Kiến nghị giảm thu phí hoàn vốn 7 dự án BOT hơn 16 năm

Thông tin trên vừa được Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc đưa ra tại Báo cáo kết quả kiểm toán năm 2018 chiều 20.5.

Ông Phớc cũng cho biết kết quả kiểm toán cho thấy các dự án đầu tư theo hình thức BT, BOT có vấn đề. Cụ thể, qua kiểm toán bảy dự án BT cho thấy việc giao đất chỉ định cho nhà đầu tư là trái với quy định của Luật Đất đai. 

Việc tạm tính tiền sử dụng đất để xác định giá trị đối ứng khi giao đất cho dự án BT tại thời điểm thực hiện dự án BT, đồng thời xác định giá đất theo phương pháp thặng dư cho phép tính chi phí dự phòng trong chi phí phát triển còn bất hợp lý, không sát hoặc phụ thuộc yếu tố chủ quan dẫn đến giá đất thấp, không sát giá thị trường làm thất thoát lớn tài sản, ngân sách nhà nước.

Theo kết quả kiểm toán 8 dự bán BOT, hầu hết các dự án thực hiện chỉ định nhà đầu tư, chỉ định nhà thầu thi công; xác định sai, tăng tổng mức đầu tư. Đơn cử như: dự án đầu tư xây dựng công trình cầu Việt Trì - Ba Vì nối Quốc lộ 32 với Quốc lộ 32C theo hình thức hợp đồng BOT đã tăng 20,17 tỉ đồng. Hay dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 18 đoạn Bắc Ninh - Uông Bí theo hình thức hợp đồng BOT cũng tăng mức đầu tư là 98,7 tỉ đồng,…

Theo KTNN, tình trạng phê duyệt dự án có sử dụng vốn hỗ trợ từ nguồn trái phiếu Chính phủ không đúng nội dung được sử dụng theo Nghị quyết. Các dự án sử dụng doanh thu từ trạm thu phí bổ sung vốn chủ sở hữu Nhà đầu tư trong giai đoạn thi công dự án chưa hợp lý, ví dụ là "Dự án tuyến cao tốc Bắc Giang - thành phố Lạng Sơn đoạn Km45+100 - Km108+500, kết hợp tăng cường mặt đường Quốc lộ 1 đoạn Km1+800 - Km106+500, tỉnh Bắc Giang và tỉnh Lạng Sơn theo hình thức hợp đồng BOT.

Đặc biệt, tình trạng nghiệm thu, thanh toán sai, báo cáo tổng kết, kết quả kiểm toán các dự án BOT trong năm 2018 đã giảm trừ chi phí đầu tư thực hiện 836,4 tỉ đồng, bao gồm: Sai khối lượng 115,4 tỉ đồng, sai đơn giá 228,2 tỉ đồng và sai khác 492,8 tỉ đồng.

Qua đó, Kiểm toán Nhà nước đã kiến nghị giảm thời gian thu phí hoàn vốn của 7/8 dự án là 16,2 năm so với phương án tài chính ban đầu và giảm giá trị đầu tư 1.059 tỉ đồng.

Với kết quả kiểm toán 7 dự án BT, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc đánh giá, các dự án BT sử dụng nguồn lực ngân sách Nhà nước thuộc nhiệm vụ chi ngân sách của các cấp chính quyền. Tuy nhiên, việc không quy định đây phải là dự án cần thiết, thực sự cấp bách là chưa phù hợp với các quy định hiện hành.

Việc lựa chọn nhà đầu tư thiếu năng lực tài chính (dự án xây dựng tuyến đường từ đường Lê Đức Thọ đến khu đô thị mới Xuân Phương), thiết kế dự toán không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt là nguyên nhân gây thất thoát ngân sách lớn.

Ngoài ra, KTNN cũng chỉ ra, việc giao đất chỉ định cho nhà đầu tư là trái với quy định của Luật Đất đai, không quy định cụ thể thời điểm giao đất dẫn đến có dự án được giao đất trước khi thực hiện dự án BT, có dự án được giao đất trong khi thực hiện dự án BT hoặc có dự án đã hoàn thành nhưng chưa giao đất.

Qua kiểm toán, cơ quan chức năng đã kiến nghị xử lý tài chính 2.938 tỉ đồng, trong đó có dự án tỷ lệ xử lý tài chính lên đến 29% giá trị được kiểm toán (dự án đầu tư xây dựng tuyến đường Lê Đức Thọ đến khu đô thị mới Xuân Phương với tổng kiến nghị xử lý tài chính 391,6 tỉ đồng).

Nam Phong