Ngày 18.3, tại hội nghị tổng kết 1 năm thực hiện Nghị quyết 77/NQ-CP của Chính phủ về thí điểm tự chủ đại học (ĐH), Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh các trường ĐH tự chủ được giao nhiều quyền hơn nhưng đi kèm với đó là trách nhiệm phải giải trình minh bạch, công khai tài chính.
Theo báo cáo do Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Bùi Văn Ga trình bày, sau 1 năm thực hiện Nghị quyết 77, các trường ĐH đã đạt được nhiều kết quả tích cực trong tự chủ về đào tạo và nghiên cứu khoa học, tài chính, tổ chức bộ máy, cán bộ.
Từ những kết quả đó, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam đề nghị lãnh đạo các trường ĐH, các bộ ngành cởi mở, thẳng thắn trao đổi, làm rõ nguyên nhân và có giải pháp cụ thể để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện thí điểm tự chủ ĐH 1 năm vừa qua.
Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng sau 1 năm, phần lớn các trường ĐH vẫn chưa dùng hết quyền tự chủ của mình, chưa chủ động nắm bắt về nhiều chính sách đã được sửa đổi thông thoáng hơn. Đó là lý do nhiều vướng mắc trong tự chủ về đào tạo, nghiên cứu khoa học được các trường đề cập trên thực tế cơ bản đã được tháo gỡ qua giải đáp của các bộ, ngành.
Về tự chủ tài chính, mong muốn nhà nước tiếp tục có cơ chế hỗ trợ về tín dụng, đầu tư cho nghiên cứu khoa học của các trường đã được ghi nhận như khẳng định của Phó thủ tướng: Tự chủ không có nghĩa Nhà nước không đầu tư cho giáo dục ĐH mà là thay đổi phương thức đầu tư. Ví dụ, trước đây ngân sách cấp theo định mức, chỉ tiêu thì nay các trường ĐH được đặt hàng đào tạo nhân lực cho các ngành nghề, vùng miền hay thực hiện những nhiệm vụ nghiên cứu khoa học cụ thể; có học bổng để không làm giảm cơ hội tiếp cận giáo dục của con em nhà nghèo.
Liên quan hoạt động của hội đồng trường, Phó thủ tướng cho rằng khi giao tự chủ cho các trường ĐH thì vai trò bộ chủ quản sẽ bớt đi và phải tăng quyền quản lý cũng như trách nhiệm giải trình trong trường bằng cơ chế hội đồng trường. Việc mới có 7/13 trường ĐH tự chủ thành lập hội đồng trường nhưng đa phần hoạt động chưa tương xứng với trách nhiệm của bộ chủ quản và các trường.
“Thời gian tới cần phải kiện toàn các hội đồng trường, phân định rõ trách nhiệm trong phát triển, đầu tư, bổ nhiệm nhân sự, cơ chế kiểm soát. Các bộ chủ quản cần tập trung xem xét kỹ lưỡng nhân sự để bầu hội đồng trường khóa đầu tiên và chỉ làm công tác phê chuẩn chức danh hiệu trưởng sau khi đã được hội đồng trường bầu theo đúng quy định”.
“Sau hội nghị này, chúng ta sẽ báo cáo với Chính phủ để đánh giá về thực hiện thí điểm tự chủ ĐH. Đây là con đường tất yếu chúng ta làm, dù không vội vàng nhưng cần khẩn trương, quyết liệt với quan điểm lớn nhất là nâng cao chất lượng đào tạo ĐH”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.
Phó thủ tướng đề nghị đối với công tác cán bộ thì hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, các bộ chủ quản chỉ làm công tác phê chuẩn. Bên cạnh đó, Bộ GD-ĐT cần nghiên cứu ý kiến việc hiệu phó không cần phê chuẩn mà giao cho hội đồng trường. “Bộ nhất định phải ra quy định bắt các trường tự chủ phải công khai, không được giấu giếm gì cả. Chúng ta phải nói thật, có vấn đề gì thì tiếp tục tháo gỡ”, Phó thủ tướng nói.
Bên cạnh đó, Phó thủ tướng cũng đề nghị các trường tới đây chưa xin tự chủ cũng phải theo định hướng tự chủ.
Dạ Thảo
