Trung Quốc vừa lần đầu công bố hình ảnh sân bay mà họ xây xong tại đảo Phú Lâm, thuộc quần đảo Hoàng Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam bị Trung Quốc chiếm đóng phi pháp). Trang Bloomberg dẫn lời các chuyên gia cho rằng đây là một hành động khiêu khích, một nước cờ thấp của Bắc Kinh.
"Việc này có một ý nghĩa rất lớn đối với Trung Quốc trong việc thực hiện tham vọng tuyên bố chủ quyền (phi pháp) của họ trên Biển Đông", Bloomberg dẫn lời ông Collin Koh, một nhà chuyên nghiên cứu các vấn đề quốc tế tại Trường S. Rajaratnam (Singapore). "Việt Nam sẽ không bỏ qua chuyện này dễ dàng. Nó sẽ dẫn đến những căng thẳng ngoại giao hơn".
Đảo Phú Lâm sẽ được thiết lập để trở thành một tiền đồn chỉ huy và kiểm soát mạng lưới quân sự (trên Biển Đông), ông Koh nói. "Nó không chỉ đơn thuần là một đường băng kéo dài. Tại đó, Trung Quốc xây căn cứ trú ẩn cho máy bay chiến đấu, hầm ngầm chứa nhiên liệu và đạn dược".
Trong khi đó, ông Alexander Vuving, một nhà phân tích an ninh tại Trung tâm châu Á - Thái Bình Dương tại Hawaii cho rằng: "Trung Quốc đang gửi một thông điệp tới tất cả mọi người trên thế giới về quyết tâm duy trì cái mà họ cho là toàn vẹn lãnh thổ. Trung Quốc đang thể hiện quan điểm của họ một cách cứng rắn".
Ông Vuving cũng cho rằng Trung Quốc đang đánh mất niềm tin của Việt Nam, cho dù Việt Nam có giao thương kinh tế chặt chẽ với Trung Quốc và luôn theo đuổi mục đích tạo ổn định tại khu vực. Việc đánh mất niềm tin đó sẽ đẩy Việt Nam thắt chặt các mối quan hệ với Mỹ, Ấn Độ và Nhật Bản, ông Vuving phân tích. "Đó là một nước cờ kém. Bạn sẽ thấy sự tái sắp xếp trong khu vực".
Bloomberg cũng cho rằng cả Mỹ và Việt Nam đều lường trước việc Trung Quốc quyết tâm xây sân bay tại Phú Lâm. Do đó không phải ngẫu nhiên khi Mỹ nới lỏng lệnh cấm vận vũ khí đã áp đặt với Việt Nam gần 4 thập kỷ và đồng ý cung cấp cho Việt Nam các loại phương tiện quân sự phục vụ bảo vệ lãnh hải như máy bay tuần tra biển được đánh giá là hiện đại hơn máy bay mà Trung Quốc đang có.
Theo bộ ngoại giao Việt Nam, trước việc ngày 07/10/2014, mạng Tin tức Hải Nam (Trung Quốc) đưa tin Trung Quốc đã hoàn tất việc mở rộng cảnh quan, xây dựng đường băng có chiều dài 2.000 mét cùng các trang thiết bị hỗ trợ trên đảo Phú Lâm thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam, người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Hải Bình nêu rõ:
“Việt Nam có đầy đủ căn cứ pháp lý và chứng cứ lịch sử khẳng định chủ quyền của mình đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Hành động trên của phía Trung Quốc đã xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa, vi phạm Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam – Trung Quốc ký tháng 10/2011, đi ngược lại nhận thức chung của lãnh đạo cấp cao hai nước; vi phạm luật pháp quốc tế và Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) ký năm 2002 giữa ASEAN và Trung Quốc, làm cho tình hình Biển Đông thêm căng thẳng và phức tạp, không có lợi cho việc phát triển mối quan hệ giữa hai nước.
Anh Tú (theo Bloomberg)