Ngày 5.9, chính phủ Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố hủy chương trình hoãn trục xuất di dân tới Mỹ lúc vị thành niên (Deferred Action for Childhood Arrivals - DACA). Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama đã mắng ông Trump ‘tàn nhẫn’ với trẻ nhập cư trái phép.
Trong một tuyên bố, ông Obama viết: “Nhắm tới những người trẻ này là saivì họ chẳng làm gì sai trái. Đó là sự tự hủy diệt vì họ muốn lập nghiệp, làm nhân viên cho các phòng thí nghiệm của chúng ta, phục vụ quân đội Mỹ và đóng góp cho tổ quốccủa chúng ta. Và đó là hành động tàn nhẫn”.
Từ khi mãn nhiệm kỳ hồi tháng 2, cựu Tổng thống BarackObama lại tham gia chính trị mạnh mẽ, nói hành động của ông Trump là không cần thiếtxét trên quan điểm pháp lývà là “một quyết định chính trịđi ngược tinh thần chung dù lãnh đạo doanh nghiệp, chức sắc tôn giáo, các nhà kinh tế và dân tộc Mỹ đã kêu gọi chính phủ không nên làm điều này”.
DACA là chính sách di trú do ông Obama lập, được áp dụng từ tháng 6.2012, cho phép những người nhập cảnh bất hợp pháp vào Mỹ trước năm 16 tuổi được tạm hoãn trục xuất, được cấp giấy phép làm việc và có thể gia hạn thêm 2 năm. Đương đơn phải dưới 31 tuổi vào ngày 15.6.2012, sống liên tục tại Mỹ từ ngày 15.6.2007, hoàn tất bậc trung học, không phạm tội nghiêm trọng trong thời gian lưu trú.
DACA giúp bảo đảm người trẻ dưới 16 tuổi đến Mỹ bấthợp pháp được tiếp tục học lên cao, làm việc để đóng thuế và đóng góp cho nền kinh tế Mỹ hoặc đi lính thì có thể ở lại Mỹ mà không bị trục xuất. Nhờ DACA, gần 800.000 thanh niên, hầu hết đến từ Mexico và các nước Mỹ Latinh, hiện có thể làm việc một cách hợp pháp tại Mỹ.
Theo CNN, hơn 200.000 người đăng ký chương trình DACA sống ở bang California, khoảng 100.000 người ở bang Texas, phần còn lại rải rác ở New York, Illinois và Florida.
Cơ quan Công dân và Di trú Mỹ (USCIS) không ghi nhận thông tin về người gốc Việt đăng ký chương trình DACA tính đến ngày 31.3.2017.
Ông Obama nói Quốc hội Mỹ đã không thể thông quacải cách Luật di trúvà cần có những biện pháp để không trục xuất giới trẻ nhập cư trái phép. Tuy nhiên, người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Sanders nói ông Obama lập DACA sau khi Quốc hội Mỹ bác đề xuất chuyển chương trình này thành luật.
DACA còn đươc gọi là chương trình “Những người dám mơ”, sẽ chính thức hết hiệu lực từ ngày 5.3.2018, để Quốc hội Mỹ có 6 tháng lập luật nhằmcó những biện pháp bảo vệ “Những người dám mơ”.
Những đơn xin hưởng DACA sẽ không còn được chấp nhận, những ai đang hưởng DACA sẽ mất hết quyền ở lại Mỹ từ tháng 3.2020 (những trường hợp đầu tiên từ tháng 3.2018) trừ khi Quốc hội Mỹ có luật mới cho phép người trẻ nhập cư trái phép được ở lại.
Các quan chức Bộ An ninh nội địa Mỹ (DHS) nói họ sẽ cho phép bất kỳ ai có giấy phép DACAhết hạn từ ngày 5.3.2018 được làm đơn xin gia hạn hai năm. Nhưng người có giấy phép DACAhết hạn trong 6 tháng tới sẽ không còn được thụ hưởng DACA từ ngày 5.3, điều đó có nghĩa họ có thể bị trục xuất. Chính phủ Mỹ cũng tuyên bố đơn xin DACA từ sau ngày 5.9.2017 sẽ không được xem xét.
Sau khi Bộ trưởng Tư pháp Jeff Sessions tuyên bố “thu hồi” DACA, ông Trump tuyên bố: “Tôi không ủng hộ trừng phạt trẻ em, hầu hết nay đã là người trưởng thành, chỉ vì hành vi của cha mẹ họ. Nhưng chúng ta cũng phải thừa nhận chúng ta là quốc gia của những cơ hội, vì chúng ta là quốc gia có luật pháp”.
Sau đó, ông Trump nói với các nhà báo rằngông “rất trân quý những người dám mơvà ông chỉ đạo Bộ An ninh nội địa (DHS) rằng người thụ hưởng DACA “không nhất thiết là mục tiêu phải trục xuất, trừ phi họ là tội phạm, không là người của băng nhóm tội phạm”.
Chủ nhân Nhà Trắng cũng kêu gọi Quốc hội Mỹ hành động, nói ông “mở cơ hội” để các nghị sĩ xử lý vấn đề DACA.
Quyết định “thu hồi” DACA của ông Trump lập tức bị các nhóm ủng hộ người nhập cư, lãnh đạodoanh nghiệp lên án, trong khi các chưởng lý ở hai bang New York và Washington nói sẽ kiện phản đối chính phủ. Nhiều người ủng hộ DACA đã chỉ ra sự đóng góp của “Người dám mơ” cho cộng đồng và sự phát triển kinh tế.
Mark Zukerberg, nhà sáng lập Facebook, tuyên bố: “Đây là một ngày buồn cho đất nước chúng ta. Quyết định kết thúc DACA không chỉ saimà còn cực kỳ tàn nhẫn với giới trẻ mơ Giấc mơ Mỹ, khuyến khích họ rời khỏi bóng tối và tin tưởng chính phủ chúng ta rồi trừng phạt họ vì điều đó”.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ, bà Nancy Peloisi cáo buộc ông Trump “hành động chính trị hèn nhát, đáng xấu hổ, tấn công trực diện vào giới trẻ vô tội ở các cộng đồng trên toàn nước Mỹ. Quyết định vô cảm và tàn nhẫncủa tổng thống bắt đầu trục xuất “người dám mơ” đòi hỏi Quốc hội của đảng Cộng hòa cần có phản ứng tức thời”.
Bảo Vĩnh (theo Guardian)