Du lịch Amazon, khu dự trữ sinh quyển cho loài người

Hàng bao nhiêu năm Amazon trở thành đề tài rất được chú ý khai thác trong ngành công nghiệp điện ảnh và là một thử thách cho ê-kíp làm phim. Những phim nhưFitzcarraldo(1982),The Emeral Forest(1985),Medicine Man(1992),… dệt nên những câu chuyện, hình ảnh về một Amazon kỳ bí. Gần dây nhất, trongEmbrace of the Serpent(lọt đề cử Phim nói tiếng nước ngoài xuất sắc nhất tại Oscar 2016) của đạo diễn Ciro Guerra, Amazon hiện lên rõ nét như nguyên bản với khung hình đen trắng. Luôn có lắm đồn đoán về sự sinh tồn đằng sau lớp cây rừng rậm rạp và dòng chảy xiết của lòng sông Amzon nhưng một khi bạn đã quyết tâm tìm kiếm trải nghiệm, bạn sẽ có những cảm nhận vô cùng khác về nơi huyền thoại này.

Con đường quanh co đến The Emerald Forest

Tôi đi một vòng quanh Nam Mỹ và dành phần lớn thời gian cho Peru bởi đất nước này như một hành tinh thu nhỏ với tất cả hình thái của một Trái đất. Peru có địa hình núi cao Andes phủ tuyết trắng, đồng bằng thung lũng xanh mướt, sa mạc bao quanh, sông suối dày đặc, rừng mưa nhiệt đới… mà trước đó bạn từng nghĩ phải đến nhiều nơi mới khám phá hết được.

Amazon ở Peru là sự kết hợp bởi hai hệ sinh thái, rừng mưa nhiệt đới và lưu vực sông giàu có về mật độ bao phủ của thực vật và động vật đặc hữu. Nhiệt độ trung bình thường dao động từ 25 đến 28 độ C, độ ẩm trung bình tương đối cao 75%. Mùa nước nổi dòng sông có nơi rộng tới 40km, khu vực cửa sông có khi mở ra tới 325km theo ước tính và mực nước dâng lên trên 7m. Thuyền trôi trên dòng sông lớn nhất hành tinh mà nơi xuất phát điểm của nó cũng mang cái tên hấp dẫn không kém là núi cao Andes. Rồi sau đó sông chia ra hơn 1.000 nhánh đan chéo vào nhau thành một mạng lưới dày đặc cung cấp 20% lượng nước ngọt cho toàn cầu và đổ ra Đại Tây Dương một lượng khổng lồ. Dòng sông Amazon hình thành hai bờ “cư dân vùng bùn lầy” phong phú và ẩn dưới dòng chảy là hơn 3.000 loài cá và nhiều loài mới hàng năm được các nhà nghiên cứu tìm ra.

Sau khi thăm thú thủ đô Lima, qua dãy Andes hùng vĩ, dừng lại nghỉ ngơi ở thành phố núi xinh đẹp Cusco, tham gia các hoạt động các khu bảo tồn ở vùng núi Batan Grande, Chappari… hành trình cuối cùng được mong đợi nhất là đặt chân vào Amazon. Tôi chọn tháng cuối năm để vào rừng mưa vì từ tháng 12 đến tháng 5 là mùa nước nổi, hứa hẹn mùa hấp dẫn nhất để quan sát vùng nhiệt đới với những loài động vật độc đáo, không giống bất cứ nơi nào trên Trái đất.

Đặt chân tới thị trấn Puerto Maldonado, liên hệ với công ty Rainforest Expeditions, tôi được sắp xếp hành trình bằng đường thủy. Và sau đó, chiếc thuyền gỗ xuôi dòng Amazon nửa ngày đường qua những khúc sông chảy xiết cùng với đá ngầm đã đưa tôi đến Khu nghiên cứu và bảo tồn Tambopata Research Station.

Cánh rừng dệt từ màu ngọc lục bảo cùng những dịch chuyển và ẩn nấp

Tambopata Research Station nằm sâu trong lòng rừng nơi dân cư thưa thớt, chỉ có tầm trên dưới 5% dân số bao gồm cả thổ dân với các bộ lạc ẩn dật và được đặt xa nhất trong hệ thống các khu nghiên cứu và bảo tồn. Do đó, đây là nơi lý tưởng để có thể quan sát và tham gia các hoạt động ban ngày lẫn ban đêm, trên bờ và mặt nước.

Diện tích rừng lớn thứ 2 chỉ sau Brazil, nhưng vì chiếm 60% diện tích quốc gia nên tính về tỉ lệ thì Amazon lớn nhất về độ bao phủ. Các quốc gia Nam Mỹ lân cận là Ecuador, Colombia, Brazil và Bolivia. Sự cô lập do địa hình hiểm trở và rừng nhiệt đới ẩm ướt là nơi lý tưởng để hình một quần xã sinh vật lâu đời và phong phú động vật đặc hữu.

