Doanh nghiệp logistics Việt Nam đang chuyển đổi số thế nào?

Rào cản trong quá trình chuyển đổi số

Theo kết quả khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển logistics Việt Nam (VLI) với các nhóm doanh nghiệp logistics cung cấp các lĩnh vực dịch vụ logistics như: vận tải, kho bãi, trung tâm phân phối, giao hàng chặng cuối, chuyển phát nhanh, nền tảng giao hàng thông minh... cho thấy 38,24% doanh nghiệp cho rằng COVID-19 đã hình thành nhu cầu chuyển đổi số của các doanh nghiệp logistics, trong khi 42,65% doanh nghiệp cho rằng tác động của COVID-19 làm thay đổi nhu cầu của khách hàng (chẳng hạn sử dụng giao dịch điện tử nhiều hơn, dịch vụ giao hàng thương mại điện tử...).

Có thể thấy, các doanh nghiệp đều quan tâm và đánh giá vai trò quan trọng của chuyển đổi số, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn cản trở quá trình chuyển đổi số của các doanh nghiệp. Theo khảo sát, có 44,74% doanh nghiệp cho thấy sự tương thích về công nghệ giữa doanh nghiệp của mình và các đối tác trong chuỗi dịch vụ logistics, 42,11% cho thấy kinh phí hạn hẹp và nhân lực hạn chế, 39,37% nói chưa tìm được công nghệ chuyển đổi phù hợp và có 28,95% doanh nghiệp băn khoăn không biết nên dành kinh phí đầu tư như thế nào cho phù hợp và nên khởi đầu như thế nào.

Ngoài ra, việc chuyển đổi lượng thông tin hiện hữu với khối lượng khổng lồ lên nền tảng số cũng là trở ngại cho 15,97% doanh nghiệp. Trong khi đó, các doanh nghiệp lại không chú trọng đến tính an toàn và khả năng bảo mật thông tin của các nền tảng trực tuyến khi chỉ có 5,26% doanh nghiệp cho rằng đây là cản trở cho quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp.

Thực tế, các doanh nghiệp vận hành dữ liệu quy mô lớn với số lượng đơn hàng từ vài trăm ngàn đến 1 triệu đơn hàng/ngày thì nhu cầu chuyển đổi số trở thành một vấn đề cấp thiết, là điều kiện tiên quyết để hoạt động, chẳng hạn như các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ chuyển phát hoặc giao hàng chặng cuối để đảm bảo đáp ứng nhu cầu giao hàng nhanh chóng và kịp thời.

Vì vậy, để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ, cần có sự hợp tác chặt chẽ các doanh nghiệp với các đối tác trong mạng lưới toàn chuỗi dịch vụ để lựa chọn ứng dụng, nền tảng phù hợp. Kết quả phỏng vấn sâu cũng cho thấy chuyển đổi số phụ thuộc rất nhiều vào tư duy của người lãnh đạo doanh nghiệp. Người lãnh đạo phải được xem chuyển đổi số như chiến lược phát triển của công ty.

Ngoài ra, để làm được điều này cũng cần chuyên môn hóa và tạo ra sân chơi chung cho ngành logistics, đầu tư đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và lựa chọn được lộ trình phù hợp với doanh nghiệp. Bên cạnh đó là lựa chọn công nghệ phù hợp với nguồn lực và yêu cầu vận hành.

Doanh nghiệp Việt đang chuyển đổi số như thế nào?

Mặc dù có rất nhiều khó khăn tác động đến việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số của các doanh nghiệp logistics Việt Nam, tuy nhiên kết quả khảo sát cho thấy các doanh nghiệp đã rất nỗ lực đầu tư và ứng dụng công nghệ thông tin cần thiết trong thực hiện dịch vụ logistics chủ yếu.

Cụ thể, 75% doanh nghiệp đang sử dụng FMS (phần mềm quản lý giao nhận); 63,89% doanh nghiệp đang sử dụng phần mềm OMS và WMS (phần mềm quản lý đơn hàng, phần mềm quản lý kho hàng); 61,11% doanh nghiệp đang sử dụng TMS (phần mềm quản lý vận tải). Tuy nhiên, những ứng dụng có thể tối ưu hóa công tác vận hành như VRP (hệ thống định tuyến phương tiện) hay hệ thống lưu trữ và lấy hàng tự động AS/RS hay xe lấy hàng tự động thì còn rất ít doanh nghiệp sử dụng với tỉ lệ tương ứng là 19,4%, 16,67% và 11,11%.

Đặc biệt, ứng dụng công nghệ bay không người lái (Drone) hoàn toàn chưa được sử dụng, tuy nhiên có 11,11% doanh nghiệp đang có kế hoạch sẽ sử dụng trong tương lai. Drone là thiết bị bay tự động đang được ứng dụng để giao hàng tại các thành phố lớn có mật độ dân cư cao phục vụ cho logistics đô thị. Ngoài ra, nhu cầu nâng cao hiệu suất xử lý hàng hóa tại các trung tâm phân phối, kho hàng, tối ưu hóa thời gian, nhân lực cũng là động lực thúc đẩy 27,78% doanh nghiệp sẽ đầu tư sử dụng ứng dụng xe lấy hàng tự động như là một giải pháp giảm bớt phụ thuộc nhân lực và tăng cường tự động hóa.

Ví dụ, hãng hàng không Vienam Airlines đã nâng cấp ứng dụng di động nhằm tối ưu hóa trải nghiệm người dùng, tốc độ xử lý. Theo đó, các hành khách có thể tải ứng dụng về thiết bị di động cá nhân thông qua App Store (iOS) hoặc Google Play Store (Android), hoặc đồng ý cập nhật phiên bản mới nhất.

Công ty Cổ phần Gemadept cũng đã triển khai thành công ứng dụng Cảng thông minh SmartPort. Smart Port là phần mềm đầu tiên hướng tới việc áp dụng công nghệ hiện đại trong việc đồng bộ hóa các tác vụ giữa các bộ phận trong cảng và kết nối giữa các Cảng, ICD, Depot, kết nối giữa hãng tàu, cảng và hải quan... Điều này giúp việc thực hiện các tác vụ của khách hàng được đồng bộ giữa các bộ phận, nhanh hơn và chính xác hơn.

Hay Công ty Cổ phần giải pháp chuỗi cung ứng Smartlog ứng dụng nền tảng tối ưu container - Container Optimization Solutions (COS). COS là nền tảng kết nối các nhà cung cấp dịch vụ logistics và các hãng tàu tại Việt Nam với mục tiêu thay đổi cách sử dụng container để tối ưu hoá container rỗng. Nền tảng COS cung cấp các giải pháp tối ưu hóa việc sử dụng container rỗng, giúp giảm thiểu các lãng phí trong vận tải, đặc biệt là trong vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu.