Những đêm nóng nực khiến sức khỏe và tinh thần tồi tệ hơn, cản trở việc cứu hỏa

Châu Âu đang oi bức dưới đợt nắng nóng kỷ lục, với việc một số chính phủ ban hành cảnh báo khẩn cấp về sức khỏe. Các nhà chức trách ở khắp miền nam châu Âu đã chiến đấu để kiểm soát các vụ cháy rừng lớn ở một số quốc gia, gồm cả Tây Ban Nha, Hy Lạp và Pháp.

Hơn 1.000 người chết do đợt nắng nóng kéo dài gần 1 tuần ở Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha. Nhiệt độ ở Tây Ban Nha có lúc lên tới 45,7 độ C.

Hôm 28.7, nước Anh đã trải qua đêm ấm nhất được ghi nhận với nhiệt độ không thể giảm xuống dưới 25 độ C ở một số nơi. Trong khi đó, La Hague ở vùng Normandy (Pháp) ghi nhận nhiệt độ 32,8 độ C lúc 3 giờ sáng hôm 19.7.

Trên hầu hết hành tinh, nhiệt độ ban đêm thực sự đang tăng với tốc độ nhanh hơn nhiệt độ ban ngày do biến đổi khí hậu.

Jennifer Balch, nhà sinh thái học về lửa tại Đại học Colorado Boulder (Mỹ), cho biết: “Đêm nóng hơn có nghĩa là con người và môi trường của chúng ta bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu”.

Trong một nghiên cứu vào tháng 2.2022 trên Tạp chí Nature, Jennifer Balch và nhóm của bà phát hiện ra rằng những đêm ẩm ướt, mát mẻ từng giúp chế ngự những đám cháy rừng đang biến mất.

Jennifer Balch nói: “Đêm đã nóng hơn và khô hơn 25% trên toàn cầu trong 40 năm qua”, đồng thời lưu ý rằng số giờ sau bóng tối đủ ấm và khô để duy trì lửa đã tăng 36%.

Điều này có nghĩa là những người lính cứu hỏa kiệt sức sẽ không có thời gian nghỉ ngơi. Khoảng 1.700 lính cứu hỏa đang chiến đấu với ngọn lửa xung quanh vùng Gironde ven biển của Pháp. Nhiều người khác đã được điều động đến các đám cháy ở Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.

Giấc ngủ bị gián đoạn ở châu Âu

Đêm nóng cũng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của con người.

Laurance Wainwright, giảng viên môi trường tại Đại học Oxford (Anh), cho biết: “Giấc ngủ bị gián đoạn với nhiều người trong các đợt nắng nóng”.

Chất lượng giấc ngủ kém hơn hoặc thời gian ngủ ngắn hơn có thể làm trầm trọng thêm kết quả ở những người mắc chứng rối loạn trầm cảm nặng. Ông nói: “Lăn lộn trên giường, xoay người và đổ mồ hôi — vài ngày như vậy với một số người có thể là vấn đề”.

Những đêm oi ả sau những ngày ẩm ướt cũng có thể khiến con người khó phục hồi sức khỏe.

Dominic Roye, nhà khí hậu học tại Đại học Santiago de Compostela (Tây Ban Nha), cho biết: “Cơ thể đang cố gắng hạ xuống nhiệt độ thấp hơn và điều đó gây căng thẳng cho hệ thống tim mạch, hệ hô hấp và làm cho nhịp tim ở mức cao”.

Dominic Roye trước đây đã tham gia vào một nghiên cứu thử nghiệm kiểm tra ảnh hưởng của đêm nóng đến tỷ lệ tử vong ở Nam Âu. Ông nói kết quả cho thấy mối liên hệ rõ ràng, đặc biệt với những người mắc các bệnh tim mạch.

“Nếu có môi trường nhiệt độ cao như thế này, bạn không thể đạt được giấc ngủ sâu”, Dominic Roye nhấn mạnh.

Dù những người khỏe mạnh có thể chỉ cảm thấy mệt mỏi vào ngày hôm sau, điều này có thể gây tử vong cho những người có bệnh lý tiềm ẩn, ông nói thêm.