Khu nghiên cứu với các phòng lưu trú mở chỉ có mái che, phần tường mở ra nên toàn thời gian tôi được sống cùng với thú rừng. Âm thanh của các loài khỉ quý hiếm, của hàng ngàn loài chim Scarlet Macaw, Ringed Kingfisher, Orange-backed Troupial, Yellow-headed Caracara, Speckled Chachalaca, Black-crowned Night Heron, Jabiru Stork, Grey-headed Kite or the Lesser Yellowlegs… ẩn nấp dưới vùng cây lá. Trong khu nghiên cứu có các tháp Canopy Tower cao tới 30m để quan sát động thực vật từ trên cao. Những chuyển động đến từ xa dưới vùng cây lá rồi rào rào như một trận mưa dưới chân có thể là một đàn lợn rừng hoặc một đàn khỉ đang chuyền cành. Hàng ngày tôi cùng tham gia bush wark cùng đội nghiên cứu lần theo những con đường mòn và dễ dàng tìm thấy hằng hà sa số các loài thú nhiệt đới, các loài động vật săn mồi như cá sấu Spectacled Cayman, báo đốm, trăn Anaconda, Jaguars,…

Hoạt động nghiên cứu và Bảo tồn Macaw – Much

Rừng Amazon là nơi giàu có nhất về các loài vẹt và chim két: Scarlet Macaw, Red-Green Macaw, Blue-Yellow Macaw, Chestnut-Fronted Macaw, Red-Bellied Macaw, Blue-Headed Macaw Mealy Parrot, Yellow-Crowned Parrot, Blue-Headed Parrot, White-Bellied Parrot… ngập đầy trên các cành cây ăn trái và tụ tập ăn đất sét dọc theo hai bên bờ sông. Nhưng Scarlet Macaw vẫn là vua của các loài vẹt bởi sự quyến rũ từ màu sắc và sự thông minh của chúng. Cũng chính vì thế mà loài này rơi vào danh sách nguy cấp bởi sự săn đuổi của con người. Macaw Research and Conservation là dự án bảo tồn loài vẹt đỏ Scarlet Macaw với rất nhiều các nhà nghiên cứu và tình nguyện viên từ khắp nơi trên thế giới đổ về. Tất cả họ đều còn rất trẻ, khỏe mạnh và hiểu rõ sự nguy cấp của loài này trước nạn săn bắt, buôn bán trái phép qua biên giới.

Hàng này họ đều xuất phát từ trạm nghiên cứu từ sớm với rất nhiều dụng cụ trên lưng và quay trở về rất muộn. Tổ nhân tạo làm từ gỗ, dây tời, ròng rọc, đồ bảo hộ, dụng cụ chăm sóc sức khỏe cho vẹt, các loại máy đo đạc… Mỗi nhóm hai người chia nhau tìm những cây cổ thụ để đặt tổ nhân tạo trên cao. Nhóm khác chịu trách nhiệm kiểm tra sức khỏe chim mẹ và chim con, thống kê đầy đủ tình trạng thể chất, số lượng của từng cá thể. Nhóm còn lại tham gia vào các chiến dịch giải cứu. Những tình nguyện viên này thực sự đã làm việc rất nghiêm túc, tinh thần trách nhiệm cao và thành công trong chiến dịch nhân đạo. Nó khiến người ta hy vọng, tiếng gọi bi tráng, đau đớn và xót xa của Luis Sepúlveda khi viết Lão già mê đọc truyện tình ít nhất cũng đã có người nghe thấy và hồi đáp bằng cách tích cực nhất.

Trái đất chúng ta đang sống được bảo bọc bởi nhiều lá phổi xanh phân chia ở các lục địa, nhưng Amazon vẫn đứng ở vị trí bậc nhất bởi sức mạnh tiềm tàng của nó. Không chỉ là lưu vực đa dạng sinh học nhất trên trái đất, Amazon còn nắm giữ một vẻ đẹp tiềm ẩn mà mãi mãi con người chưa khám phá hết được. Chỉ khi nào một lần đến với Amazon bạn mới hiểu được sự nhỏ bé của con người trước thiên nhiên, đồng thời nhận ra sức tàn phá khủng khiếp của đế chế con người.

Mách bạn

Để du lịch Amazon, bạn cần phải xin visa Peru ởĐại sứ quán tại Hà Nội với lệ phí 30$. Một Soles (Sol) dao động từ 6.000 đến 7.000 NĐ Lộ trình: Bạn bay đến sân bay quốc tế ở Lima, sau đó đi xe bus đến Puerto Maldonado. Kế đó là nửa ngày bằng đường thủy để vào đến Amazon. Trong ba lô bạn cần có: Giày đi rừng chống nước, áo khoác ấm, áo mưa, đồ chống muỗi, ống nhòm, máy ảnh, đèn pin… Tambopata có nhiều khung giá cho khách viếng thăm và tình nguyện viên tùy thuộc vào thời gian lưu trú. Website khu nghiên cứu Tambopata: http://www.perunature.com/tambopata-research-center/