Rượu bia là thách thức nghiêm trọng đối với sự phát triển của con người

Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội vừa thẩm tra sơ bộ dự án Luật Phòngchống tác hại của rượu, bia.

Theo tờ trình dự án Luật Phòngchống tác hại của rượubia, thì thực trạng sử dụng rượubia ở Việt Nam đang ở mức báo động và cần phải được kiểm soát chặt chẽ để giảm mức tiêu thụ.

Bằng chứng từ các nghiên cứu thực tiễn cho thấy tình hình sử dụng rượu bia ở nước ta đang có xu hướng tăng nhanh qua các năm, thể hiện qua ba tiêu chí: mức tiêu thụ lít cồn nguyên chất bình quân đầu người và ở nam giới; tỷ lệ người dân có uống rượu bia; tỷ lệ người uống rượubia ở mức nguy hại.

Tờ trình nêu rõ, về mức tiêu thụ, nếu quy đổi tiêu thụ rượubia ra lít cồn nguyên chất thì mức tiêu thụ bình quân trên đầu người Việt Nam theo số liệu của Tổng cục Thống kê là 4,4 lít năm 2014; 8,3 lít theo số liệu ước tính năm 2016 của Tổ chức Y tế thế giới.

Trong đó, tỷ trọng tiêu thụ cồn nguyên chất từ bia đang tăng nhanh hơn từ rượu. Về mức độ phổ biến của việc uống rượu bia, Việt Nam thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ nam giới uống rượubia cao và gia tăng ở cả hai giới.

Cụ thể, năm 2010 có khoảng 70% nam và 6% nữ giới trên 15 tuổi có uống rượubia. Đến năm 2015 tỷ lệ này tăng lên tương ứng là 80,3% ở nam và 11,6% ở nữ. Đặc biệt, xu hướng trẻ hóa tuổi sử dụng rượubia đang là một vấn đề đáng lo ngại do các hệ lụy về sức khỏe, xã hội với giới trẻ. Tỷ lệ uống rượubia ở vị thành niên và thanh niên khoảng 79,9% đối với nam và 36,5% đối với nữ.

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biếtrượubia là thách thức nghiêm trọng đối với sự phát triển con người bền vững bởi những ảnh hưởng tiêu cực đến cả ba khía cạnh: xã hội, môi trường và kinh tế.

Bên cạnh đó, sử dụng rượubia là nguyên nhân trực tiếp của ít nhất 30 bệnh, chấn thương và là nguyên nhân gián tiếp của ít nhất 200 loại bệnh tật nằm trong danh mục phân loại bệnh tật quốc tế.

Trong khi đó, hiện có rất ít quy định về phòngchống tác hại của rượubia, chỉ khi việc sử dụng rượu bia dẫn đến các hậu quả xấu trong các quan hệ xã hội như điều khiển phương tiện giao thông cơ giới có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, bạo lực, tội phạm do sử dụng rượu, bia hoặc vi phạm các điều kiện sản xuất, kinh doanh thì mới bị xử lý.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Long cũng nêu rõcác quy định của pháp luật hiện hành chỉ đề cập đến giảm thiểu tác hại của sử dụng rượu, chưa đề cập đúng mức đến tác hại của sử dụng bia trong khi dù là bia hay rượu thì đều là đồ uống có chứa cồn ở hàm lượng khác nhau và đều có nguy cơ gây tác hại.

“Các quy định về hạn chế tính sẵn có và giảm tiêu thụ rượubia; hỗ trợ xã hội để dự phòng hành vi uống rượubia ở mức có hại; bảo đảm tài chính cho giảm thiểu tác hại, giải quyết các hậu quả về sức khỏe có liên quan đến sử dụng rượubia còn thiếu rất nhiều”, ông Long nêu.

Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh, nghiêm trọng hơn là tình trạng uống rượubia ở mức nguy hại ngày càng tiếp diễn. Tình trạng này phổ biến hơn ở các hộ gia đình người dân tộc thiểu số, miền núi và nông thôn.

“Tỷ lệ uống rượu được sản xuất thủ công không đăng ký kinh doanh, rượu không rõ nguồn gốc trong tỷ trọng tiêu thụ rượubia ở nước ta chiếm khoảng hơn 74%. Tình trạng người dân một số địa phương dùng cồn công nghiệp để pha chế rượu cũng là vấn đề hết sức nhức nhối”, ông Long nói.

Theo các đại biểu, so với thuốc lá thì các hệ lụy về mặt xã hội do sử dụng rượubia nghiêm trọng hơn rất nhiều, gồm tai nạn giao thông, chấn thương, bạo lực gia đình, tội phạm, an ninh trật tự và một số vấn đề về bất bình đẳng giới. Do đó việc ra đời một đạo luật để điều chỉnh các hành vi lạm dụng rượu bia là hết sức cần thiết.