Công bố bản đồ 3D lớn nhất mô phỏng sự hình thành vũ trụ

Giáo sư Will Percival ở Đại học Waterloo ở Ontario (Canada) cho biết bản đồ 3D này là nỗ lực của hàng trăm nhà khoa học từ 30 viện nghiên cứu trên khắp thế giới, giúp mang lại "câu chuyện hoàn chỉnh về sự mở rộng của vũ trụ". Đây là kết quả phân tích hơn 4 triệu thiên hà và các chuẩn tinh cực sáng chứa đầy năng lượng.

Trong dự án khởi động cách đây hơn hai thập niên, nhóm nghiên cứu tiến hành những phép đo chính xác nhất về lịch sử mở rộng vũ trụ trong khoảng thời gian dài nhất. Bản đồ ra đời dựa trên những quan sát mới nhất của Trạm quan sát bầu trời bằng kỹ thuật số Sloan (SDSS) trong dự án mang tên eBOSS, với các dữ liệu thu thập được từ kính viễn vọng ở New Mexico (Mỹ) trong 6 năm.

Bản đồ 3D này là nỗ lực của hàng trăm nhà khoa học từ 30 viện nghiên cứu trên khắp thế giới - Ảnh: AFP

Theo giới khoa học, vũ trụ sơ khai hình thành sau vụ nổ lớn Big Bang được biết đến khá rõ qua các mô hình lý thuyết mở rộng và quan sát sóng cực ngắn vũ trụ. Những nghiên cứu về đo đạc các thiên hà và khoảng cách không gian cũng giúp giới khoa học hiểu rõ hơn về quá trình mở rộng vũ trụ qua hàng tỉ năm.

Nhà vật lý thiên văn Jean-Paul Kneib thuộc Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ (EPFL) ở Lausanne, người khởi xướng eBOSS từ năm 2012, cho biết mục tiêu của nhóm nghiên cứu là tạo ra một bản đồ 3D vũ trụ hoàn chỉnh nhất kể từ khi hình thành cho tới nay. Lần đầu tiên họ sử dụng những thiên thể để chỉ ra sự phân bố vật chất trong vũ trụ ở các thiên hà đang tích cực hình thành sao và chuẩn tinh.

Các nhà vật lý thiên văn học lâu nay đã biết rằng vũ trụ vẫn đang mở rộng không ngừng - Ảnh: AFP

Bản đồ chỉ ra những sợi vật chất và những khoảng chân không giúp xác định rõ hơn cấu trúc vũ trụ khi mới được khoảng 380.000 năm tuổi. Để dựng phần bản đồ về cấu trúc vũ trụ khoảng 6 tỉ năm trước đây, các nhà nghiên cứu đã quan sát những thiên hà lâu đời và đỏ nhất. Với thời kỳ xa xôi hơn, họ tập trung vào các thiên hà trẻ nhất có màu xanh và chuẩn tinh.

Các nhà vật lý thiên văn học lâu nay đã biết rằng vũ trụ vẫn đang mở rộng không ngừng nhưng chưa đo được chính xác tốc độ mở rộng. Qua so sánh những quan sát eBOSS với những nghiên cứu trước đây về thời kỳ đầu hình thành vũ trụ, các nhà khoa học đã phát hiện những chênh lệch trong ước tính về tốc độ mở rộng của vũ trụ.

Long Hải (tổng hợp)