‘ASEAN có thể là cầu nối cho Mỹ và Trung Quốc hợp tác’

Ông Heng Swee Keat, Phó thủ tướng Singapore, cho biết trong một bài phát biểu video: “Tôi thay mặt cho nhiều nước, nếu không muốn nói là hầu hết các nước trong khu vực mà chúng tôi hoan nghênh và muốn tăng cường quan hệ với cả Mỹ lẫn Trung Quốc. Chúng tôi hy vọng sẽ gắn kết cả hai một cách xây dựng".

Tuy nhiên, ông Heng Swee Keat thừa nhận rằng khu vực "sẽ cần phải điều hướng sự bất ổn lớn hơn và có thể là hỗn loạn".

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), mà Singapore trực thuộc, đã thấy mình bị kẹt giữa Mỹ và Trung Quốc, với cả hai cường quốc gây sức ép buộc khu vực phải chọn một bên. Nhiều chuỗi cung ứng mà các nền kinh tế Đông Nam Á phụ thuộc đi qua eo biển Đài Loan và Biển Đông, hai khu vực mà căng thẳng kinh tế và địa chính trị có thể leo thang thành xung đột vũ trang.

Ông Heng Swee Keat cho biết Mỹ và Trung Quốc "sẽ tiếp tục tranh giành ảnh hưởng chiến lược, đặc biệt là ở châu Á" nhưng đó không phải là một trò chơi có tổng bằng không.

"Điều quan trọng là cạnh tranh phải được tiến hành trong khuôn khổ ổn định để xoa dịu căng thẳng và tránh tình trạng các lợi ích khác nhau ngăn cản họ hợp tác ngay cả trên lợi ích chung", ông nói.

Trong các phát biểu chuẩn bị cho diễn đàn Nikkei tổ chức thường niên (bị hủy vào năm ngoái vì COVID-19), ông Heng Swee Keat đã nhấn mạnh các lĩnh vực mà Mỹ - Trung Quốc có thể hợp tác với nhau và với các thành viên ASEAN.

Heng Swee Keat cho biết ông rất "vui mừng" khi nhận thấy những dấu hiệu sớm về sự can dự giữa Mỹ và Trung Quốc trong vấn đề biến đổi khí hậu, vì Đông Nam Á dễ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi thời tiết khắc nghiệt do nhiệt độ tăng.

Trước đó, Thủ tướng Malaysia - Muhyiddin Yassin cũng kêu gọi hợp tác quốc tế, đồng thời chỉ trích "sự cạnh tranh rối loạn chức năng và tư duy ngắn hạn".

"Chiến thắng lâu dài không có nghĩa là luôn đưa đất nước của bạn đi trước ranh giới. Chính những quốc gia hào phóng nhất sẽ xây những cây cầu thay vì những bức tường", ông Muhyiddin Yassin nói, nhắc đến chuyện Mỹ tích trữ vắc xin COVID-19.

Ông Heng Swee Keat đã đưa ra lời thách thức với Mỹ để phù hợp với các khoản đầu tư của Trung Quốc vào cơ sở hạ tầng Đông Nam Á. Thông qua Sáng kiến ​​Vành đai và Con đường, Trung Quốc đã đầu tư khoảng 25 tỉ USD vào châu Á vào năm ngoái.

Ông Heng Swee Keat cũng đề xuất Mỹ nên mở cửa để gia nhập lại Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) sửa đổi, mà chính quyền Barack Obama đã khởi xướng và chính quyền Donald Trump từ bỏ.

“Tôi biết rằng các điều kiện chính trị hiện tại khiến Mỹ khó có thể tái gia nhập, nhưng mọi thứ không bao giờ tĩnh lại và Mỹ không nên loại trừ điều đó”, ông Heng Swee Keat cho hay.

Phó thủ tướng Singapore lập luận rằng hợp tác kinh tế rộng hơn có thể giúp các nước vươn lên mạnh mẽ hơn sau cuộc khủng hoảng COVID-19.

Là nền kinh tế phụ thuộc vào thương mại, Singapore là một nước ủng hộ mạnh mẽ thương mại tự do trong những năm gần đây, đặc biệt là kể từ khi căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc gia tăng. Đây là 1 trong 11 thành viên của Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cùng với các nước láng giềng châu Á là Nhật Bản, Việt Nam và Malaysia. Singapore cũng thuộc Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) gồm 15 quốc gia, trong đó có Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc.

