Nga bỏ ngỏ tương lai của Tổng thống Assad

Trong một tuyên bố trước cuộc hội đàm tại New York, Nga khẳng định sẽ không có bất cứ sự phản đối nào nếu việc Tổng thống Syria Assad từ chức là một phần trong tiến trình hòa bình tại quốc gia Trung Đông này. Động thái ấy phần nào cho thấy sự “nhân nhượng” của Moscow đối với các nước phương Tây trong kế hoạch giải quyết cuộc nội chiến ở Syria.

Nga và Iran là một đồng minh thân cận của ông Assad, đã can thiệp quân sự vào Syria trên danh nghĩa hỗ trợ quân đội chính phủ chống lại lực lượng đối lập trong cuộc nội chiến kéo dài suốt 5 năm qua.  Trước đó, Moscow và Tehran đều khẳng định số phận nhà lãnh đạo Syria nên được quyết định thông qua một cuộc bỏ phiếu trên toàn quốc.

Do đó, các cường quốc phương Tây, Thổ Nhĩ Kỳ, Ả Rập Saudi buộc phải tiếp tục công nhận quyền hạn của ông Assad trong giai đoạn chuyển tiếp, trước khi đạt được một thỏa thuận mới với sự tham gia của Moscow và mở ra cánh cửa mới cho tương lai của Syria.

Một nhà ngoại giao phương Tây (giấu tên) nhận định: “Mọi thứ sẽ kết thúc khi ông Assad ra đi. Và người Nga cũng đã chấp nhận điều này, tuy nhiên chúng tôi không được công khai mọi thứ trước khi nó diễn ra”.  

Mỹ, Nga, Iran, Ả Rập Saudi và các cường quốc châu Âu đã thống nhất một lộ trình ngừng bắn trên toàn Syria, chấm dứt xung đột giữa quân đội chính phủ và lực lượng đối lập. Chính phủ của ông Assad và lực lượng nổi dậy sẽ có 6 tháng để tiến hành các cuộc đàm phán lập lại hòa bình, bắt đầu từ tháng 1.2016. Một cuộc bầu cử cũng được tổ chức ngay sau đó, kéo dài trong 18 tháng.

Vào ngày 18.12, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov và nhiều quan chức ngoại giao khác đã tham gia một cuộc đàm phán 3 vòng, nhằm đạt được một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh tại quốc gia Trung Đông.

Tuy nhiên, việc thu hẹp bất đồng tiếp tục gây ra những chia rẽ sâu sắc trong các cuộc đàm phán. Hãng tin Reuters dẫn lời một nhà ngoại giao Mỹ cho biết: “Khoảng cách đang được thu hẹp dần, nhưng vẫn tồn tại những khoảng trống lớn. Một số nước tiếp tục cho rằng duy trì chính phủ của Tổng thống Assad là giải pháp cần thiết để chống lại Nhà nước Hồi giáo. Điều này hoàn toàn trái ngược với quan điểm của phương Tây.”

Trong nhiều năm qua, cũng tương tự như Nga, Iran thể hiện sự ủng hộ đối với Tổng thống Assad bằng cách sử dụng các lực lượng quân sự và vũ khí trong kế hoạch hỗ trợ quân đội Syria. Do đó, Tehran lo ngại việc bỏ rơi nhà lãnh đạo Syria trong thời điểm hiện tại sẽ đánh mất ảnh hưởng của nước này lên quốc gia đồng minh.

Theo các nhà ngoại giao cấp cao phương Tây, chìa khóa chính cho vấn đề sẽ được giải quyết khi Nga và Iran đồng ý bỏ rơi ông Assad. Tuy nhiên, một số nhà phân tích lại cho rằng Moscow hiện có một danh sách dài những người có thể thay thế tổng thống Syria, và tiếp tục đảm bảo ảnh hưởng của Nga bên trong khu vực.

Sau các cuộc đàm phán, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hy vọng một nghị quyết ủng hộ quá trình chuyển đổi chính trị sẽ nhanh chóng được thông qua. Hiện tại, các thành viên thường trực, bao gồm Anh, Trung  Quốc, Pháp, Nga và Mỹ, vẫn chưa đồng ý cho một giải pháp cuối cùng.

Hàn Giang (theo Reuters )