Israel: ‘Thời đại’ 12 năm Netanyahu đã kết thúc

Cuộc bỏ phiếu tín nhiệm có kết quả sít sao: 60 phiếu thuận, 59 phiếu chống. Hàng nghìn người tại thành phố Tel Aviv đã đổ ra đường ăn mừng, ông Erez Biezuner - một trong những người ủng hộ chính phủ mới - chia sẻ: “Tôi ở đây để kỷ niệm sự kết thúc của một kỷ nguyên. Chúng tôi muốn họ thành công và đoàn kết mọi người lại”.

Theo thỏa thuận mà liên minh đối lập (vừa trở thành lực lượng nắm quyền) đạt được đầu tháng 6 vừa qua, chính trị gia Bennett và ông Yair Lapid - nhân vật lãnh đạo đảng Yesh Atid - thay phiên nhau giữ chức Thủ tướng Israel. Trước mắt ông Bennett sẽ nắm quyền 2 năm, còn ông Atid giữ ghế ngoại trưởng.

Ngay sau khi có kết quả bỏ phiếu, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã gửi lời chúc mừng, đồng thời cam kết hợp tác cùng chính phủ mới trong thúc đẩy an ninh, ổn định, hòa bình cho Israel, Palestine cũng như toàn khu vực.

Cựu Thủ tướng Netanyahu nắm quyền suốt 12 năm qua, gây dấu ấn với quan điểm phản đối thành lập nhà nước Palestine, thúc đẩy người Israel đến Bờ Tây định cư và chủ trương sáp nhập Bờ Tây bất chấp luật lệ quốc tế. Tuy nhiên vài năm qua uy tín của ông giảm sút vì cáo buộc tham nhũng và lạm quyền.

Dù vừa nhận thất bại, nhưng vị chính trị gia kỳ cựu này cho biết ông sẽ sớm quay lại: “Chúng tôi sẽ trở thành phe đối lập trong thế ngẩng cao đầu, cho đến khi lật đổ thành công”. Đảng Likud do cựu Thủ tướng Netanyahu lãnh đạo hiện nắm giữ 30 ghế trong Quốc hội.

Liên minh mong manh

Liên minh vừa trở thành lực lượng cầm quyền tập trung nhiều đảng phái, từ đảng Yamina cánh hữu đến đảng Meretz cánh tả, đặc biệt lần đầu tiên có cả đảng United Arab (đại diện cho nhóm dân số Ả Rập) tham gia.

Giữa họ dường như chỉ có điểm chung duy nhất: muốn lật đổ cựu Thủ tướng Netanyahu. Ở giai đoạn đầu thì chính phủ mới nhiều khả năng sẽ tập trung vào chính sách ít gây chia rẽ, thách thức đầu tiên là nhất trí về ngân sách, sau đó đến cải cách kinh tế và chi tiêu cho cơ sở hạ tầng.

Về vấn đề Palestine, tân Thủ tướng Bennett chẳng khác gì người tiền nhiệm. Đường lối cứng rắn khiến ông không thể gần phe ôn hòa trong liên minh, nhưng chính phủ mới có thể sẽ triển khai chính sách theo hướng nhẹ nhàng hơn, vừa giúp duy trì liên minh vừa không làm mất lòng Tổng thống Biden chủ trương kiềm chế và phục hồi đàm phán hòa bình.

Về vấn đề đối phó Iran, tân Thủ tướng Bennett ngay ngày 13.6 đã nhắc lại lời kêu gọi Mỹ không nên tái tham gia thỏa thuận hạt nhân ký năm 2015. Ông phát biểu: “Gia hạn thỏa thuận hạt nhân là sai lầm, một sai lầm sẽ lại trao tính chính danh cho một trong những chế độ đen tối, bạo lực nhất thế giới. Israel không cho phép Iran tự trang bị vũ khí hạt nhân.