Nắng nóng mang đến rủi ro gì?

Nhiệt độ ảnh hưởng đến sức khỏe theo một số cách. Tình trạng kiệt sức do nhiệt bao gồm chóng mặt, đau đầu, run rẩy và khát, có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai và thường không nghiêm trọng, miễn là người đó hạ nhiệt trong vòng 30 phút.

Tình trạng nghiêm trọng hơn là say nắng khi nhiệt độ phần lõi của cơ thể vượt quá 40,6 độ C. Đây là trường hợp cấp cứu y tế và có thể dẫn đến tổn thương cơ quan lâu dài, thậm chí tử vong. Các triệu chứng bao gồm thở nhanh, lú lẫn hoặc co giật và buồn nôn.

Ai có nguy cơ?

Một số người dễ bị tổn thương hơn là trẻ nhỏ và người lớn tuổi, cũng như những người phải hoạt động nhiều hoặc tiếp xúc nhiều hơn với nhiệt độ cao, chẳng hạn dân vô gia cư.

Các tình trạng hiện có, bao gồm các bệnh về hô hấp và tim mạch, cũng như bệnh tiểu đường, cũng có thể làm tăng nguy cơ và trầm trọng hơn do nhiệt.

Shakoor Hajat, nhà dịch tễ học môi trường tại Trường Vệ sinh và Y học Nhiệt đới London (Anh), nói: “Khi bạn nhìn thấy một ngày nắng nóngy, tỷ lệ tử vong ở tất cả nhóm bệnh này có khả năng tăng đột biến”.

Trên toàn cầu, ước tính chỉ có dưới nửa triệu ca tử vong mỗi năm do nhiệt độ quá cao, theo một nghiên cứu năm ngoái trên Tạp chí The Lancet, dù thiếu dữ liệu từ nhiều quốc gia thu nhập thấp. Các nhà nghiên cứu cho biết nhiều người chết vì lạnh hơn, nhưng điều đó được dự báo sẽ thay đổi.

Hiệp hội Khí tượng Thế giới cảnh báo tuần trước, ô nhiễm không khí cũng gia tăng trong các đợt nắng nóng, gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng nhiệt cũng có thể dẫn đến tình trạng sinh con nhẹ cân và sinh non cho phụ nữ mang thai.

Lawrence Wainwright, giảng viên môi trường tại Đại học Oxford (Anh), nói tỷ lệ tự tử và các vấn đề sức khỏe tâm thần thường tăng cao trong các đợt nắng nóng.

Vấn đề thời gian

Các chuyên gia nói nhiều ca tử vong xảy ra sớm hơn vào mùa hè, khi cơ thể người dân chưa có cơ hội thích nghi. Vị trí cũng đóng vai trò quan trọng, khi người dân có nguy cơ mắc bệnh cao hơn ở những nơi không quen với cái nóng như vậy, kể cả ở các vùng của châu Âu.

Tuy nhiên, điều gì cũng có giới hạn và nhiều người trên khắp thế giới có nguy cơ gặp rủi ro trong thời tiết cực kỳ nóng do biến đổi khí hậu gây ra, đặc biệt là những ai phải tiếp tục làm các công việc chân tay.

Eunice Lo, nhà khoa học khí hậu tại Đại học Bristol (miền tây nước Anh), cho biết: “Ở tất cả những nơi tôi đã thấy trên thế giới mà chúng tôi có dữ liệu, nguy cơ tử vong gia tăng khi người dân tiếp xúc với nhiệt độ cao”.

Cần làm gì?

Một số cơ quan y tế công cộng châu Âu đã đưa ra lời khuyên về việc giữ mát, bao gồm cả tránh gắng sức nếu có thể và giữ đủ nước.

Say nắng là trường hợp cấp cứu y tế và cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

Họ cũng khuyên bạn nên kiểm tra những người dễ bị tổn thương. Trong đợt nắng nóng ở châu Âu năm 2003, hơn 20.000 người được cho đã chết, nhiều người trong số họ đã lớn tuổi và bị cô lập.