Mỹ gặp rủi ro nếu mở rộng trừng phạt Trung Quốc sang công nghệ sinh học

Đây là lĩnh vực từng có sự hợp tác chặt chẽ giữa hai nước.

Theo tờ The Washington Post, Alan Estevez, Thứ trưởng Bộ Thương mại về công nghiệp và an ninh Mỹ, cho biết các lĩnh vực “trên tầm ngắm của tôi” để bổ sung vào việc kiểm soát xuất khẩu gồm công nghệ sinh học, điện toán lượng tử và trí tuệ nhân tạo (AI).

Đây là thông điệp đáng lo ngại với ngành công nghiệp toàn cầu. Công nghệ sinh học là một trong số ít lĩnh vực, cùng với chính sách khí hậu, vượt qua ranh giới giữa các quốc gia. Tiến bộ khoa học ở Trung Quốc có thể cứu sống nhiều người tại Mỹ.

Toàn cầu hóa lĩnh vực này cũng mang lại hiệu quả cao hơn. Các hãng công nghệ sinh học thường duy trì sự hiện diện ở Trung Quốc và Mỹ để tận dụng thế mạnh khác nhau của cả hai bên.

Ở Trung Quốc, họ khai thác hàng đống dữ liệu bệnh nhân, các thử nghiệm lâm sàng nhanh chóng và tiết kiệm chi phí, cũng như được giảm thuế địa phương, nhận tài trợ của chính phủ và các cơ quan để thúc đẩy nghiên cứu. Song song đó, họ vẫn duy trì hoạt động ở Mỹ để khai thác tài năng R&D (nghiên cứu và phát triển) của đất nước và làm việc để hướng tới sự phê duyệt cùng thương mại hóa theo quy định của FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ).

Không có gì lạ khi thấy các công ty khởi nghiệp công nghệ sinh học ngày càng tự dán nhãn mình là “toàn cầu" và thuê các giám đốc điều hành có kinh nghiệm ở Trung Quốc, Mỹ cùng một số quốc gia khác.

Ví dụ, nhà sản xuất thiết bị tiêm không cần kim NovaXS được thành lập bởi một nhà nghiên cứu ở thành phố Berkeley (Mỹ), đặt trụ sở chính tại Mỹ nhưng tiến hành các thử nghiệm lâm sàng ở Trung Quốc.

Xtalpi, một trong những công ty khởi nghiệp khám phá thuốc được tài trợ nhiều nhất của Trung Quốc, tiến hành nghiên cứu và phát triển kinh doanh ở thành phố Boston (bang Massachusetts, Mỹ), nơi nó "duy trì liên lạc chặt chẽ với các giáo sư và chuyên gia từ cộng đồng nghiên cứu cũng như từ ngành công nghiệp dược phẩm", đồng thời giữ nhiều trung tâm R&D trên khắp Trung Quốc.

Trước đây, khi được hỏi tại sao công ty khám phá thuốc Insilico lại đứng giữa Trung Quốc và Mỹ, người sáng lập kiêm Giám đốc điều hành Alex Zhavoronkov so sánh không gian với ngành công nghiệp bán dẫn, nơi "nghiên cứu được thực hiện chủ yếu ở Mỹ trong khi sản xuất phần cứng diễn ra tại Trung Quốc".

Thành phố Vô Tích ở tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc đặc biệt nổi lên như trung tâm toàn cầu cho các tổ chức nghiên cứu hợp đồng. Các tổ chức này thực hiện công việc thuê ngoài cho các công ty dược phẩm và thiết bị y tế quốc tế.

Tổ chức nghiên cứu hợp đồng là công ty cung cấp hỗ trợ cho ngành dược phẩm, công nghệ sinh học và thiết bị y tế dưới dạng dịch vụ nghiên cứu được thuê ngoài trên cơ sở hợp đồng.

“Công nghệ sinh học là một quá trình phức tạp, không chắc chắn và rất rủi ro, có khả năng thất bại 95-99% nếu bạn bắt đầu từ việc khám phá mục tiêu. Để đưa một loại thuốc vào thị trường, bạn cần 10-15 năm, tương đương 2-3 tỉ USD. Quá trình này có khả năng không thành công 95-99%", Alex Zhavoronkov nhận xét.

"Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực công nghệ sinh học là một cách để chia sẻ rủi ro và chi phí khổng lồ này. Nếu hạn chế hợp tác trong lĩnh vực này, các chính trị gia thể hiện sự thiếu hiểu biết cơ bản về ngành và coi thường sức khỏe cùng hạnh phúc của cử tri", ông nói thêm.

Việc đối xử với lĩnh vực công nghệ sinh học bằng cách tiếp cận dựa trên an ninh có thể gây tổn hại đến khả năng cạnh tranh của Mỹ.

Ngoài công nghệ sinh học, Mỹ có khả năng áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới để hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc với một số công nghệ máy tính mới nổi mạnh mẽ nhất.

