Mỹ đề nghị Thổ Nhĩ Kỳ ‘quay lưng’ với Nga

Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Brian Nelson tuần trước đã đến gặp gỡ các quan chức chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ và lĩnh vực tư nhân để thúc giục hợp tác nhiều hơn trong việc làm gián đoạn dòng hàng hóa sang Nga.

Trong một bài phát biểu trước các chủ ngân hàng, ông Nelson nói xuất khẩu sang Nga tăng rõ rệt trong một năm khiến các thực thể, công ty Thổ Nhĩ Kỳ “dễ gặp rủi ro về uy tín cũng như có nguy cơ bị áp đặt các lệnh trừng phạt” hoặc mất khả năng tiếp cận các thị trường G7.

“Họ nên thận trọng hơn để tránh các giao dịch liên quan đến chuyển giao công nghệ lưỡng dụng tiềm ẩn có thể được sử dụng bởi tổ hợp công nghiệp - quân sự Nga”, Bộ Tài chính Mỹ dẫn tuyên bố của ông Nelson.

Trong các cuộc họp ở Ankara và Istanbul, Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ cùng phái đoàn của ông đã nêu bật quan ngại hàng chục triệu USD xuất khẩu sang Nga, theo một quan chức cao cấp Mỹ giấu tên.

“Không có gì ngạc nhiên... rằng Nga đang tích cực tìm cách tận dụng các mối quan hệ kinh tế lịch sử mà nước này có ở Thổ Nhĩ Kỳ. Vấn đề là phản ứng của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ như thế nào?”, quan chức này cho biết.

Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), phản đối các lệnh trừng phạt sâu rộng nhắm vào Nga nhưng khẳng định chúng sẽ không bị né tránh ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Các nước phương Tây trước đó đã áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu và lệnh trừng phạt sau khi Nga mở chiến dịch quân sự tại Ukraine gần 1 năm trước. Tuy nhiên, các kênh cung ứng vẫn mở từ Hồng Kông, Thổ Nhĩ Kỳ và các đầu mối thương mại khác.

Trích dẫn hồ sơ hải quan Nga, Reuters tháng 12 năm ngoái tiết lộ ít nhất 2,6 tỉ USD tiền linh kiện máy tính và các linh kiện điện tử khác đã chảy vào Nga trong 7 tháng tính đến ngày 31.10. Một số vi mạch của phương Tây cũng đã được phát hiện trong các hệ thống vũ khí của Nga.

Áp lực đã mang lại một số thay đổi.

Ankara đã cân bằng mối quan hệ tốt đẹp với cả Moscow và Kyiv trong suốt cuộc chiến, tổ chức các cuộc đàm phán từ lúc đầu giữa các bên và cũng giúp điều giải một thỏa thuận vận chuyển ngũ cốc từ Ukraine.

Chuyến đi của ông Nelson, Thứ trưởng Bộ Tài chính phụ trách khủng bố và tình báo tài chính, là chuyến đi mới nhất tới Thổ Nhĩ Kỳ của các quan chức cao cấp của Mỹ nhằm tăng áp lực lên Ankara để bảo đảm việc thực thi các biện pháp kiềm chế của Mỹ nhắm vào Nga.

Havas, nhà cung cấp dịch vụ mặt đất lớn nhất của Thổ Nhĩ Kỳ, nói với các hãng hàng không Nga và Belarus rằng họ có thể ngừng cung cấp phụ tùng, nhiên liệu và các dịch vụ khác cho máy bay có xuất xứ từ Mỹ của họ, theo lệnh cấm của phương Tây.

Vào tháng 9, 5 ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ đã đình chỉ việc sử dụng hệ thống thanh toán Mir của Nga sau khi Bộ Tài chính Mỹ đưa ra các lệnh trừng phạt mới và cảnh báo những người giúp đỡ Moscow không được lách luật.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Nelson cũng kêu gọi các chủ ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ tăng cường thẩm định các giao dịch liên quan đến Nga, đồng thời lưu ý rằng các nhà tài phiệt Nga tiếp tục mua bất động sản và cập bến du thuyền ở Thổ Nhĩ Kỳ.