Cảnh báo nguy cơ tự tử do mắc COVID-19 kéo dài

Scott Taylor (56 tuổi) mắc COVID-19 vào mùa xuân năm 2020 và tiếp tục có những triệu chứng của COVID-19 kéo dài khoảng 18 tháng sau khi tự sát tại nhà riêng gần Dallas (Mỹ). 

"Không ai quan tâm. Không ai muốn dành thời gian để lắng nghe. Tôi hoàn toàn kiệt sức, đau đớn, mệt mỏi. Tôi cũng thường bị chóng mặt, buồn nôn và tiêu chảy. Nhiều lúc tôi nói những điều mà tôi không nhận thức được là đang nói gì", Taylor viết trong một tin nhắn cuối cùng gửi cho một người bạn, nói về hoàn cảnh của hàng triệu người mắc COVID-19 kéo dài.

COVID-19 kéo dài là một tình trạng y tế phức tạp khó chẩn đoán vì nó có hơn 200 triệu chứng trong đó một số triệu chứng có thể giống các bệnh khác bao gồm từ kiệt sức và suy giảm nhận thức đến đau đớn, sốt và tim đập nhanh, theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO). 

Không có dữ liệu về tần suất tự tử ở những người mắc COVID-19 kéo dài. Một số nhà khoa học từ các tổ chức, trong đó có Viện Y tế quốc gia Mỹ và cơ quan thu thập dữ liệu của Anh, đang bắt đầu nghiên cứu mối liên hệ tiềm ẩn về sự gia tăng các trường hợp trầm cảm và ý nghĩ muốn tự tử ở những người mắc COVID-19 kéo dài.

"Tôi chắc chắn COVID-19 từ lâu có liên quan đến ý nghĩ tự tử, ý định tự sát, kế hoạch tự sát và nguy cơ tử vong do tự sát. Chúng tôi chỉ không có dữ liệu dịch tễ học", Leo Sher, bác sĩ tâm thần tại Mount Sinai Health System (Mỹ), người nghiên cứu về rối loạn tâm trạng và hành vi tự sát.

Trong số các câu hỏi quan trọng hiện đang được các nhà nghiên cứu xem xét bao gồm liệu nguy cơ tự tử có khả năng tăng lên ở các bệnh nhân COVID-19 vì vi rút SARS-CoV-2 đang thay đổi sinh học não không, hay việc mất đi sức khỏe vốn có trước đây đã đẩy mọi người đến tình trạng trầm cảm?

Sher cho biết chứng rối loạn đau nói chung là một yếu tố tiên đoán mạnh mẽ về khả năng tự tử, cũng như chứng viêm trong não. Một số nghiên cứu cho thấy những điều này có liên quan đến COVID-19 kéo dài. "Chúng ta nên xem xét điều này một cách nghiêm túc", Sher nói thêm.

Một phân tích được thực hiện bởi công ty dữ liệu y tế Truveta có trụ sở tại Seattle (Mỹ) cho thấy những bệnh nhân mắc COVID-19 kéo dài gần như có khả năng gấp đôi phải nhận những đơn thuốc chống trầm cảm trong vòng 90 ngày kể từ ngày mắc COVID-19.

Phân tích dựa trên dữ liệu từ 20 hệ thống bệnh viện lớn tại Mỹ, bao gồm hơn 1,3 triệu người lớn được chẩn đoán mắc COVID-19 và 19.000 người được chẩn đoán mắc chứng COVID-19 kéo dài từ tháng 5.2020 - 7.2022.

Cho đến nay các tác động lâu dài tiềm ẩn của COVID-19 vẫn chưa được hiểu biết đầy đủ. Theo Viện Đánh giá và đo lường sức khỏe (IHME) của Đại học Washington (Mỹ), trong khi nhiều bệnh nhân COVID-19 kéo dài, khoảng 15% vẫn gặp các triệu chứng sau 12 tháng. Không có phương pháp điều trị nào được chứng minh và các triệu chứng suy nhược có thể khiến người bệnh không thể làm việc và sinh hoạt bình thường.

Những tác động của COVID-19 kéo dài có khả năng liên quan đến tăng nguy cơ mắc bệnh tâm thần và tự tử là rất nghiêm trọng. Chỉ riêng ở Mỹ, tình trạng này đã ảnh hưởng đến 23 triệu người, Văn phòng Giải trình của Chính phủ Mỹ đã ước tính vào tháng 3.

Chuyên gia việc làm Katie Bach của Viện Brookings (Mỹ) cho biết COVID-19 đã đẩy khoảng 4,5 triệu người mất việc làm, tương đương với khoảng 2,4% lực lượng lao động Mỹ.

Theo IHME, trên toàn thế giới, gần 150 triệu người đã mắc chứng COVID-19 kéo dài trong 2 năm đầu tiên của đại dịch.

Murad Khan, Giáo sư tâm thần học tại Đại học Aga Khan ở Karachi (Pakistan), thuộc nhóm chuyên gia quốc tế nghiên cứu về nguy cơ tự tử liên quan đến COVID-19 ở nhiều nước đang phát triển, cho biết: "Chúng tôi nhận thấy có một vấn đề rất lớn nhưng vẫn chưa ước tính được mức độ của nó". 