Đang ở giai đoạn đầu, những kế hoạch tiềm năng này tập trung vào lĩnh vực máy tính lượng tử vẫn còn đang thử nghiệm cũng như phần mềm trí tuệ nhân tạo (AI). Các chuyên gia trong ngành đang cân nhắc về cách thiết lập các tham số của các hạn chế với công nghệ này.

Nếu được thực hiện, các nỗ lực sẽ tuân theo các hạn chế riêng biệt được công bố vào đầu tháng này nhằm làm hạn chế khả năng của Bắc Kinh trong việc triển khai các chất bán dẫn tiên tiến trong vũ khí và hệ thống giám sát.

Mỹ đã tăng cường các hành động nhằm kìm hãm khả năng của Trung Quốc trong việc phát triển một số công nghệ mà nước này coi là then chốt trong cuộc cạnh tranh với đối thủ chiến lược hàng đầu. Các quy định sâu rộng được ban hành vào đầu tháng 10 cũng hạn chế cách công dân và chuyên gia Mỹ tham gia vào các hãng công nghệ Trung Quốc.

Cục Công nghiệp và An ninh thuộc Bộ Thương mại Mỹ đóng vai trò quan trọng trong việc thiết kế, thực thi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu sang Trung Quốc và đã công bố các hạn chế về chất bán dẫn vào ngày 7.10.

Trong một bài phát biểu vào tháng trước về công nghệ, khả năng cạnh tranh và an ninh quốc gia, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ - Jake Sullivan đã đề cập đến “các công nghệ liên quan đến điện toán, bao gồm vi điện tử, hệ thống thông tin lượng tử và trí tuệ nhân tạo trong số các sự phát triển được thiết lập để đóng một tầm quan trọng vượt trội trong thập kỷ tới".

Jake Sullivan cũng lưu ý tầm quan trọng của các biện pháp kiểm soát xuất khẩu để "duy trì càng nhiều khách hàng tiềm năng càng tốt" trước các đối thủ.

Việc mở rộng bức tường xung quanh các công nghệ tiên tiến có thể gây sốc hơn nữa với Trung Quốc và buộc các quốc gia khác phải chọn phe giữa hai nền kinh tế hàng đầu thế giới. Những ý tưởng mới đã được chia sẻ với các đồng minh của Mỹ, theo nguồn tin của trang Bloomberg.

Điện toán lượng tử là một lĩnh vực được thử nghiệm với tiềm năng tăng đáng kể sức mạnh và tốc độ tính toán, cho phép máy móc giải quyết các vấn đề vượt quá khả năng của thế hệ máy tính hiện tại.

Dự kiến ​​một ngày nào đó máy lượng tử có thể đủ mạnh để giải mã mật khẩu và phá vỡ các tính năng bảo mật mã hóa.

Một số quan chức vẫn đang xác định cách lập khung các điều khiển trên máy tính lượng tử, có thể sẽ tập trung vào mức sản lượng và cái gọi là tỷ lệ sửa lỗi.

Các công ty như Microsoft, Alphabet (công ty mẹ của Google), Intel và IBM đang dành hàng triệu USD nghiên cứu cho các dự án lượng tử khác nhau.

Trong khi các máy tính thông thường giải thích dữ liệu ở dạng "cái" và "số không", máy lượng tử có thể lưu trữ thông tin ở nhiều trạng thái - như một, không, cả hai hoặc cái gì đó ở giữa - một nguyên tắc được gọi là "chồng chất". Điều đó cho phép một hệ thống lượng tử thực hiện đa nhiệm theo những cách mà thiết bị nhị phân ngày nay không thể.

Ví dụ, một máy tính bình thường tìm kiếm tên trong danh bạ điện thoại được phân loại theo các số, sẽ tìm từng số một. Trong khi máy tính lượng tử có thể quét tất cả chúng đồng thời.

Tuy nhiên, thách thức lớn nhất là các hệ thống lượng tử hiện tại thường yêu cầu các cơ chế làm mát kỳ lạ để tạo ra nhiệt độ siêu lạnh cần thiết để thao tác và phát hiện trạng thái lượng tử của các hạt hạ nguyên tử.

Chính quyền Biden cũng đang thực hiện lệnh hành pháp cho một cơ chế xem xét đầu tư ra nước ngoài sẽ đánh giá kỹ lưỡng nguồn tiền đang chuyển đến một số công nghệ nhất định của Trung Quốc và có thể gồm cả các điều khiển điện toán lượng tử cùng trí tuệ nhân tạo. Điều đó có thể bao gồm một số khía cạnh tương tự như biện pháp được thúc đẩy bởi thượng nghị sĩ Bob Casey (đảng viên đảng Dân chủ từ bang Pennsylvania) và John Cornyn (đảng viên Cộng hòa ở bang Texas).