Tù nhân trẻ nhất nhà tù Guantanamo được bồi thường 8 triệu USD

Theo một quan chức giấu tên (vì không được phép công bố vụ thỏa thuận này) nói hôm 3.7: trong tuần này, Omar Khadr sẽ được bồi thường số tiền trên và chính phủ sẽ xin lỗi. Bộ Tư pháp và Văn phòng Thủ tướng Canada từ chối bình luận.

Hồi năm 2002, Khadr được 15 tuổi thì bị lính Mỹ bắtsau cuộc đấu súng tại nơi nghi là sào huyệt của bọn khủng bố Al - Qaeda ở Afghanistan. Trong vụ đấu súng này, “chiến binh nhí” Khadr bị thương nặng, mảnh đạnlàm em mù một mắt và nhiều vết thương to bằng cổ tay ở ngực và vai.

Khadr bị kết án ném lựu đạn làm trung sĩ bộ binh Mỹ Christopher Speer chết, sau đó Khadrbị đưa đến nhà tù quân sự Guantanamo của Mỹ ở gần Cuba và bị ủy ban quân sự kết tội “Tội phạm chiến tranh”.

Khadr năm nay 30tuổi, đã trải qua hơn 10 năm ở các nhà tù Mỹ và Canada, đa phần ở nhà tù Guantanamo, và vụ án của anh được quốc tế chú ýsau khi vài người gọi anh là “chiến binh nhí”. Năm 2010, Khadr nhận các tội danh gồm giết người, bị kết án 8 năm tù.

Canada và Mỹ đồng lõa tra tấn, ngược đãi tù nhân trẻ

Năm 2012, anh được đưa về Canada để chịu tiếp phần còn lại của án tù, đến tháng 5.2015 thì được thả nhờ đóng tiền bảo lãnh tại ngoại, chờ xét xử đơn kháng án của anh. Trong thời gian này, Khadr đã phải nhận tội vì bị tra tấn.

Đơn kháng án nêu chính phủ Canada vi phạm luật quốc tếkhi không bảo vệ công dân của chính nước mìnhvà đồng lõa với Mỹ trong vụ ngược đãi Khadr. Vì năm 2010, Tòa án tối cao Canada đã tuyên: các quan chức tình báo Canada có được lời khai của Khadr “từ những hoàn cảnh đàn áp” như biệt giam hoặc không cho anh ngủ, chịu đựng những cuộc điều tra tại nhà tù Guantanamo hồi năm 2003.

Sau đó, các quan chức tình báo Canada chia sẻ “chứng cứ” từ Khadr cho các quan chức Mỹ. Tòa tuyên những hành động của các quan chức Canada tham gia cuộc điều tra Khadr của Mỹ là vi phạm “những tiêu chuẩn cơ bản nhất của Canada về cách đối xử với nghi can trẻ bị bắt”.

Tòa tuyên hành động của chính phủ Canada vi phạm quyền của Khadr đã được ghi trong Hiến chương Quyền lợi và tự do, và không cho anh thụ hưởng những nguyên tắc công lý cơ bản.

Luật sư Dennis Edney của Khadr đã nộp đơn kiện chính phủ Canada ngược đãi và bỏ rơi Khadr trong thời gian anh bị tù, đòi bồi thường 20 triệu USD.

Ông Edney cũng đòi chính phủ Mỹ phải chính thức xin lỗi. Ông cho biết Khadr bị ngược đãi dù là ‘chiến binh nhí’ và cơ thể Khadr đầy vết thương.

Hồi tháng 3.2017, Khadr phải chịu cuộc giải phẫuđể chỉnh sửa vai bị thương nặng khi đấu súng với lính Mỹ. Cuộc giải phẫu kéo dài 19 giờ, tại một bệnh viện ở Edmondon (bang Alberta, Canada) nơi anh đang sống.

Luật sư nói với báo The Globe and Mail: “Không có ai lên tiếng về sức khỏe của thân chủ tôi. Ngay cả khi anh ấy trở về Canada, tôi đã nêu tất cả những vấn đề với Thủ tướng lúc đó là ông Stephen Harper, nhưng cơ quan quản lý nhà tù và Thủ tướng đều không muốn nghe những chuyện này”.

Năm 2014, bà quả phụ Speer cùng một người lính Mỹ khác bị mù từ vụ ném lựu đạn ở Afghanistanđã nộp đơn kiện Khadr làm chết oan và bị thương, vì sợ Khadr có thể được bồi thường 20 triệu USD vì anh bị bỏ tù oan.

Năm 2015, một tòa án Mỹ tuyên Khard phải bồi thường 134,2 triệu USD cho hai nguyên đơn. Nhưng hai nguyên đơn thừa nhận họ khó có cơ hội nhận được tiềnvì Khadr sống ở Canada.

Sau khi ra khỏi nhà tù ở bang Alberta năm 2015, Khadr đã xin lỗi gia đình các nạn nhân. Anh nói anh phản đối cuộc thánh chiến Jihad chống phương Tây mà Bin Laden phát độngvà anh muốn làm lại cuộc đời, hoàn tất việc học và làm việc ở ngành y tế.

Kim Hương (theo Guardian)