Ukraine thực sự lo ngại bị phương Tây bỏ rơi khi Nga chuyển sang đánh cờ chậm

Mỹ và các đồng minh đã viện trợ hàng tỉ USD vũ khí cho Ukraine. Châu Âu đã nhận hàng triệu người phải tỵ nạn vì chiến tranh. Và đã có sự thống nhất chưa từng có ở châu Âu sau Thế chiến thứ 2 trong việc áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Tổng thống Vladimir Putin và đất nước của ông.

Nhưng khi cú sốc về cuộc tiến quân ngày 24.2 lắng xuống, các nhà phân tích cho rằng Điện Kremlin có thể khai thác một cuộc xung đột kéo dài, thủ thế và chờ mối quan tâm suy yếu có thể có giữa các cường quốc phương Tây có thể dẫn đến việc gây sức ép buộc Ukraine phải thỏa hiệp.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã phản đối trước những đề xuất của phương Tây rằng ông nên chấp nhận một số loại thỏa hiệp. Ông nói, Ukraine sẽ tự quyết định các điều khoản vì hòa bình.

Nhưng ông cũng nói: “Sự mệt mỏi ngày càng gia tăng, mọi người muốn một kết quả nào đó (có lợi) cho họ và chúng tôi muốn một kết quả (khác) cho chính mình”.

Một đề xuất hòa bình của Italia đã bị bác bỏ và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã phải đối mặt với phản ứng dữ dội sau khi ông nói rằng mặc dù cuộc tấn công của Putin là một "sai lầm lịch sử", nhưng các cường quốc thế giới không nên "làm bẽ mặt Nga, để khi giao tranh dừng lại, chúng ta có thể cùng nhau xây dựng một lối thoát thông qua con đường ngoại giao”. Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba đốp lại rằng kiểu nói chuyện như vậy “chỉ có thể làm bẽ mặt Pháp và các quốc gia khác muốn điều đó”.

Thậm chí, một nhận xét của cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger rằng Ukraine nên cân nhắc nhượng bộ lãnh thổ đã khiến Zelensky phản pháo rằng nó tương đương với sự kiện các cường quốc châu Âu vào năm 1938 cho phép Đức Quốc xã tuyên bố chủ quyền một phần lãnh thổ của Tiệp Khắc để kiềm chế sự xâm lược của Adolf Hitler.

Kyiv muốn đẩy Nga ra khỏi các khu vực mới chiếm được ở miền đông và miền nam Ukraine, cũng như chiếm lại Crimea mà Moscow sáp nhập vào năm 2014, và các phần của Donbas dưới sự kiểm soát của lực lượng ly khai do Điện Kremlin hậu thuẫn trong 8 năm qua.

Volodymyr Fesenko, nhà phân tích chính trị của Trung tâm Penta cho biết, cuộc chiến gây thiệt hại cho Ukraine 5 tỉ USD mỗi tháng và điều đó “khiến Kyiv phụ thuộc vào quan điểm hợp nhất của các nước phương Tây”.

Ukraine sẽ cần những loại vũ khí tối tân hơn nữa để tìm kiếm chiến thắng, cùng với quyết tâm của phương Tây trong việc ra tay làm tổn thương nề kinh tế Nga nhằm làm suy yếu Moscow.

Fesenko nói: “Rõ ràng là Nga quyết tâm làm mất ý chí phương Tây và hiện đang xây dựng chiến lược của mình với giả định rằng các nước phương Tây sẽ cảm thấy mệt mỏi và dần dần bắt đầu thay đổi giọng điệu của họ sang một cách dễ chịu hơn”.

Cuộc chiến vẫn được đưa tin rầm rộ ở cả Mỹ và châu Âu, vốn đã kinh hoàng trước những hình ảnh chết chóc của dân thường Ukraine trong cuộc giao tranh lớn nhất lục địa kể từ Thế chiến thứ 2.

Mỹ tiếp tục giúp Ukraine, với việc Tổng thống Joe Biden tuần trước nói rằng Washington sẽ cung cấp cho Ukraine các hệ thống tên lửa và vũ khí tiên tiến giúp Ukraine tấn công chính xác hơn các mục tiêu quan trọng trên chiến trường.

