Hướng đến kỷ nguyên vươn mình, phải chú trọng giáo dục đại học, nghề nghiệp và khoa học công nghệ

Tham gia ý kiến tại phiên thảo luận ở Quốc hội sáng 5.11, đại biểu Lê Quân (Hà Nội) cho rằng việc tháo gỡ những vướng mắc liên quan đến ODA và các ưu tiên đầu tư lên Đại học Quốc gia Hà Nội đã giúp đại học này bước đầu khai thác hiệu quả, đầu tư. Ngoài ra, đơn vị còn đưa gần 10.000 sinh viên lên Hòa Lạc. Trong năm 2025 đại học này sẽ khánh thành bệnh viện tại nội thành, đáp ứng nhu cầu đào tạo, thực hành của Trường đại học Y dược.

Ông Quân cho biết, qua kinh nghiệm từ Đại học Bắc Kinh, Đại học Thanh Hoa và các đại học hàng đầu Trung Quốc, có thể thấy Đại học Quốc gia Hà Nội có nguồn nhân lực chất lượng cao, đội ngũ thầy cô, nhà khoa học đông đảo, có khối tài sản công rất lớn, chỉ còn thiếu cơ chế để có thể vận hành tự chủ và tạo nguồn thu lớn. Do đó, ông Quân kiến nghị pháp luật về sử dụng tài sản công cần cởi mở hơn với các đơn vị sự nghiệp công lập, nhất là đơn vị sự nghiệp y tế, giáo dục.

Theo đại biểu Quân, Luật Thủ đô đã có những quy định ưu việt trong sử dụng tài sản công, tuy nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội nằm trên địa bàn Hà Nội nhưng không phải là đối tượng áp dụng của Luật Thủ đô.

Ông Lê Quân kiến nghị sửa đổi Luật Quản lý sử dụng tài sản công theo hướng giúp đại học này được chủ động hơn trong khai thác hiệu quả tài sản công theo quy chế tài chính, có kiểm toán đầy đủ, mang lại các nguồn thu, đáp ứng được nhu cầu phát triển.

Ông Quân nêu rõ, các nguồn thu ngoài học phí và ngân sách sẽ phải chiếm khoảng 50% cho các khoản chi sau này của đại học. Vì vậy, nếu phát triển được nguồn lực thì sẽ giảm được gánh nặng học phí và chi ngân sách.

Liên quan đến kinh phí cho khoa học công nghệ, ông Quân cho biết vấn đề này đã có bước tiến bộ so với năm trước. Tuy nhiên, khi đã xác định giai đoạn sắp tới cần đẩy mạnh đổi mới sáng tạo hướng đến kỷ nguyên vươn mình, cần chú trọng thật sự tới giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp và khoa học công nghệ.

“Nếu đầu tư tốt cho 3 lĩnh vực này trong thời gian tới thì sẽ tạo ra bứt phá, đem đến kết quả lâu dài cho các giai đoạn sau”, ông Quân nhấn mạnh.

Đại biểu Lê Quân kiến nghị để quốc gia có bước đột phá về đổi mới sáng tạo, thì đổi mới sáng tạo phải dựa vào các nhà khoa học nhiều hơn.

Đối với hiệu quả của nghiên cứu khoa học, ông Quân nhấn mạnh cần đặt niềm tin trước, các nhà khoa học cần được chọn lọc, đánh giá kỹ, có cam kết về sản phẩm đầu ra, đầu tư theo các hướng nghiên cứu mang tính chất dài hạn và bài bản thì mới đáp ứng được yêu cầu phát triển.

“Hiện nay, khu vực doanh nghiệp đầu tư cho nghiên cứu khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo còn rất hạn chế, các doanh nghiệp công nghệ còn yếu, nên vấn đề phát triển, đổi mới sáng tạo sẽ cần được chú trọng trong thời gian tới”, ông Quân nói.

Ngoài ra, ông Lê Quân cho rằng cần có đổi mới về cơ chế phân bổ kinh phí khoa học công nghệ. Hiện nay thủ tục thanh-quyết toán rất chậm, nhiều rào cản, các định mức còn lạc hậu.

Theo đó, kinh phí cần đầu tư cho các nhóm nghiên cứu theo các đơn vị khoa học công nghệ, phải đầu tư trọn gói, định mức dài hạn để nâng cao hiệu quả và tạo hiệu quả khi triển khai trong thực tế.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân (Bình Dương) cũng đề nghị việc tăng chi cho giáo dục - đào tạo và quan tâm hơn nữa cho khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo…

Đại biểu Huân cho biết trong phiên thảo luận về kinh tế - xã hội hôm qua, theo Bộ trưởng GD-ĐT, hiện nay mới chỉ có 28% lao động được đào tạo, cấp chứng chỉ.

"Như vậy là 72% còn lại chưa được qua đào tạo, cấp chứng chỉ, tương đương với khoảng hơn 37 triệu lao động chưa được qua đào tạo. Tình trạng này sẽ rất khó giúp chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế, khó nắm bắt được ngành nghề kinh tế mới và thực hiện đổi mới sáng tạo, phát triển khoa học công nghệ", ông Huân nói.

Trong thời gian tới, như đại biểu Huân đề nghị, cần mở rộng đào tạo ngành nghề cho các lĩnh vực còn thiếu lao động, đồng thời liên kết với các nước tiên tiến để đào tạo các lĩnh vực mới và khai thác triệt để các quỹ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Phó thủ tướng, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay việc phân bổ chi cho khoa học công nghệ cũng phải có dự toán, định mức được phê duyệt.

Theo phó thủ tướng Phớc, sắp tới Chính phủ sẽ có sự đổi mới về chi thường xuyên và chi đầu tư. Theo đó các tỉnh sẽ phân bổ ngân sách theo quy định. Sau đó, Bộ Tài chính sẽ kiểm tra lại...

“

Đầu tư công đã tạo ra sự đột phá cho sự phát triển. Tuy nhiên, đầu tư nguồn nhân lực chất lượng cao chưa được quan tâm đúng mức, đầu tư về cơ sở vật chất trên lĩnh vực giáo dục, y tế còn hạn chế...

Nếu thực hiện tự chủ, băn khoăn lớn nhất của các bệnh viện hay trường đại học công lập là phải trả khoản tiền vay lãi suất cho ngân hàng khi đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật. Điều này khiến các bệnh viện và trường đại học phải tăng viện phí hoặc học phí cao lên. Do đó, người bệnh, người học phải chi trả phí dịch vụ cao.

Theo đó, cần phải tăng tỷ lệ phân bổ vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước cho hai lĩnh vực y tế và giáo dục, ít nhất là phải đủ đầu tư xây dựng cơ sở vật chất ban đầu. Sau khi đầu tư xong thì cơ quan quản lý nên giao cho các trường, bệnh viện thực hiện tự chủ phải tự tính để tái đầu tư và tự lo chi thường xuyên. Như vậy, người bệnh, người học sẽ không phải chi trả phí dịch vụ cao...

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội)