Đại sứ Phạm Quang Vinh: Mua vũ khí Mỹ phải tính nhu cầu của Việt Nam

Ngày 22.8, bên hành lang Hội nghị Ngoại giao lần 29, Đại sứ Việt Nam tại Mỹ Phạm Quang Vinh đã chia sẻ với báo chí những nội dung liên quan đến hợp tác Việt - Mỹ.

- Trong chuyến thăm của Tổng thống Barack Obama diễn ra vào tháng 5, Mỹ đã dỡ bỏ hoàn toàn lệnh bán vũ khí sát thương cho Việt Nam. Qua đó ông đánh giá thế nào về quan hệ hợp tác an ninh quốc phòng Việt – Mỹ, đặc biệt là các đơn hàng mua vũ khí từ Mỹ sắp tới?

- Trước hết phải khẳng định không phải đến lúc này mới có hợp tác an ninh quốc phòng Việt – Mỹ. Từ năm 2011, hai bên đã có bản ghi nhớ về hợp tác an ninh quốc phòng trên 5 lĩnh vực, trong đó có tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc, ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu, quân y...

Tháng 6.2015, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter thăm Việt Nam và hai bên đã thông qua tuyên bố tầm nhìn hợp tác trong lĩnh vực quốc phòng. Hợp tác quốc phòng Việt - Mỹ không chỉ vì lợi ích của Việt Nam mà cả khu vực, đồng thời nó phải phù hợp cho lợi ích, bước đi của Việt Nam.

Còn vấn đề mua vũ khí của Mỹ, trước hết Việt Nam cần tính xem nhu cầu ra sao, phía Mỹ có khả năng cung cấp đến đâu và nó có phù hợp với chiến lược quốc phòng của chúng ta hay không. Những nội dung đó, tôi cho rằng các bên đang bàn, nên cụ thể ra sao thì phải chờ thêm thời gian.

- Vấn đề biển Đông có vị trí thế nào trong cuộc tranh cử Tổng thống Mỹ, thưa ông?

- Dù đảng nào thắng thì chắc chắn Hoa Kỳ vẫn gắn kết với khu vực Châu Á - Thái Bình Dương, bởi vì họ có lợi ích ở đây, có nhu cầu tiếp tục quan hệ với khu vực này. Các bên cùng nỗ lực hợp tác để đảm bảo hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực này.

Còn về biển Đông, Hoa Kỳ đã nói rất rõ quan điểm của họ. Đặc biệt là nhìn lại tuyên bố Shangri-La 2/2016, Hoa Kỳ tuyên bố ủng hộ đảm bảo an ninh an toàn, tự do hàng hải trên biển Đông, kiềm chế tuân thủ luật pháp quốc tế trong đó có UNCLOS 1982, giải quyết hòa bình các tranh chấp, thực hiện hiệu quả DOC và tiến tới COC… Những điểm thống nhất giữa ASEAN - Hoa Kỳ như vậy cũng sẽ là những điểm chung của khu vực trong thời gian tới.

- Liệu quan hệ Việt – Mỹ có nhiều thay đổi hay không sau khi Hoa Kỳ có tân Tổng thống vào đầu năm 2017?

- Quan hệ giữa Việt – Mỹ đã có những bước phát triển, hai bên đã thiết lập được khuôn khổ ổn định, lâu dài, đó là quan hệ đối tác toàn diện được thông qua trong năm 2013. Tiếp đó, nhiều chuyến thăm cấp cao giữa hai nước. Tôi tin rằng khuôn khổ đối tác toàn diện, chuyến thăm Hoa Kỳ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Mỹ Barack Obama sẽ tiếp tục tạo đà cho quan hệ hai nước.

Vấn đề hiện nay là làm thế nào để khai thác hết tiềm năng của mối quan hệ đó, phát huy những lĩnh vực mà hai bên có thế mạnh. Ví dụ, về chính trị chắc chắn việc tiếp tục thúc đẩy các chuyến thăm cấp cao, các cấp, đồng thời thúc đẩy lòng tin, tôn trọng nguyên tắc bình đẳng, cùng có lợi. Về hợp tác kinh tế, giữa hai nước còn nhiều tiềm năng để khai thác.

- Ông nghĩ sao khi cả hai ứng cử viên Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ tới là bà Hillary Clinton và ông Donald Trump đều công khai chống Hiệp định Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương - TPP?

- Năm nay, cuộc bầu cử ở Mỹ được đánh giá có nhiều điều lạ. Các ứng cử viên đưa ra các chương trình hành động hướng nội và bảo thủ hơn, trong đó tập trung vào những nhu cầu của cử tri nước Mỹ. Cũng có những ý kiến cho rằng cử tri nước Mỹ đang khá bất mãn với các chính sách của dòng chảy chính trị chính trong nước. Thế nên để tranh thủ phiếu bầu của cử tri, cả hai ứng viên đang hướng nội nhiều hơn.

Quay trở lại vấn đề TPP, thực sự nước Mỹ có lợi ích trong việc xây dựng khu vực mậu dịch tự do TPP. Điều này vừa có tính kinh tế thương mại, vừa có tính chiến lược và đồng thời bảo đảm được những lo ngại của người dân và cử tri.

Vào thời điểm hiện tại, TPP đang là một vấn đề của tranh cử, với xu hướng bảo hộ mậu dịch, xu hướng hướng nội đang làm cho sự ủng hộ đối với TPP kém đi. Chúng ta trông đợi khi cuộc bầu cử ở Mỹ lắng đọng, người ta sẽ tính tới lợi ích của nước Mỹ nhiều hơn, trong đó có khả năng xem xét TPP. Thế nhưng thực tế chắc chắn đây là một vấn đề rất phức tạp và khó khăn.

- Xin cảm ơn ông!