Trung tâm khoa học của GS Trần Thanh Vân đang gặp khó vì bị đòi thuế đất

Lâm vào thế khó

Mặc dù lãnh đạo tỉnh Bình Định đã hứa sẽ cấp đất, miễn tiền thuê đất để hỗ trợ GS Trần Thanh Vân (Chủ tịch Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam) xây dựng trung tâm khoa học tại khu đất ở thung lũng Quy Hòa (TP Quy Nhơn), tuy nhiên, khi trung tâm đi vào vận hành thì liên tục bị ngành thuế Bình Định gửi thông báo truy thu tiền thuế đất.

Trao đổi với PV Báo SGGP, GS Trần Thanh Vân cảm thấy vô cùng lo lắng vì Chi cục Thuế TP Quy Nhơn (tỉnh Bình Định) liên tục có thông báo đòi tiền nợ thuế, tiền phạt và tiền chậm nộp thuế đất đối với khu đất 14,6ha - sử dụng cho mục đích giáo dục, khoa học và môi trường, không vì mục tiêu lợi nhuận mà ông đang điều hành tại thung lũng Quy Hòa. GS Vân nhiều lần gửi thư, văn bản kiến nghị lên Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Định nhờ tháo gỡ nhưng đến nay vẫn bị vướng.

Ông Đào Hữu Phúc, Phó Cục trưởng phụ trách Cục Thuế tỉnh Bình Định, cho biết: “Hiện, tiền nợ thuế đất của dự án ICISE là gần 6 tỷ đồng. Trước nay, Chi cục Thuế TP Quy Nhơn chỉ phát thông báo theo quy định, nhưng không có thu tiền, chưa đưa vào quản lý thuế tập trung (TMS) để chờ ý kiến của Thủ tướng. Trong khi đang chờ Thủ tướng và các bộ, ngành liên quan xem xét thì mới đây Đoàn kiểm toán Khu vực 3 đến Bình Định đã phát hiện và đưa vào kết luận trường hợp GS Trần Thanh Vân không được miễn thuế đất, đề nghị phải đưa vào hệ thống TMS, buộc Chi cục Thuế Quy Nhơn phải phát thông báo thu thuế đất”.

Theo GS Trần Thanh Vân, 10 năm trước, khi ông trở về Việt Nam để tìm đất xây dựng Trung tâm ICISE (gọi tắt là ICISE) đã được ông Vũ Hoàng Hà (cựu Bí thư Tỉnh ủy Bình Định, nhiệm kỳ 2005 - 2010) hứa sẽ cấp đất và miễn tiền thuê đất.

Ông Vũ Hoàng Hà, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bình Định, cho biết: “Trước đây, khi biết vợ chồng GS Trần Thanh Vân từ Pháp trở về muốn đầu tư xây dựng trung tâm khoa học, tôi rất trân trọng, mong muốn giữ chân vợ chồng giáo sư ở lại nên đã hứa sẽ miễn tiền thuê đất cho 14,6ha đất sử dụng cho mục đích giáo dục, khoa học và môi trường. Sở dĩ tôi hứa là do các mục tiêu của dự án phù hợp với yêu cầu xã hội hóa. Tuy nhiên, sau này Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành cơ chế chỉ dành riêng cho giáo dục, còn khoa học thì chưa đề cập. Thời đó, có thể do chưa ai nghĩ đến một trung tâm như của giáo sư Trần Thanh Vân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội lại không có cơ chế nên sau đó mới bị kẹt, kéo dài…”.

Trong 10 năm qua, tỉnh Bình Định liên tục có văn bản báo cáo lên Thủ tướng Chính phủ để xin cơ chế miễn thuế đất đối với 14,6ha đất ở dự án ICISE nhưng Bộ Tài chính không chấp nhận vì cho rằng dự án không đáp ứng đủ điều kiện để được miễn tiền thuê đất.

Theo GS Trần Thanh Vân, từ khi đi vào hoạt động (2013) đến nay, ICISE đã tổ chức gần 60 hội nghị khoa học quốc tế và 16 trường khoa học chuyên đề, với sự tham dự của khoảng 5.500 nhà khoa học quốc tế, trong đó có 12 người đoạt giải Nobel, 2 giải Fields (được coi là giải Nobel trong toán học), 2 giải Kavli (giải thưởng cao nhất ở lĩnh vực thiên văn học) và 1 giải thưởng vật lý Dirac (giải thưởng danh giá nhất trong ngành vật lý lý thuyết)…

Cần cơ chế đặc thù

Theo ông Vũ Hoàng Hà, dự án ICISE là trường hợp mới mẻ, không nằm trong danh mục được ưu tiên miễn tiền thuê đất. Tuy nhiên, trong chuyến thăm, làm việc tại Bình Định và Trung tâm ICISE mới đây, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Thường Trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng đã đồng ý nên có chính sách ưu đãi riêng biệt cho dự án ICISE. Qua đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã giao lại cho Thủ tướng quyết định về việc miễn giảm thuế đất cho dự án ICISE. Tuy nhiên, khi làm văn bản để tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, các ngành chức năng đã sơ suất, chưa phân định được việc dự án ICISE có kinh doanh hay không nên Bộ Tài chính có văn bản cho rằng dự án chưa đủ điều kiện miễn thuế đất...

Ngày 1.7, Cục trưởng Cục Quản lý công sản (Bộ Tài Chính) La Văn Thịnh cho biết: “Chúng tôi chỉ làm chính sách, còn các hồ sơ đất, miễn tiền thuê đất cụ thể nếu đủ điều kiện theo tiêu chí tại Quyết định số 1466/QĐ-TTG của Thủ tướng Chính phủ về xã hội hóa thì tỉnh Bình Định chịu trách nhiệm về thẩm định. Tuy nhiên, theo các văn bản, báo cáo lên Thủ tướng của UBND tỉnh Bình Định thấy vẫn chưa đủ điều kiện để miễn tiền thuê đất…”.

Còn GS-TS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ TN-MT, cho rằng, hiện nay pháp luật chưa có quy định xã hội hóa về khoa học nên Bộ Tài chính không đồng ý miễn thuế đất đối với dự án ICISE. Tuy nhiên, theo GS Đặng Hùng Võ, trường hợp của GS Trần Thanh Vân cũng có thể thuộc vào diện của Thủ tướng Chính phủ quyết định nên địa phương và các bộ ngành cần phải trình lên để Thủ tướng quyết việc cho phép giao đất, miễn tiền sử dụng đất đối với 14,6ha đất sử dụng cho mục đích giáo dục, khoa học và môi trường không vì mục tiêu lợi nhuận của ICISE.