Trong một cuộc phỏng vấn với Reuters, những bệnh nhân mắc chứng COVID-19 kéo dài cho biết họ đang mất hết hy vọng và tiền bạc.

Taylor đã mất việc là vào mùa hè năm 2020. Mọi thứ trở nên tồi tệ khi bảo hiểm của ông đã hết hạn và đơn xin trợ cấp an sinh xã hội cũng bị từ chối. "Chính những điều này là đã khiến Taylor suy sụp", Mark Taylor, anh trai của Taylor cho biết. 

Heidi Ferrer, một nhà biên kịch truyền hình (50 tuổi) gốc Kansas (Mỹ) đã tự sát vào tháng 5.2021 để thoát khỏi những cơn chấn động và cơn đau dữ dội khiến bà không thể đi lại hoặc ngủ sau khi nhiễm COVID-19 hơn một năm trước đó.

Survivor Corps, một nhóm vận động cho những bệnh nhân mắc COVID-19 kéo dài, cho biết đã thăm dò ý kiến các ​​thành viên trong nhóm vào tháng 5 và nhận thấy rằng 44% trong số gần 200 người được hỏi cho biết họ đã cân nhắc việc tự sát.

Lauren Nichols, thành viên hội đồng quản trị của nhóm Body Politic, cho biết thông qua liên lạc với các thành viên gia đình trên mạng xã hội, cô đã thống kê được hơn 50 người mắc COVID-19 kéo dài đã tự sát. Bản thân cô cho biết cũng đã nhiều lần nghĩ đến chuyện tự tử vì các triệu chứng của COVID-19 kéo dài mà mình đã phải chịu đựng trong hơn 2 năm qua. 

Trong nghiên cứu RECOVER trị giá 470 USD, Viện Y tế quốc gia Mỹ đang theo dõi các tác động đến sức khỏe tâm thần của COVID-19 kéo dài. Tiến sĩ Stuart Katz, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết sẽ có kết quả sớm về tỷ lệ lo âu và trầm cảm vào đầu tháng 9, nhưng thông tin về tự tử sẽ mất nhiều thời gian hơn.

Richard Gallagher, Phó giáo sư tâm thần học trẻ em tại NYU Langone Health (Mỹ) cho biết: "Những gì chúng tôi biết là những người mắc bệnh mãn tính dễ có suy nghĩ tự tử, cố gắng tự sát và tự sát". 

Về câu hỏi liệu vi rút SARS-CoV-2 có làm thay đổi não hay không, Gallagher nói có một số bằng chứng cho thấy COVID-19 có thể gây viêm não, điều này có liên quan đến tự tử và trầm cảm ngay cả ở những người mắc bệnh tương đối nhẹ.

Trung bình các triệu chứng của COVID-19 kéo dài làm giảm 21% sức khỏe tổng thể, theo IHME của Đại học Washington (Mỹ).

Mặc dù một số chuyên gia cho rằng biến thể Omicron ít có khả năng gây ra COVID-19 kéo dài, nhưng dữ liệu chính thức của Anh được công bố trong tháng này cho thấy 34% trong số 2 triệu người mắc COVID-19 kéo dài ở nước này phát triển các triệu chứng sau khi bị nhiễm biến thể Omicron.

Một nhóm cố vấn của chính phủ Anh đang nghiên cứu nguy cơ tự tử đối với những bệnh nhân COVID-19 kéo dài so với dân số rộng hơn trong khi Văn phòng Thống kê quốc gia (ONS) đang xem xét liệu có thể đánh giá trước nguy cơ tự tử của một bệnh nhân COVID-19 kéo dài như đối với những người khác mắc các bệnh tật khác, chẳng hạn như ung thư.

Louis Appleby, Giáo sư tâm thần học tại Đại học Manchester (Anh) cho biết: "Tình trạng sức khỏe bị suy giảm trong thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ tự tử, điều này khiến chúng ta càng phải quan tâm nhiều đến COVID-19 kéo dài". 

Một nghiên cứu ở Anh và Tây Ban Nha cho thấy nguy cơ tự tử tăng gấp 6 lần ở những bệnh nhân bị viêm cơ tủy và hội chứng mệt mỏi mãn tính (ME/CFS), một căn bệnh có các triệu chứng tương tự như COVID-19 kéo dài, khi so sánh với dân số chung.

Mạng lưới các trung tâm điều trị COVID-19 kéo dài của Anh cũng rơi vào tình trạng quá tải khi phải tiếp nhận quá nhiều bệnh nhân. Vào tháng 6, chỉ có 1/3 số bệnh nhân được điều trị trong vòng 6 tháng kể từ khi đăng ký, 1/3 số bệnh nhân khác phải đợi hơn 15 tuần.

Ruth Oshikanlu, một nữ y tá cho biết các triệu chứng của COVID-19 kéo dài đã đẩy cô đến bờ vực khi cô bị mất việc và nợ nần chồng chất. Ruth cảm thấy cuộc sống của mình đã kết thúc. 

"Những gì COVID-19 mang lại cho bạn là rất nhiều thời gian để suy nghĩ. Song tôi không có ý nghĩ đến việc kết thúc cuộc đời mình vì tôi nghĩ đến con trai. Nhưng tôi biết rất nhiều người đã từng có ý định tự tử", Ruth nói thêm.