ĐB Nguyễn Phi Thường: Không thể để đường sắt Cát Linh lỡ hẹn lần thứ 9

Sáng 3.11, Quốc hội bắt đầu thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội năm 2020; kế hoạch năm 2021; mục tiêu chủ yếu và một số nhiệm vụ, giải pháp phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2025.

Không để đường Cát Linh – Hà Đông lỡ hẹn lần thứ 9

ĐB Nguyễn Phi Thường cho rằng, Hà Nội và TP.HCM đang trở thành các siêu đô thị mỗi nơi 10 triệu dân với nhiều nét tương đồng, tăng dân số cơ học mỗi năm khoảng 200.000 người gây sức ép lớn lên cơ sở hạ tầng, đặc biệt là giao thông. Đơn cử như báo cáo của TP.HCM cho thấy thiệt hại mỗi năm do ùn tắc giao thông của thành phố khoảng 6 tỉ USD. Theo đó, việc xây dựng đường sắt đô thị được coi là giải pháp mang tính then chốt của cả hai thành phố.

Tuy nhiên, hiện một số tuyến đã được triển khai nhưng đều gặp vấn đề chung là dự án lớn, vốn đầu tư hàng tỉ USD nhưng chậm tiến độ, đội vốn, nhiều lần gây bức xúc dư luận. Chẳng hạn như dự án Bến Thành - Suối Tiên (TP HCM), Cát Linh - Hà Đông (Hà Nội).

"Cơ quan có thẩm quyền cần khẩn trương tổng kết, đúc rút kinh nghiệm để các dự án sau không lặp lại điều này", ông Thường nói.

ĐB Phi Thường đề xuất, quy hoạch đường sắt đô thị phải gắn kết với không gian và đời sống đô thị, bởi TP.HCM và Hà Nội hiện nay đang không được thiết kế theo định hướng đô thị giao thông công cộng, mà phát triển chủ yếu theo các phương tiện cá nhân với mật độ đường rất thấp. Cảnh quan vỉa hè, nhà phố và xe máy là đặc trưng của đô thị Việt Nam. Xe máy đang chiếm vị trí lớn trong giao thông và sẽ cạnh tranh quyết liệt với đường sắt đô thị.

Theo ông Thường, để các dự án đường sắt đô thị phát huy hiệu quả phải có lượng người đi lớn, bởi vậy, các tuyến đường sắt chỉ là một phần thu hút người đi lại, phần quan trọng khác là các tiện ích xung quanh như bãi gửi xe cá nhân, chung cư, cao ốc, văn phòng.

Do đó, việc đầu tư xây dựng đường sắt đô thị phải gắn với tái cấu trúc không gian đô thị, "đo ni đóng giày" cho từng tuyến. Quốc hội, Chính phủ cần có chính sách đầu tư đường sắt đô thị gắn với tái cấu trúc đô thị như phát triển hai bên bờ sông Hồng (Hà Nội) và sông Sài Gòn (TP.HCM).

Ông Thường cũng cho rằng hiện nay mỗi tuyến đường sắt đô thị do một nhà thầu với công nghệ khác nhau triển khai. Việt Nam cần sớm yêu cầu chuyển giao và làm chủ công nghệ xây dựng đường sắt đô thị; nghiên cứu mô hình chính sách phát triển đường sắt đô thị tư nhân như Nhật Bản.

Về đường sắt Cát Linh - Hà Đông, ông Thường bày tỏ mong muốn Quốc hội, Chính phủ "tháo gỡ các vướng mắc để cuối năm nay vận hành, không để lỡ hẹn lần thứ 9 với nhân dân".

"Cần đánh giá, rút kinh nghiệm về việc vay ODA xây dựng đường sắt đô thị, thận trọng với các điều kiện vay. Và việc đầu tư đường sắt đô thị chỉ hiệu quả khi xây toàn tuyến chứ không phải một đoạn tuyến", ông Thường nói.

Bộ GTVT xin tiếp thu, rút kinh nghiệm

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể cho hay, xây dựng cơ bản là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng. Trong năm 2020, công tác xây dựng cơ bản đạt kết quả tốt nhất trong 5 năm của nhiệm kỳ này và cả nước đã giải ngân được 60% vốn đầu tư công được bố trí. Bộ GTVT cũng đã giải ngân được 29.000 tỉ, đạt 73% cao hơn bình quân cả nước 10%.

Theo ông Thể, đường sắt đô thị là loại hình giao thông hiện đại, giúp giảm ùn tắc cho các đô thị, tuy nhiên thời gian qua đã bộc lộ nhiều vấn đề, trong đó nổi lên là chậm tiến độ. Chính phủ, thành phố, Bộ chúng tôi đã rút được kinh nghiệm sâu sắc liên quan đến quy hoạch phải làm sao đáp ứng được yêu cầu phát triển.

Bài học nữa theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể là trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư, đối tác cần lựa chọn được nhà thầu tốt, công nghệ tốt. Với những dự án cần giải phóng mặt bằng, cần phải có giải pháp rõ ràng, tránh phải điều chỉnh giá.

“Bộ GTVT xin tiếp thu, sắp tới cùng với các thành phố lớn tham mưu Chính phủ tốt hơn để thực hiện những dự án mới tránh lặp lại tình trạng như hiện nay”, ông Thể nói.