ASEAN đề xuất đề án “Quy tắc dành cho các cuộc chạm trán bất ngờ trên biển”

Hãng tin Reuters đưa tin rằngtrong hội nghị cấp cao ASEAN được tổ chức tại Vientiane (Lào)từ ngày 6.9, các nhàlãnh đạo nhữngnước thành viênASEAN dường như quyết định sẽ không nhắc đến phán quyết của Tòa Trọng tài The Hague trong tuyên bố chung của hội nghị.

Dự thảo tuyên bố chung của hội nghị cấp cao ASEANlần này nêu ra 8 điểm liên quan đến các vấn đề tại Biển Đông, tuy nhiên không hề nhắc đến phán quyết quan trọng vừa qua của Tòa Trọng tài bác bỏ tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông.

Nếu tuyên bố chung của ASEANtiếp tục không nhắc tới phán quyết của Tòa Trọng tài thì đâyđược xem thêm một chiến thắng ngoại giao nữa cho Trung Quốc. Hộinghị bộ trưởng ngoại giao ASEAN hồitháng 7.2016 cũng không đưa được phán quyết trọng tàivào tuyên bố chung.

Ngay sau khi Tòa Trọng tài tuyên bố phán quyết vào ngày 12.7, Philippines đã ra sức kêu gọi các quốc gia ASEAN khác đưa phán quyết này vào tuyên bố chung của hội nghị bộ trưởng ngoại giao ASEAN tại Vientiane vào tháng 7.

Như Reuters ghi nhận, sau đó mộtđồng minh thân cận của Trung Quốc là Campuchia đã lên tiếng phản đối đề nghị ấy. Sau đóBắc Kinh chính thức có lời cảm ơn chính phủ Campuchia về hành động trên.

Trung Quốc bị cáo buộc đã gây áp lực lên một số quốc gia thành viên ASEAN khiến các nước này liên tục lạm dụng nguyên tắc đồng thuận của khối nhằmmục đích cản trở các đề xuất không có lợi cho Bắc Kinh.

Theo các chuyên gia phân tích, các chính sách gần đây của Trung Quốc đối với ASEAN đã gây ra nhiều khó khăn cho cộng đồng Đông Nam Á trong nỗ lựctìm kiếmđoàn kết nội bộ để đối phóvới Bắc Kinh trong tranh chấp tại Biển Đông.

Theo Reuters nhận định, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte cho thấy rõ đang có ý định thương lượng với Bắc Kinh. Ông Duterte từng hứa sẽ không làm rắc rối mọi chuyện với Trung Quốc và tránh thảo luận phán quyết của Tòa Trọng tài tại hội nghị cấp caoASEAN và hội nghịĐông Á được tổ chức tại Lào trong tuần này.

Tuy nhiên chỉ vài ngày trước hội nghị, ông Duterte lại cam đoan sẽ không nhân nhượng với Trung Quốc trong vấn đề phán quyết trọng tài.Ngoài ra, ông cũng yêu cầu Bắc Kinh phải giải thích vì sao đã điềuthêm nhiều tàu bè đến xuất hiện tại Biển Đông, đặc biệt là tại khu vực bãi cạn Scarborough nơi xảy ra tranh chấp với Philippines.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Thái Lan Sek Wannamethee cho biết hiện vẫn chưa rõ liệu Manila cóđem tranh chấp với Trung Quốc ra thảo luận tại hội nghị cấp cao ASEANở Vientiane lần này hay không. “Chưa có biểu hiện rõ ràng nào trong suốt buổi họp của các quan chức cấp cao ASEAN cho thấy Philippines sẽ đề cập đến các vấn đề Biển Đông”, ông Sek nói.

Một đề xuất mới liên quan đến Biển Đông cũng được đưa vào dự thảo tuyên bố chung của hội nghị cấp cao ASEANlần này. Dự thảo đề xuất thành lập một đường dây nóng giữa ASEAN và Trung Quốc cũng như thiết lập một số quy tắc giữa haibên nhằm giúp tránh gây ra sự cố quân sự. Đề án có tên “Quy tắc dành cho các cuộc chạm trán bất ngờ trên biển”.