'Thị trấn triệu đô' của doanh nhân Phạm Đình Nguyên giờ ra sao?

Jason Hirsch từng nuôi một ước mơ lớn tại thị trấn nhỏ nhất nước Mỹ - thị trấn Buford. ở vùng cao nguyên Wyoming, Buford có một cửa hàng tiện lợi, một hộp thư, một ngôi nhà nhỏ, một ngôi trường cũ, một cây xăng be bé và duy nhất 1 cư dân.

Buford được sở hữu bởi một doanh nhân người Việt là ông Phạm Đình Nguyên kể từ năm 2013, sau khi ông Nguyên bỏ ra 900.000 USD. Thị trấn này là điểm đến của khá nhiều tài xế xe tải đường dài, khách du lịch và những cao bồi. Đây là nơi ẩn náu an toàn cho những người lái xe chờ đợi thời tiết xấu qua đivà cũng là điểm dừng chân ven đường cho khách du lịch mùa hè. Các cảnh sát địa phương cũng hay ghé qua đây để mua cà phê tại cửa hàng tiện lợi. Các chủ trang trại địa phương thường đến đây mua thuốc lá hay tờ vé số, và đứng tán gẫu về thời tiết với nhau.

Tuy nhiên, Buford đang gặp nhiều rắc rối về tiền bạc.

Jason Hirsch, người kiêm nhiệm việc quản lý thị trấn, quét dọn vệ sinh, quản lý cửa hàng và phát ngôn viên cho Buford, nói rằng: "Mọi chuyện bây giờ tùy thuộc vào việc tôi có thanh toán nổi các hóa đơn chi phí cho từng tuần một hay không".

Vị trí thị trấn Buford trên bản đồ nước Mỹ. Nguồn: Daily Mail

Vật lộn kiếm sống

Được xây dựng từ những năm 1860 như một căn cứ quân sự, Buford từng có thời có tới 2.000 cư dân. Tuy nhiên, khi quân đội chuyển căn cứ tại đây sang thành phố láng giềng Laramie, Buford cũng theo đó bắt đầu đà đi xuống. Đến năm 2006, thị trấn chỉ còn một cư dân duy nhất là Don Sammons.

Ông Sammons quyết định bán thị trấn vào năm 2012 sau hơn 20 năm kiêm nhiệm chức thị trưởng, chủ sở hữu và người quản lý. Chủ mới của Buford là doanh nhân Phạm Đình Nguyên, người giành được khá nhiều sự chú ý ở Việt Nam nhờ thắng cuộc đấu giá và mua lại thị trấn này với giá 900.000 USD.

Mua được Buford, Phạm Đình Nguyên trở thành người sở hữu cây xăng, cửa hàng tiện lợi, một trường học xây năm 1905 nay được cải tạo thành văn phòng, một tháp phát sóng điện thoại, một nhà để xe, một nhà kho, một căn nhà ba phòng ngủ và mã bưu chính riêng của thị trấn.

Hiện sống ở TP.HCM, ông Nguyên mua lại Buford với mục đích bán sản phẩm cà phê đặc sản (specialty coffee) cho người Mỹ. Ông thậm chí còn gọi thị trấn này là PhinDeli Town Buford nhằm tôn vinh thương hiệu cà phê PhinDeli của ông.

Cửa hàng tiện lợi của Buford là một sự pha trộn văn hóa thú vị: những bức ảnh nghệ thuật của các nhiếp ảnh gia địa phương đặt chung với những túi cà phê Việt Nam. Trên bức tường sau quầy tính tiền là một bức tranh đầy màu sắc về hình ảnh những người phụ nữ Việt Nam trồng cà phê.

"Dù thị trấn có thể hơi nhỏ, nhưng nơi đây có thể tiếp cận được một lượng lớn người tiêu dùng, và tôi hy vọng họ sẽ được thưởng thức cà phê Việt Nam từ PhinDeli", ông Nguyên nói với tờ Star-Tribune hồi năm 2013.

Doanh nhân Việt Nam này được biết đến là người hay đội chiếc mũ cao bồi trên đường phố Sài Gòn, và nhiều người hay gọi ông là "thị trưởng". Hirsch cho biết ông Nguyên nổi tiếng như một ngôi sao nhạc rock tại Việt Nam nhờ sở hữu thị trấn Buford.

Ông Phạm Đình Nguyên và Don Sammons, cư dân duy nhất của thị trấn Buford. Ảnh chụp ngày 7/4/2012. Nguồn: Tuổi trẻ/AP/The Daily Beast

Hirsch bắt đầu thuê lại "thị trấn triệu đô"từ ông Phạm Đình Nguyên năm 2015 với hy vọng sẽ khai thác được hết tiềm năng của Buford. Hợp đồng cho thuê sẽ kết thúc vào tháng 12 tới đây, và trừ khi mọi thứ thay đổi, có lẽ Hirsch sẽ không gia hạn. Hợp đồng này đòi hỏi ông phải điều hành thị trấn, hoàn thành mọi công việc sửa chữa và chi trả tất cả mọi chi phí từ nguồn lợi nhuận của cửa hàng tiện lợi và cây xăng. Chỉ riêng tiền thu gom rác thải đã làm Hirsch tiêu tốn 800 USD/tháng.

Nói tóm lại, hợp đồng giữa đôi bên đã không đạt kết quả như mong muốn. Hirsch muốn thương lượng lại hợp đồng và ký lại cho 5 năm nữa, với yêu cầu là ông Nguyên phải chấp thuận việc cắt giảm một số nghĩa vụ về tài chính cho Hirsch và cho phép ông có thêm cơ hội để cải tạo Buford.

