Đề xuất miễn, giảm thuế để hỗ trợ doanh nghiệp, người lao động

Doanh nghiệp gặp khó, hàng loạt lao động bị cắt giảm

Chính phủ vừa ban hành chỉ thị về việc tăng cường các biện pháp bảo đảm đón Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 vui tươi, lành mạnh, an toàn, tiết kiệm.

Đáng lưu ý, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương cần theo dõi, nắm bắt tình hình lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế, đặc biệt là những địa phương tập trung nhiều lao động, tạo thuận lợi cho người lao động nghỉ Tết và trở lại làm việc sau Tết; quan tâm hỗ trợ người lao động bị giảm sâu thu nhập, mất, thiếu việc làm.

Có thể thấy, năm 2022, kinh tế thế giới chịu tác động mạnh của chiến tranh và dịch bênh. Điều này khiến lạm phát tăng cao ở nhiều nền kinh tế lớn, đẩy giá nguyên vật liệu tăng cao, cùng với các chi phí vận tải, chi phí tiêu dùng tăng… Các doanh nghiệp Việt Nam cũng không tránh khỏi vòng xoáy này.

Theo báo cáo khảo sát nhanh của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) thực hiện tại TP.HCM và một số tỉnh, thành phía nam vừa qua, về triển vọng sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp: 9% doanh nghiệp được khảo sát cho biết tăng đơn hàng; 68% giảm đơn hàng và 23% chưa biết được tình hình sản xuất trong thời gian tới.

Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho biết, theo báo cáo nhanh của 63 tỉnh, thành phố và các cơ quan liên quan, số lao động bị ảnh hưởng việc làm trong các doanh nghiệp đến nay là hơn 600.000 người (khoảng 4% tống số lao động trong doanh nghiệp), trong đó số lao động bị mất việc làm hơn 50.000 người (chiếm 8,4% số lao động bị ảnh hưởng).

Theo tổng hợp của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tại các doanh nghiệp đã thành lập công đoàn cơ sở, từ tháng 9.2022 cho đến hết ngày 10.12.2022 đã có 1.242 doanh nghiệp (tại 44 tỉnh, thành phố) gặp khó khăn, bị cắt giảm đơn hàng nên phải giảm giờ làm của 482.120 người lao động.

Điều đáng quan tâm là có đến 36% người lao động đang làm việc trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế và có khoảng 8% trong số đó là lao động nữ từ 35 tuổi trở lên và khoảng 5% là lao động nữ đang trong thời kỳ thai sản, nuôi con nhỏ dưới 12 tháng tuổi.

Người lao động bị "đánh gục"

Ông Ngọ Duy Hiểu, Phó chủ tịch Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam cho rằng tình trạng doanh nghiệp bị cắt giảm đơn hàng, người lao động bị mất việc làm hoặc giảm việc làm để lại hệ lụy rất lớn, nhất là thời điểm Tết Nguyên đán đến gần.

Theo ông Hiểu, đối với nền kinh tế, đó là sự giảm sút về năng suất lao động, giảm sút về tổng sản phẩm, tác động tới cân đối lớn của cả nền kinh tế.

Hơn nữa, việc người lao động mất việc hiện nay sẽ tác động lớn đến tính bền vững của thị trường. Tình trạng này khiến lực lượng lao động có tay nghề, kinh nghiệm, đã qua đào tạo khỏi thị trường vốn đã thiếu hụt lao động chất lượng cao bị giảm và giảm nguồn cung của thị trường trong ngắn hạn.

Ngoài ra, ông Ngọ Duy Hiểu cũng cho rằng, việc cắt giảm đơn hàng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển của doanh nghiệp. Những tháng tới, khi tình hình được cải thiện, tốt dần lên, doanh nghiệp cần lao động có tay nghề chắc chắn sẽ khó tuyển dụng và tốn kém rất nhiều chi phí để có lại được lực lượng lao động như trước.

Còn đối với người lao động, ông Ngọ Duy Hiểu cho rằng giảm giờ làm là giảm tiền lương, thu nhập; mất việc làm là mất tiền lương, mất thu nhập. Trong bối cảnh sau 2 năm chống chọi với đại dịch, người lao động đã không còn tích lũy thì việc chịu thêm cú sốc về việc làm và thu nhập sẽ “đánh gục” không ít người lao động, đặc biệt là lao động yếu thế như lao động nữ, lao động nhiều tuổi, lao động là người khuyết tật…

“Trong bối cảnh bình thường, nhiều người lao động đã phải sống tằn tiện, gửi con về quê, đời sống vật chất thiếu thốn, đời sống tinh thần gần như bỏ trống, không có hoặc có rất ít tích lũy, rất dễ bị tổn thương trước biến cố hoặc khủng hoảng.

Hình ảnh hàng đoàn người lao động xếp hàng rút bảo hiểm xã hội 1 lần trong suốt năm 2022 và đang “bùng” trở lại những tháng cuối năm ở khu vực phía nam là hệ lụy khó tránh khỏi khi người lao động quá khó khăn, không còn nơi “bấu víu””, ông Ngọ Duy Hiểu nêu.

Bàn giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp

Bà Trần Thị Lan Anh, Tổng thư ký Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhận định, với những số liệu trên, tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp không được khả quan trong tháng cuối năm 2022 và dự báo sẽ kéo dài đến ít nhất hết quý 1 năm sau.

Nhằm hỗ trợ cho doanh nghiệp và người lao động vượt qua những khó khăn, thách thức của năm 2023, bà Lan Anh kiến nghị cần ổn định kinh tế vĩ mô, có các chương trình kích cầu nội địa, hỗ trợ xúc tiến thương mại, tìm kiếm khai thác các thị trường mới, đơn hàng mới; xem xét, thay đổi chiến lược thu hút FDI theo hướng chọn lọc các dự án sử dụng công nghệ hiện đại, hướng dẫn và giám sát các địa phương trong tiến đầu tư và phê duyệt các dự án FDI.

Ngoài ra, bà Lan Anh đề nghị tiếp tục hoàn thiện và triển khai các chính sách hỗ trợ cho người lao động và người sử dụng lao động với các gói hỗ trợ về chính sách tài khóa (miễn, cắt, giảm thuế, phí, lệ phí, gia hạn thời hạn nộp thuế GTGT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế TNCN, tiền thuê đất...); về chính sách hỗ trợ tín dụng (hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp vay để phát triển sản xuất); về chính sách an sinh xã hội (hỗ trợ doanh nghiệp ổn định quỹ tiền lương, đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động, cũng như tăng cường hỗ trợ về an sinh xã hội cho người lao động…); trong đó, ưu tiên hỗ trợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Ông Ngọ Duy Hiểu cho rằng, cần tăng cường cung cấp thông tin về thị trường lao động, triển khai các hình thức, phương thức giúp người lao động dễ tiếp cận thông tin tuyển dụng, với các nguồn tuyển dụng uy tín, các doanh nghiệp, tổ chức đang cần tuyển việc làm.

Đồng thời, phát huy vai trò của các hiệp hội người sử dụng lao động trong việc kết nối để giới thiệu việc làm cho lao động từ các doanh nghiệp không bố trí được việc làm tới các doanh nghiệp là thành viên của các hiệp hội cần tuyển dụng lao động.

“Tăng cường kiểm soát về giá cả, không để lạm phát tăng cao; tổ chức các điểm bán hàng bình ổn giá cho công nhân lao động. Song song với đó, cơ quan chức năng cần kiểm tra việc chấp hành pháp luật về cung cấp hàng hóa, dịch vụ của các doanh nghiệp để đảm bảo quyền lợi cho người lao động”, ông Hiểu nói.