Giải pháp nào đảm bảo nguồn cung và giảm giá xăng dầu?

Tại họp báo Chính phủ thường kỳ chiều 29.4, trả lời báo chí về tình hình dự trữ xăng dầu, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết trong thời gian gần đây, vấn đề năng lượng nói chung và xăng dầu, khí đốt nói riêng có sự xáo trộn lớn do tình hình chính trị, đặc biệt là xung đột giữa Nga và Ukraine.

Tại Việt Nam hiện nay, việc cung ứng từ nguồn trong nước tại 2 nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn và Bỉm Sơn chiếm 70-75%. Như vậy, chỉ nhập khẩu 25-35%.

Tuy nhiên thị trường xăng dầu trong nước quý 1/2022 có nhiều biến động bởi nguồn cung ứng xăng dầu trong nước chịu ảnh hưởng bởi nhà máy lọc dầu Nghi Sơn, đơn vị chiếm 35-40% thị phần cung bảo đảm cho thị trường trong nước nhưng đã phải giảm mạnh công suất sản xuất trong tháng 1 và đầu tháng 2, từ 100% xuống 85%, 60% rồi 55%, thậm chí có thời điểm phải dừng sản xuất.

Trong khi đó, tình hình địa chính trị khiến nguồn cung nhập khẩu gặp khó khăn, giá cả tăng, đặc biệt là chi phí về logistics, kể cả các nguồn cung bị hạn chế.

Trong bối cảnh đó, liên Bộ Công Thương-Tài chính đã yêu cầu các DN đầu mối chủ động nhập khẩu, cũng đã tính đến việc giảm công suất của Nhà máy lọc dầu Nghi Sơn và như vậy trong quý 1, không xảy ra hiện tượng không đủ nguồn cung xăng dầu, vẫn bảo đảm xăng dầu cho hoạt động sản xuất kinh doanh,.

Đến quý 2/2022, sau khi làm việc với nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn, xem xét quá trình sản xuất của Nhà máy và việc chưa bảo đảm cung ứng xăng dầu trong nước, Bộ Công Thương đã ban hành Quyết định 242 ngày 24.2.2022 về việc phân giao sản lượng nhập khẩu xăng dầu tăng thêm trong quý 2 cho 10 tư nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu để bổ sung nguồn thiếu hụt từ nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn.

Như vậy, theo ông Hải, trong quý 2, không tính đến lượng xăng dầu do Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn cung cấp mà vẫn bảo đảm nguồn cung. Đây cũng là nỗ lực cố gắng của Chính phủ và trực tiếp sự chỉ đạo sát sao của Chính phủ cũng như liên Bộ Công Thương-Tài chính, các sở ngành cũng như các doanh nghiệp đầu mối kinh doanh xăng dầu.

Ông Đỗ Thắng Hải cho biết quý 3 và 4 sắp tới, Bộ đã làm việc lại với Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn, trên căn cứ cam kết của nhà máy về việc cung ứng ở mức độ nào, chúng tôi sẽ ưu tiên mức độ đó để tiêu thụ trong nước. Phần còn lại nếu còn thiếu sẽ tiếp tục phân giao cho các đầu mối kinh doanh xăng dầu để nhập khẩu bù vào lượng thiếu hụt của nhà máy.

Cũng theo đại diện Bộ Công Thương, trong điều hành giá xăng dầu, hiện nay chúng ta phải bám vào Nghị định 83 ngày 3.9.2014 của Chính phủ cũng như Nghị định 95 ngày 1.11.2021 của Chính phủ.

“Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để giảm giá xăng dầu? Theo công thức tính toán để tính ra giá xăng dầu hiện nay thì một là phụ thuộc vào giá thế giới. Hiện nay kinh doanh xăng dầu cũng tiến tới tiệm cận thị trường, nghĩa là giá thế giới tăng, điều hành tăng và nhập khẩu; giá thế giới giảm thì chúng ta cũng phải điều hành giảm để tạo điều kiện cho hoạt động sản xuất kinh doanh và người tiêu dùng”, ông Hải nêu.

Trong suốt thời gian qua, liên Bộ Công Thương-Tài chính đã sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu (quỹ POJ) liên tục. Do đó mặc dù giá thế giới liên tục tăng nhưng mức tăng của chúng ta so với thế giới thấp hơn.

Ví dụ trong kỳ điều hành gần đây nhất, ngày 21.4.2022, so với đầu năm 2022 giá xăng dầu có biến động tăng, nhưng giá trong nước vì sử dụng quỹ bình ổn xăng dầu nên chỉ tăng 17,16% đến 39,04%, tùy từng loại xăng dầu.

Ngoài ra, cần điều chỉnh về thuế. Vừa qua theo đề xuất của Quốc hội đã giảm thuế môi trường từ 1.4.2022 đến hết năm nay, đối với xăng giảm thuế này 2.000 đồng/lít, dầu 1.000 đồng/ lít.

Hiện nay, ông Hải cho biết, thực hiện theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Quốc hội, liên ngành Bộ Công Thương-Tài chính tiếp tục nghiên cứu và rà soát xem giảm được thêm thuế nào để phù hợp với tình hình chung, quan trọng là bảo đảm cho các DN sử dụng xăng dầu đầu vào cũng như nhu cầu người dân.

Cũng theo lãnh đạo Bộ Công Thương, liên quan dự trữ xăng dầu, có 2 dự trữ: Dự trữ thứ nhất là trong DN. Đây là yêu cầu bắt buộc trong Nghị định 83 và Nghị định 95, có nghĩa là xăng dầu đầu mối dự trữ 20 ngày trong các kho, còn các DN cung ứng dự trữ 5 ngày.

Thứ hai là dự trữ Nhà nước. Hiện nay do khả năng và NSNN còn hạn chế nên liên Bộ Công Thương-Tài chính đang bàn với các bộ ngành liên quan để đề xuất những giải pháp phù hợp nhất với tình hình thực tế Việt Nam và NSNN để bảo đảm mức tối đa cho dự trữ xăng dầu phục vụ sản xuất kinh doanh và nhu cầu tiêu dùng của người dân.