"Có rất nhiều thứ có thể làm để biến việc kinh doanh ở đây trở nên bền vững. Nhưng với điều kiện hiện tại thì không", Hirsch nói.

Mùa đông là giai đoạn khó khăn nhất của Buford. Có rất ít khách du lịch đến chi tiêu ở cây xăng, và việc bảo dưỡng cũng trở nên khó khăn và đắt đỏ hơn. Các hàng rào bị gió xô ngã, còn nước giếng thì đóng băng. Những cơn gió thổi qua đồng cỏ đã xé toạc mái của các tòa nhà trong thị trấn. Một năm trước, sét đánh vào trạm phát sóng điện thoại của thị trấn đã khiến Hirsch phải tốn 8.000 USD để sửa chữa.

Một ngày thứ Ba, các kệ hàng đã thưa thớt hàng hóa, nhưng Hirsch cho biết ông không còn tiền để mua thêm hàng về bán. Những gì Buford thực sự cần là một nhà đầu tư, một ai đó có thể cho vay tiền để tu sửa thị trấn, Hirsch nói.

"Nếu tôi rời đi, ông ấy (ông Nguyên) sẽ gặp khó khăn khi tìm một người khác để điều hành nơi này. Việc sống một mình ở Buford, Wyoming, không phải là điều mà mọi người mong muốn", ông nói.

Jason Hirsch trong cửa hàng tiện lợi do ông điều hành tại Buford. Nguồn: Casper Star-Tribune

Gầy dựng cộng đồng

Nhưng Hirsch thực ra không phải là cư dân duy nhất của Buford, mà người đó lại là Brandon Hoover. Ông này được miễn tiền thuê một ngôi nhà nhỏ nằm cách cây xăng vài chục mét. Để đổi lấy chỗ ở và một khoản tiền nhỏ hàng tháng, Hoover chia sẻ trách nhiệm chăm sóc thị trấn và cửa hàng. Còn Hirsch thì lại sống ở một trang trại nhỏ cách khoảng 3 dặm phía Nam Buford.

Cuộc sống ở Buford khá yên tĩnh và có vẻ nhàm chán, nhưng nó không bao giờ cô đơn, ngay cả trong mùa đông. Lôi ra cuốn nhật ký được ghi chép cẩn thận từ lúc ông bắt đầu điều hành thị trấn, Hirsch lướt ngón tay dọc theo một danh sách dài những người từng ghé qua thị trấn. Đây là một danh sách cực kỳ đa dạng: có những người đến từ London, Pháp, California, Texas, thậm chí từ những nơi khác cũng mang tên Buford như Buford (Georgia), và bất ngờ thay là có cả Việt Nam.

"Có khách du lịch Việt Nam đến đây và chụp ảnh nhưng họ không bao giờ mua bất cứ thứ gì", Hirsch nói.

Một người lái xe tải đi vào cửa hàng để được "xài ké" mạng wifi, thứ mà ngay cả bản thân Hirsch cũng muốn có nhưng không đủ điều kiện. Sau khi mua một gói thuốc lá, người này cũng lái xe đi sau làn bụi mù.

"Giữ tiền trong túi anh thật kỹ đi nhé", Hirsch gọi với ra ngoài khi đóng cửa lại.

Hirsch thích lối sống của thị trấn nhỏ nhất nước Mỹ này. Ông thích việc không phải dừng lại chờ đèn đỏ khi đi từ nhà tới Buford. Thỉnh thoảng, vào những ngày hè đầy nắng, ông cưỡi chú ngựa Sugar Pie của mình đi làm.

Hirsch hầu như không kiếm được tiền từ người dân địa phương, nhưng họ là một phần lý do khiến ông tiếp tục bám trụ tại đây. Hirsch đã biến Buford thành một trung tâm cộng đồng cho hơn 100 người dân sống trong khu vực rộng hơn 40.000 ha xung quanh thị trấn.

"Họ là chỗ dựa cho tôi, họ cố gắng hỗ trợ tôi nhiều nhất có thể", Hirsch nói.

Buford đã tổ chức một bữa tiệc nhân ngày Quốc khánh Mỹ (4/7) năm ngoái với âm nhạc, tiệc nướng và bia. Vài trăm người dân địa phương đã đến, cùng với một vài du khách đến chung vui. Họ ngồi trên các kiện cỏ khô, nghe ban nhạc hát giữa tiếng gió thổi của thảo nguyên Wyoming và gọi đó là "đại nhạc hội" Buford Windstock.

Các nhân viên cứu hỏa tình nguyện thường gặp nhau trong văn phòng của thị trấn Buford, và Hirsch cũng tổ chức các đêm chơi bài poker bất cứ khi nào thời tiết cho phép.

Những người mới dọn đến bắt đầu quen biết hàng xóm nhờ đến cửa hàng ở Buford. Victor Miller là một khách hàng thường xuyên. Ông đến cửa hàng gần như mỗi ngày để trò chuyện với Hirsch và kiểm tra hòm thư. Nhờ có những cuộc gặp gỡ như vậy, khi xe tải bị kẹt trong tuyết hoặc có sự cố khẩn cấp, hàng xóm trong khu vực này đã có số điện thoại của nhau để liên lạc.

Hirsch không biết mình sẽ làm gì nếu ông không còn là người quản lý thị trấn Buford này. Ông không biết mọi người sẽ nhận được bưu kiện của họ bằng cách nào nếu Buford đóng cửa. Ông cũng chẳng biết ai sẽ đứng ra tổ chức các buổi chơi poker ban đêm thay mình nữa.

"Cũng thật là buồn khi tôi chỉ mới bắt tay vào việc này, nhưng chưa gì đã thấy tương lai bất định rồi", Hirsch nói.