Tổng thống Mỹ Donald ngày 22.3 đã ký bản ghi nhớ về áp thuế nhiều hàng nhập khẩu của Trung Quốc trị giá gần 60 tỉ USD. Động thái này khiến nguy cơ xảy ra chiến tranh thương mại Mỹ - Trung tăng cao.
Mỹ cho biết đây là biện pháp nhằm trừng phạt những hành động đánh cắp sản phẩm trí tuệ do Trung Quốc thực hiện. Danh mục hàng hóa Trung Quốc bị áp thuế sẽ được công bố trong vòng 15 ngày tới, dự kiến nhắm vào 1.300 loại sản phẩm, chủ yếu là những mặt hàng trong lĩnh vực công nghệ. Sau đó sẽ có 30 ngày tham vấn, thời gian để các nhà vận động và nghị sĩ Mỹ đưa ra ý kiến và cũng là cơ hội để chính quyền Mỹ - Trung thương lượng.
Ngoài ra, Tổng thống Trump còn cho Bộ Tài chính Mỹ thời gian 60 ngày để soạn thảo những quy định hạn chế đầu tư nhằm ngăn doanh nghiệp và quỹ do Trung Quốc kiểm soát thâu tóm những công ty Mỹ có sở hữu công nghệ nhạy cảm.
Trước khi ký bản ghi nhớ, Tổng thống Mỹ khẳng định vẫn xem Trung Quốc là “bạn” và Bắc Kinh đã giúp ích nhiều trong vấn đề Triều Tiên. Tuy nhiên, thâm hụt thương mại của Mỹ với cường quốc châu Á là quá lớn.
Biện pháp đánh thuế được đưa ra sau khi cuộc điều tra kéo dài 7 tháng về chuyện Trung Quốc đánh cắp sản phẩm sở hữu trí tuệ có kết luận cuối cùng. Các nhà điều tra cáo buộc Bắc Kinh ăn cắp hoặc buộc công ty Mỹ chuyển giao công nghệ thông qua một loạt những quy định do nhà nước nước này đưa ra, ví dụ như đòi hỏi công ty Mỹ phải liên doanh với đối tác Trung Quốc thì mới tiếp cận được thị trường. Không những vậy, cuộc điều tra cũng cho biết Trung Quốc còn tổ chức tấn công vào các mạng máy tính Mỹ để ăn cắp sản phẩm trí tuệ.
Trước động thái của Washington, Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ Thôi Thiên Khải tuyên bố Bắc Kinh sẽ đáp trả. “Nếu người ta muốn cứng rắn, chúng tôi sẽ cứng rắn với họ và xem ai sẽ trụ lâu hơn”, ông cảnh báo.
Bộ Thương mại Trung Quốc trong tuyên bố đưa ra ngày 23.3 đã đề xuất đưa 128 hàng hóa của Mỹ, có tổng kim ngạch nhập khẩu 3 tỉUSD năm 2017, vào danh sách mục tiêu trả đũa thương mại.Những mặt hàng bao gồm rượu, trái cây tươi, trái cây và hạt sấy khô, ống thép, ethanol đã qua điều chế và sâm có thể bị áp thuế 15%, trong khi thịt lợn và những mặt hàng nhôm tái chế phải chịu mức thuế 25%.
Với lo ngại về một cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung có thể bùng nổ sau khi ông Trump quyết định đánh thuế hàng nhập khẩu Trung Quốc, chứng khoán Mỹ hôm 22.3 đã giảm mạnh. Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones giảm đến gần 3%, cổ phiếu của các doanh nghiệp hoạt động trong ngành có thể bị Trung Quốc trả đũa cũng chịu số phận tương tự, tiêu biểu có cổ phiếu hãng máy bay Boeing giảm 5,2%, hãng sản xuất máy móc thiết bị Caterpillar giảm 5,7%.
Các chỉ số chứng khoán châu Á cũng trên đà giảm. Chỉ số Nikkei của Nhật trong phiên giao dịch sáng 23.3 đã giảm 3%.
Cẩm Bình (theo Reuters, CNN, CNBC)