Mơ hồ chuyện... 'vi phạm thuần phong mỹ tục'

Chuyện “Thúy Kiều khỏa thân” trên bìa cuốn sách Truyện Thúy Kiều (do Nhã Nam xuất bản vào năm ngoái nhân kỷ niệm 250 năm ngày sinh thi hào Nguyễn Du) đã được nhắc đến trong buổi tọa đàm có sự tham gia của Phó cục trưởng Cục Xuất bản Nguyễn Ngọc Bảo. Hình bìa vẽ Thúy Kiều đang tắm này hoàn toàn khác lạ so với bìa các ấn phẩm về Kiều trước đây, nên ngay khi được công bố đã lập tức gây xôn xao mạng xã hội. Nhiều ý kiến cho rằng hình bìa này “dung tục”, “đi ngược thuần phong mỹ tục VN”, “không xứng tầm kiệt tác văn học của dân tộc”. Đây là tác phẩm của danh họa Lê Văn Đệ - họa sĩ Trường Mỹ thuật Đông Dương, in trong Tập văn họa kỷ niệm Nguyễn Du xuất bản năm 1942, được họa sĩ Tạ Quốc Kỳ Nam thiết kế lại. Cục Xuất bản khi đó đã phải vào cuộc bằng cách thành lập Hội đồng thẩm định để lấy ý kiến về bìa sách. Kết quả: sách vẫn phát hành theo kế hoạch. Nhắc lại chuyện này, ông Bảo cho biết không dễ dàng gì trong việc dùng hình thức cứng (luật) để điều chỉnh các vấn đề mềm (thế nào là vi phạm thuần phong mỹ tục, mức độ vi phạm thế nào thì thu hồi chỉnh sửa hay cấm).

Trong luật Xuất bản năm 2012, phần liên quan đến “thuần phong mỹ tục” chỉ được quy định rất ngắn gọn trong chương I, điều 10 về Những nội dung và hành vi bị cấm trong hoạt động xuất bản (cấm “tuyên truyền kích động chiến tranh xâm lược, gây hận thù giữa các dân tộc và nhân dân các nước; kích động bạo lực; truyền bá tư tưởng phản động, lối sống dâm ô, đồi trụy, hành vi tội ác, tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, phá hoại thuần phong mỹ tục”). Thế nên hiểu thế nào là “phá hoại thuần phong mỹ tục” luôn khiến người sáng tác và người làm sách băn khoăn.

Còn nhớ năm 2010, sau khi báo chí đưa tin về buổi ra mắt Sợi xích của ca sĩ Lê Kiều Như, Nhà xuất bản Hội Nhà văn đã đề nghị đơn vị liên kết thực hiện sách là Công ty Youbooks tạm ngưng phát hành tiểu thuyết này, vì nhận những phản hồi rằng cuốn sách “phản cảm”, “dâm thư”, “vi phạm thuần phong mỹ tục” từ dư luận. Hay khi Sát thủ đầu mưng mủ (tác giả Thành Phong, Nhã Nam và NXB Mỹ thuật ấn hành) được tung ra năm 2011, quyển sách tranh này đã làm dấy lên tranh cãi với nhiều ý kiến trái chiều. Có người cho rằng nó làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt, vi phạm thuần phong mỹ tục; nhưng cũng có nhiều bạn đọc cho rằng quyển sách này rất hài hước, phản ánh đúng ngôn ngữ của giới trẻ lúc bấy giờ. Cuối cùng, sau khi bị tạm ngưng phát hành và thu hồi, sách đã được chỉnh sửa, bổ sung và được phát hành trở lại với tên Phê như con tê tê.