ lên quan quan hệ vốn vẫn còn căng thẳng, ngay cả sau khi Chủ tịch TQ Tập Cận Bình gặp Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe tại Bắc Kinh hồi tháng 11.
Những cuộc bay sát nguy hiểm, tàu áp sát nhau giữa Nhật - Trung đã dẫn đến nguy cơ xung đột quân sự.
Việc mở rộng quân sự có thể buộc 2.500 dân trên quần đảo Senkaku (sống bằng nghề cá) phải di dời, cũng như hạn chế khách du lịch vào mùa hè.
UNESCO đã xếp 15/52 đảo thuộc quần đảo này vào hệ thống bảo tồn sinh quyển hồi năm 1998, phản ánh sự đa dạng của thủy sản trong quần đảo này.
Nhà nghiên cứu cấp cao Li Jie của Viện nghiên cứu hải quân TQ nói: Quân đội giải phóng nhân dân TQ (PLA) đã có sự hiện diện quân sự và một hệ thống radar trên đảo Nanji.
Li nói: “Đó là một vị trí chiến lược quan trọng, vì gần quần đảo Điếu Ngư/Senkaku, có thể hỗ trợ cho ADIZ trên biển Hoa Đông và là một điểm hải quân lớn cho hệ thống phòng thủ duyên hải TQ. Điều chắc chắn là TQ sẽ tăng cường sự hiện diện quân sự ở đây”.
Người phát ngôn chính phủ Nhật nói: Tokyo đang phân tích thông tin trên: “TQ đã tăng cường hoạt động ở vùng không - hải phận xung quanh, và chúng tôi sẽ tiếp tục theo dõi các động thái này”.
Xu Guangyu, một thiếu tướng về hưu của PLA và là cố vấn cấp cao của tổ chức Nghiên cứu Hiệp hội kiểm soát và giải giáp vũ khí TQ, nói:
“Hoàn toàn bình thường đối với việc quân đội TQ duy trì hoặc nâng cấp cơ sở trên đảo Nanji. TQ đã có nhiều căn cứ quân sự tại những đảo quan trọng về chiến lược và Nanji là một trong các đảo ấy. Giới truyền thông Nhật chỉ nói về Nanji và có thể gây hiểu lầm lớn”.
Hồi tháng 4, Nhật bắt đầu xây một trung tâm giám sát tại đảo vắng Yonaguni, để giám sát các hoạt động quanh vùng quần đảo tranh chấp.
Bảo Vĩnh (theo Bloomberg)
