Hàng loạt bệnh nhân bị hoại tử xương chờ chết nghi do hậu COVID-19

Xuất hiện “căn bệnh thế kỷ” còn rất mới lạ với bác sĩ

Ngày 11.7, Bệnh viện Chợ Rẫy cho hay, liên tục từ đầu năm đến nay bệnh viện này phát hiện hàng loạt trường hợp hoại tử nặng xương vùng sọ mặt – viêm xoang trên bệnh nhân bị COVID-19.

Các bệnh nhân này bị hoại tử xương, chủ yếu là hoại tử xương hàm, răng, xương khẩu cái, hoại tử nặng ở hốc mũi lan đến nền sọ.

Chị A.T.L. (43 tuổi, ngụ quận 8, TP.HCM) cho biết, vào tháng 11.2021 chị mắc COVID-19. Sau khi cách ly tại nhà 3 ngày, chị phát hiện bị đau răng. Cố gắng chịu đựng, đến sau 10 ngày cách ly, và có kết quả âm tính với COVID-19, chị L. mới đi khám răng.

Đến khám răng tại một bệnh viện trên địa bàn TP.HCM, chị L. phát hiện mặt của mình bị sưng, các bác sĩ chẩn đoán, bệnh nhân bị viêm tủy. Sau 2 tháng điều trị tình trạng đau răng có giảm nhưng mặt vẫn sưng phù.

Lúc này, bệnh nhân đến Bệnh viện Đại học Y Dược để khám. Tại đây, chị L. được chẩn đoán bị xoang hốc mặt và kê đơn thuốc, nhưng uống vẫn không hết. Cuối cùng các bác sĩ ở đây tiến hành mổ để lấy xoang.

Mổ xong tưởng hết bệnh, nhưng sau đó mặt vẫn cứ sưng phù, chị L. quay lại bệnh viện kiểm tra thì bác sĩ nói, các xoang đã hết, chỉ còn sưng ở hàm và chuyển chị đến Bệnh viện răng hàm mặt để khám.

Tại đây, chị tiếp tục được bệnh viện này cho chụp CT scan và chẩn đoán bị áp xe hàm. Bác sĩ kê đơn thuốc nhưng uống hoài vẫn không hết. Bệnh viện quyết định cho bệnh nhân nhập viện mổ.

Tuy nhiên, khi chụp CT trở lại để mổ, bác sĩ phát hiện áp xe đã “ăn” lên đến tận thái dương. Bệnh viện răng hàm mặt không có chức năng điều trị nên chuyển bệnh nhân đến Bệnh viện Chợ Rẫy.

“Các bác sĩ ở đây chẩn đoán tôi bị hoại tử nặng xương vùng sọ mặt – viêm xoang trên bệnh nhân bị COVID-19. Bác sĩ nói, căn bệnh này rất nguy hiểm, nó phá hủy xương, phá hủy não. Bác sĩ giải thích, đây là “căn bệnh thế kỷ”, chưa xuất hiện bao giờ, nó còn rất mới. Bác sĩ nói không biết phải xử lý như thế nào, nhưng cũng sẽ mổ, mà phải chuẩn bị tinh thần có thể chết. Đây là căn bệnh mới quá, bác sĩ ráng cứu sống, còn sống được hay không là do ông trời. Bác sĩ còn nói, bệnh nhân có buồn cũng phải nói thật lòng, để về sắp xếp với gia đình. Bác sĩ cố gắng hết sức, còn mổ có cứu chữa thành công hay không thì không nói trước được. Lúc nghe xong tôi cũng suy sụp lắm. Mới 6 tháng, áp xe đã “ăn” như vậy, nếu không mổ về nhà cũng chết, để bác sĩ mổ còn có hy vọng”, chị L. chia sẻ.

BS.CK2 Trần Anh Bích - Phó khoa Tai Mũi Họng, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, từ tháng 5.2021 đến tháng 5.2022 bệnh viện đã tiếp nhận 11 trường hợp bị hoại tử nặng xương vùng sọ mặt – viêm xoang trên bệnh nhân bị COVID-19. Tất cả các bệnh trên đều có tiền căn từng mắc biến chủng Delta của dịch COVID-19, một số bệnh nhân có bệnh lý đái tháo đường và bệnh nền khác.

Trong số 11 trường hợp được phát hiện có 2 ca bệnh đã tử vong, 3 trường hợp được phẫu thuật loại bỏ xương đã bị hoại tử, một số trường hợp khác được điều trị nội khoa hoặc bệnh nhân từ chối điều trị.