Trong một bài xã luận trên New York Times vào ngày 31.5, ông Biden nói: "Tôi sẽ không gây áp lực buộc chính phủ Ukraine - dù là tư cách tư nhân hay đại diện nhà nước - phải đưa ra bất kỳ nhượng bộ lãnh thổ nào".

Đức, nước từng vấp phải sự chỉ trích từ Kyiv và các nơi khác vì sự chần chừ, đã cam kết cung cấp các hệ thống phòng không hiện đại nhất của mình.

Nigel Gould-Davies, chuyên gia cấp cao về Nga và Á-Âu tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế cho biết: “Không có gì giống như trong Chiến tranh Lạnh khi Liên Xô xuất hiện nhiều mối đe dọa nhất.

Mặc dù ông chưa nhận thấy sự xói mòn đáng kể trong “sự ủng hộ mạnh mẽ dành cho Ukraine”, nhưng Gould-Davies cho biết “có những dấu hiệu về sự căng thẳng khác nhau trong mục tiêu của phương Tây. Những điều đó vẫn chưa được xác định rõ ràng”.

Các mối quan tâm trong nước của châu Âu đang lấn át mọi vấn đề, đặc biệt là khi giá năng lượng và tình trạng thiếu nguyên liệu thô bắt đầu gây thiệt hại về kinh tế đối với những người dân bình thường đang phải đối mặt với hóa đơn tiền điện, chi phí nhiên liệu và giá nhu yếu phẩm cao hơn.

Trong khi các nhà lãnh đạo châu Âu ca ngợi quyết định chặn 90% lượng dầu xuất khẩu của Nga vào cuối năm nay là "một thành công toàn diện", thì phải mất bốn tuần đàm phán và kèm theo một nhượng bộ cho phép Hungary (đồng minh EU thân cận nhất của Điện Kremlin), tiếp tục nhập khẩu. Cần thêm nhiều tuần để điều chỉnh chính trị.

Matteo Villa, một nhà phân tích ở Milan, cho biết: “Điều đó cho thấy sự thống nhất ở châu Âu đang suy giảm một chút sau cuộc tấn công của Nga. Loại cảm giác mệt mỏi này khiến các quốc gia thành viên phải tìm cách mới để trừng phạt Nga, và rõ ràng là trong Liên minh châu Âu, có một số quốc gia ngày càng ít sẵn sàng tiếp tục các biện pháp trừng phạt".

Trước tác động kinh tế của các biện pháp trừng phạt năng lượng hơn nữa, Ủy ban châu Âu đã ra tín hiệu rằng họ sẽ không vội vàng đề xuất các biện pháp hạn chế mới nhắm vào khí đốt của Nga. Các nhà lập pháp EU cũng đang kêu gọi hỗ trợ tài chính cho các công dân bị ảnh hưởng bởi hệ thống sưởi và giá nhiên liệu tăng nhằm duy trì sự ủng hộ của công chúng dành cho Ukraine không suy giảm.

Lãnh đạo cánh hữu tại Italia, Matteo Salvini - người được coi là thân cận với Moscow - trong tuần này đã nói rằng người Italia sẵn sàng hy sinh và Liên đoàn của ông ủng hộ các lệnh trừng phạt chống lại Nga.

Tuy nhiên, Salvini chỉ ra rằng sự ủng hộ không phải là vô hạn, trong bối cảnh cán cân thương mại bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt, lại có dấu hiệu thay đổi theo hướng có lợi cho Moscow, gây tổn hại cho các chủ doanh nghiệp nhỏ ở miền bắc Italia như Salvini

Ông cho biết: “Người Italia rất sẵn sàng hy sinh kinh tế cá nhân để hỗ trợ quốc phòng Ukraine và đi đến một lệnh ngừng bắn. Điều tôi không muốn là tìm thấy chúng ta trở lại đây vào tháng 9, sau thêm ba tháng mà xung đột vẫn tiếp diễn. Nếu đúng như vậy, đó sẽ là một thảm họa cho Italia. Nếu chiến tranh tiếp diễn, ngoài sự sống chết của con người vốn là ưu tiên hàng đầu thì về mặt kinh tế sẽ là một thảm họa đối với Italia”.