Đến nay, chính quyền Joe Biden vẫn dành ưu tiên cho nền kinh tế trong nước và không mấy mặn mà với việc quay trở lại CPTPP. Thế nhưng, ông Heng Swee Keat chỉ ra rằng thỏa thuận và RCEP có thể "đóng vai trò là những người tìm đường cho một FTA (hiệp định thương mại tự do) khả thi của châu Á Thái Bình Dương, một FTA nên bao gồm Mỹ, Trung Quốc và Ấn Độ".

Ông Heng Swee Keat nói một hiệp định thương mại tự do khổng lồ như vậy sẽ "định hình các mối quan hệ kinh tế và cảnh quan địa chiến lược của khu vực trong nhiều năm tới".

Với cuộc khủng hoảng ở Myanmar sau cuộc đảo chính quân sự ngày 1.2.2021, Phó thủ tướng Singapore cho biết "con đường trở lại bình thường ở Myanmar sẽ còn dài và khó khăn" bất chấp hội nghị đặc biệt của ASEAN vào tháng trước. Tại đó, các nhà lãnh đạo của ASEAN đã nhất trí về sự đồng thuận 5 điểm để giảm leo thang căng thẳng.

"Các quốc gia thành viên ASEAN luôn nhấn mạnh rằng sự tham gia, thay vì cô lập, sẽ tiến xa hơn trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng hiện tại. Tôi kêu gọi cộng đồng quốc tế tiếp tục ủng hộ sự can dự của ASEAN và Liên Hợp Quốc với Myanmar", ông Heng Swee Keat nói, gạt bỏ ý tưởng về các biện pháp trừng phạt cứng rắn với Myanmar.

Người giữ vị trí số 2 trong đảng Hành động Nhân dân cầm quyền của Singapore, Heng Swee Keat được coi là người kế nhiệm Thủ tướng Lý Hiển Long cho đến khi ông rút khỏi cuộc đua vào tháng trước, nói rằng các bộ trưởng trẻ hơn nên tranh cử vị trí hàng đầu.

Ông Heng Swee Keat đã không đề cập đến điều này trong bài phát biểu của mình.

Từ kinh nghiệm với tư cách là Bộ trưởng Tài chính Singapore, ông Heng Swee Keat cảnh báo về "vết sẹo kinh tế" nếu đại dịch COVID-19 vẫn kéo dài.

“Nếu các công ty phải đóng cửa và công nhân nghỉ việc, sẽ rất khó để xây dựng lại khi tình hình trở nên tốt hơn”, ông Heng Swee Keat nói và nhắc đến khoản kích thích tài chính do COVID-19 của Singapore trị giá gần 20% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của nước này.

Hội nghị quốc tế về 'Tương lai châu Á'  là diễn đàn đối thoại chính sách uy tín được tổ chức thường niên, có sự tham dự của các lãnh đạo, học giả, chính khách hàng đầu.

Năm nay, hội nghị tập trung vào vai trò của châu Á và những thay đổi chính sách gắn liền với đại dịch COVID-19, bao gồm các thách thức từ việc duy trì nguyên tắc hòa bình, ổn định, đa dạng khi các nước thúc đẩy sáng kiến phát triển kinh tế hậu đại dịch.

Theo thông tin từ trang web của hội nghị lần thứ 26, sự kiện này cũng đặt ra câu hỏi về cách thức các nước hợp tác trong những vấn đề quốc tế, trong đó có việc vượt qua các đại dịch khác trong tương lai.

Tại hội nghị này, phát triển kinh tế xanh cũng là chủ đề được quan tâm. Các học giả và lãnh đạo quốc tế sẽ thảo luận về vấn đề môi trường, biến đổi khí hậu…

Đây cũng là một trong những sự kiện quốc tế đầu tiên của Thủ tướng Phạm Minh Chính kể từ khi nhậm chức. Hồi tháng 4.2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã tới Thủ đô Jakarta (Indonesia) tham dự hội nghị các lãnh đạo ASEAN.

Các nguyên thủ và cựu lãnh đạo châu Á khác tham dự hội nghị 'Tương lai châu Á' có Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha, cựu Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad, Phó thủ tướng Singapore - Heng Swee Keat, Thủ tướng Pakistan - Imran Khan…