“Cả 3 trường hợp đã phẫu thuật ghi nhận, dưới vùng xương bị hoại tử có nhiều ổ nhiễm trùng tạo mủ, nếu không phẫu thuật sẽ tử vong do nhiễm trùng, nhiễm độc, suy đa tạng. Các bác sĩ đã phẫu thuật, loại bỏ xương hoại tử, điều trị thuốc kháng sinh, kháng nấm… Sau phẫu thuật, bệnh nhân đã qua được nguy kịch, sức khỏe đang bình phục. Các bác sĩ sẽ theo dõi tình trạng bệnh, đánh giá nguy cơ và có giải pháp tái tạo xương đã phải cắt bỏ để cải thiện chất lượng sống cho người bệnh”, bác sĩ Bích chia sẻ và cho biết thêm: “Hiện 3 bệnh nhân được phẫu thuật vẫn chưa biết có khỏi bệnh hay không, hay còn tiếp tục bị phá hủy xương và tạo ổ mủ nữa. Điều này phải sau 6 tháng nữa, kiểm tra lại mới biết chính xác”.

Bệnh nhân mắc COVID-19, sau 6-8 tháng nếu bị nhức đầu cần chụp CT

Hiện các ca bệnh được Bệnh viện Chợ Rẫy phẫu thuật ghi nhận toàn bộ xương xoang, xương bướm, xương hàm đã hoại tử, ổ mủ hình thành, có ca áp xe não. Đến thời điểm hiện nay chưa thể tiên lượng trước được chất lượng sống hoặc các biến chứng và sự bình phục ở người bệnh.

Mặc dù vậy, chính những ca bệnh đầu tiên được phẫu thuật có kết quả ban đầu tích cực đã giúp bác sĩ đã có những kinh nghiệm bước đầu để có hướng xử trí cho những ca tiếp theo.

PGS.TS.BS Trần Minh Trường – nguyên Phó giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy, Phó chủ tịch Hội Tai Mũi Họng Việt Nam cho biết, hoại tử nặng xương vùng sọ mặt – viêm xoang trên bệnh nhân bị COVID-19 là một tình trạng bệnh lý nặng, hiếm gặp, thường có nguồn gốc từ những ổ viêm nhiễm mãn tính như viêm tai xương chũm, sâu răng, viêm xoang. Đặc biệt, xảy ra trên những bệnh nhân có cơ địa đái tháo đường, suy giảm miễn dịch.

“Nguyên nhân có thể do bị tắc mạch trong quá trình mắc COVID-19 (biến thể Delta) nên xương bị hủy từ trong tủy. Nhiều trường hợp nhìn bên ngoài vẫn bình thường, nhưng ở bệnh trong đã mục nát”, bác sĩ Trường nói.

Theo bác sĩ Trường đây là căn bệnh chưa có tiền lệ. Dấu hiệu gợi ý là tình trạng đau nhiều ở người bệnh. Trong thời gian nhiễm COVID-19 tình trạng đau thường xuất hiện ở đầu, mặt, răng, khẩu cái, tiến triển âm ỉ kéo dài. Vùng mắt sưng to do viêm xương sọ, viêm xương sọ vùng trán, hoại tử xương hàm, răng, xương khẩu cái, răng lung lay, hoại tử nặng hốc mũi lan lên nền sọ.

“Chúng tôi không dám khẳng định 100% bệnh lý trên là do COVID-19. Tuy nhiên, hơn 1 năm qua trên thế giới đã có khoảng 80 bài báo cáo liên quan tại Ấn Độ, Trung Quốc, các nước châu Á, châu Âu… ghi nhận những trường hợp tương tự bệnh nhân đã gặp tại Chợ Rẫy. Có mối liên hệ với COVID-19 vào giai đoạn bùng phát chủng Delta trên bệnh nhân có sử dụng Corticoid, đái tháo đường”, bác sĩ Trường thông tin.

BS.CK2 Phạm Thanh Việt - Trưởng phòng Kế hoạch Tổng hợp, Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, ở nhiều bệnh viện, người bệnh có thể được chẩn đoán viêm xoang, áp xe não, viêm nhãn cầu, nhiễm trùng hoặc tử vong với kết luận là do các bệnh lý khác. Tuy nhiên, đến nay chưa có phác đồ trong chẩn đoán, điều trị cho người bệnh bị cốt tủy viêm xương. Do đó, ngoài cộng đồng nhiều khả năng đã xuất hiện nhiều trường hợp gặp phải tình trạng chết xương nhưng có thể chưa được chẩn đoán phát hiện.

“Bệnh nhân sau khi mắc COVID-19 từ 6 đến 8 tháng nếu có nhức đầu kéo dài, viêm xoang nên chụp CT-Scan sọ não để được chẩn đoán, điều trị kịp thời”, bác sĩ Việt khuyến cáo.