Thực hư việc thuốc trừ cỏ glyphosate gây ung thư

Năm 2015, Cơ quan Nghiên cứu ung thư quốc tế (IARC) đưa ra kết luận rằng glyphosate có thể có khả năng gây ung thư ở người (phân loại vào nhóm 2A, cùng với các sản phẩm như thịt đỏ, thức ăn chiên rán ở nhiệt độ cao, đồ uống nóng và công nhân làm việc ca đêm).

Phân loại này của IARC không những trái ngược kết luận với ba cơ quan khác thuộc WHO có chức năng về đánh giá an toàn thuốc bảo vệ thực vật, mà còn mâu thuẫn với hàng loạt các đánh giá của các tổ chức khoa học và cơ quan pháp chế toàn cầu.

Sau đó, chính IARC cũng thừa nhận phân loại của họ có thể dẫn đến những hiểu nhầm: "Đánh giá của IARC chỉ đánh giá mối nguy hại tiềm tàng (hazard) chứ không đánh giá mức độ rủi ro của mối nguy hại tiềm tàng đó trong những tình huống cụ thể ở các mức độ phơi nhiễm khác nhau. Sự khác biệt giữa mối nguy hại tiềm tàng và rủi ro là rất quan trọng".

Tuy nhiên, kể từ khi báo cáo này ra đời đã tạo đà cho các chiến dịch truyền thông chống glyphosate dưới danh nghĩa “trích từ phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới” cũng như các vụ kiện tụng kéo dài và lùm xùm nhất trong lịch sử ngành nông nghiệp.

Trái ngược với kết luận của IARC, ba cơ quan khác thuộc WHO bao gồm: Cơ quan Đánh giá chủ lực của WHO, Cơ quan Hướng dẫn về Chất lượng Nước uống và Cơ quan Quốc tế về An toàn Hóa chất đều thống nhất rằngglyphosate không phải chất gây ung thư và không có rủi ro đối với sức khỏe con người.

Quan trọng hơn, cả ba cơ quan này đều dựa trên nguyên tắc đánh giá rủi ro sản phẩm chứ không phải đánh giá trên cơ sở mối nguy hại tiềm tàng như IARC.

Sau IARC, Cơ quan An toàn thực phẩm châu Âu cũng đưa ra kết luận rằng, glyphosate “không có khả năng gây ung thư cho con người”, và nêu rõ sự khác biệt trong kết luận của mình với IARC là “đã đánh giá nhiều dữ liệu hơn IARC và bao gồm cả những nghiên cứu quan trọng mà IARC đã bỏ qua trong quá trình đánh giá”.

Thực tế kể từ khi IARC đưa ra phân loại, các tổ chức, cơ quan pháp chế của FAO, WHO, châu Âu, Đức, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, New Zealand, Canada và Mỹđều tái khẳng định rằng glyphosate không gây ung thư. Thêm vào đó, năm 2016, nhóm làm việc chung của FAO/WHO về dư lượng Thuốc bảo vệ thực vật (JMPR) cũng đưa ra kết luận rằng, glyphosate không tiềm ẩn bất cứ rủi ro gây ung thư nào đối với con người.

Gần đây nhất, vào tháng 5 vừa qua, kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Ung thư quốc gia Mỹ kéo dài qua rất nhiều năm trên số lượng lớn hơn 50 nghìn đối tượng đã từng phơi nhiễm với glyphosate đã kết luậnkhông tìm thấy mối liên hệ có ý nghĩa thống kê giữa việc sử dụng glyphosate và căn bệnh ung thư lympho không Hodgkin (NHL).