Nghị quyết 43 về phục hồi kinh tế: Quốc hội thông qua nhanh, Chính phủ triển khai chậm

Ngày 4.6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức phiên họp bất thường nhằm phục vụ cho nội dung phiên họp ngày 6.6 của kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa 15.

Chậm triển khai Nghị quyết 43

Tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường đã trình bày báo cáo thẩm tra Tờ trình của Chính phủ về tình hình triển khai thực hiện và dự kiến danh mục, mức vốn bố trí cho nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Ông Cường cho biết, tại kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 43/2022/QH15 về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.

Trong đó, tại khoản 4 điều 6 của nghị quyết, Quốc hội đã giao Chính phủ “khẩn trương rà soát, hoàn thiện danh mục các dự án sử dụng nguồn vốn của chương trình, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi phân bổ vốn”.

Tuy nhiên, tại Báo cáo số 200/BC-CP, Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tình hình triển khai thực hiện, nói việc “rà soát, hoàn thiện danh mục” nêu trên chưa phải là tờ trình về danh mục các dự án để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến phân bổ vốn.

Do vậy, Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng đây chỉ là báo cáo cung cấp thông tin về tình hình, tiến độ triển khai công việc của Chính phủ, chưa đủ điều kiện để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

Về tiến độ triển khai, theo báo cáo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã thông báo tổng mức vốn, chi tiết danh mục và mức vốn dự kiến cho từng nhiệm vụ, dự án của từng bộ, cơ quan trung ương và địa phương để làm căn cứ phê duyệt chủ trương đầu tư dự án.

Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 43/2022/QH15 nhằm hỗ trợ kịp thời, thúc đẩy phục hồi nền kinh tế và tạo nền tảng phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững. Tuy nhiên, sau hơn 4 tháng Quốc hội thông qua nghị quyết, đến nay mới chỉ thực hiện ở khâu Thủ tướng Chính phủ thông báo số vốn để các bộ, cơ quan trung ương và địa phương triển khai xây dựng, phê duyệt chủ trương đầu tư các dự án, như vậy là rất chậm.

Về số vốn thông báo, Thủ tướng Chính phủ thông báo vốn cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương mới được 84,77% so với số Quốc hội cho phép. Số còn lại chưa thông báo (trong đó gồm cả lĩnh vực y tế và 4 dự án đường cao tốc).

Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho rằng Thủ tướng Chính phủ cần khẩn trương thông báo hết số vốn còn lại cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương để hoàn thiện thủ tục đầu tư, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến. Đề nghị Chính phủ báo cáo rõ nguyên nhân chưa đủ điều kiện thông báo vốn, giải pháp để thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội.

Về danh mục dự án, đến nay, theo báo cáo của Chính phủ, tất cả các dự án đều đang trong quá trình hoàn thiện thủ tục đầu tư nên Chính phủ sẽ tiếp tục hoàn thiện danh mục dự án sử dụng vốn của Chương trình để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Đối với 3 dự án đường bộ cao tốc (Biên Hòa - Vũng Tàu, Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột, Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng) thuộc tiêu chí dự án quan trọng quốc gia, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến và đang hoàn thiện hồ sơ để trình Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư các dự án tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa 15.

Số vốn dự kiến dành cho 3 dự án đã được Chính phủ báo cáo thống nhất, việc xác định nguồn vốn, khả năng cân đối vốn cho các dự án cao tốc từ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế là phù hợp với nguyên tắc tập trung vốn cho các dự án quan trọng quốc gia theo quy định của Nghị quyết 43/2022/QH15.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách cho biết, qua rà soát, đối chiếu, ủy ban nhận thấy danh mục dự án được Thủ tướng Chính phủ thông báo vốn cho các bộ, cơ quan trung ương và địa phương có một số điều chỉnh, thay đổi so với danh mục dự kiến của Chính phủ báo cáo Quốc hội tại kỳ họp bất thường.

Ủy ban đề nghị, khi trình để Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, cho ý kiến về danh mục dự án, Chính phủ cần giải trình rõ nguyên nhân thay đổi, tính hợp lý và bảo đảm tuân thủ các nguyên tắc bố trí vốn theo quy định tại Nghị quyết 43.

Sự chậm trễ làm giảm hiệu quả chương trình phục hồi kinh tế

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng Nghị quyết số 43/2022/QH15 về các giải pháp tài chính tiền tệ, hỗ trợ cho chương trình phục hồi phát triển kinh tế - xã hội trong 2 năm 2022-2023 đã được kỳ họp bất thường của Quốc hội ban hành ngay từ đầu năm 2022 nhưng đến nay (đã qua gần 5 tháng) Chính phủ vẫn chưa có danh mục cụ thể các dự án sử dụng nguồn vốn của chương trình để Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến. Sự chậm trễ này phần nào làm giảm hiệu quả của chương trình phục hồi kinh tế.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Chính phủ cần nghiêm túc rút kinh nghiệm, làm rõ nguyên nhân của sự chậm trễ này, đâu là nguyên nhân khách quan, đâu là nguyên nhân chủ quan, trên cơ sở đó rút kinh nghiệm triển khai quyết liệt hơn. Nhấn mạnh đây là chính sách quan trọng, Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ khẩn trương xử lý số vốn còn lại cho lĩnh vực hạ tầng và các dự án khác để các bộ, cơ quan trung ương, địa phương có căn cứ thực hiện.

Ngoài ra, các địa phương cũng cần nhanh chóng hoàn thiện thủ tục đầu tư, trình Chính phủ Chính phủ hoàn thiện danh mục, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến trước khi phân bổ vốn.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí về đề xuất của Chính phủ là dành một khoản ngân sách trong tổng số ngân sách thuộc Nghị quyết 43 phân bổ vốn cho 3 dự án đường cao tốc thuộc danh mục dự án quan trọng quốc gia để trình Quốc hội xem xét, quyết định trong kỳ họp thứ 3, để triển khai dự án đường bộ cao tốc Châu Đốc - Cần Thơ - Sóc Trăng giai đoạn 1; đường cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột giai đoạn 1; dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1.