Thuế tối thiểu toàn cầu: Có thể thu thêm hàng chục nghìn tỉ đồng từ doanh nghiệp FDI

Trao đổi với báo chí về thuế tối thiểu toàn cầu và cơ hội của Việt Nam trong việc áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu ngày 18.4, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Đặng Ngọc Minh cho biết Quy tắc thuế tối thiểu toàn cầu do Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) khởi xướng. Theo đó, các doanh nghiệp có doanh thu từ 750 triệu euro trở lên sẽ chịu mức thuế suất tối thiểu 15%. Nhiều nước OECD tuyên bố sẽ thực hiện quy tắc thuế mới này từ đầu năm 2024.

Chương trình thuế tối thiểu toàn cầu cho phép các nước đầu tư nơi đặt trụ sở chính của công ty mẹ có quyền đánh thuế đối với thu nhập toàn cầu đến mức thuế suất 15%. Theo đó, chính sách ưu đãi của các nước nhận đầu tư và nước đang phát triển như Việt Nam thì có sự điều chỉnh kịp thời trong chính sách.

Đối với Việt Nam là nước tiếp nhận đầu tư, toàn quốc hiện có 36.500 dự án đầu tư với tổng số vốn của các nhà đầu tư nước ngoài đạt 435 tỉ USD, qua đánh giá của Tổng cục Thuế thì sẽ có khoảng 1.017 doanh nghiệp chịu tác động của thuế tối thiểu toàn cầu trong mạng lưới của các tập đoàn đa quốc gia đầu tư tại Việt Nam.

Trong đó đặc biệt có 335 doanh nghiệp có mức đầu tư trên 100 triệu USD và có mạng lưới các doanh nghiệp phụ trợ đi theo đang hoạt động tại Việt Nam với tổng số vốn đầu tư trên 130 tỉ USD chiếm khoảng 30% tổng vốn đầu tư tại Việt Nam. Kèm theo các doanh nghiệp này sẽ có hàng nghìn doanh nghiệp vệ tinh, phụ trợ đi theo sẽ bị ảnh hưởng nếu các tập đoàn có điều chỉnh chính sách đầu tư.

Theo số liệu thống kê năm 2022, các doanh nghiệp FDI đang nộp thuế thu nhập doanh nghiệp khoảng trên 110.000 tỉ đồng thuế thu nhập doanh nghiệp (thuế TNDN), số thuế bị tác động các nước phát triển truy thu khoảng từ 12.000 tỉ đồng đến 30.000 tỉ đồng.

Về ứng phó của Việt Nam trước tác động của thuế tối thiểu toàn cầu, Phó tổng cục trưởng Đặng Ngọc Minh cho biết, trước những dự báo tác động của thuế tối thiểu toàn cầu đến Việt Nam, trong thời gian vừa qua, Tổng cục Thuế được Chính phủ, Bộ Tài chính giao nhiệm vụ đánh giá và đề xuất các giải pháp để ứng phó.

Trước mắt, là việc đề xuất quyền các cấp có thẩm quyền ban hành thuế suất thuế thu nhập bổ sung đối với các doanh nghiệp chịu sự tác động của chương trình thuế tối thiểu toàn cầu để đảm bảo quyền đánh thuế của Việt Nam là nước nhận đầu tư.

Về lâu dài, Chính phủ cần trình Quốc hội kịp thời sửa đổi, bổ sung Luật Thuế TNDN, theo đó cho phép Việt Nam áp dụng thuế tối thiểu toàn cầu đối với doanh nghiệp Việt Nam đầu tư ra nước ngoài như các tập đoàn trong lĩnh vực dầu khí, viễn thông, ngân hàng.

Đồng thời, áp dụng quyền đánh thuế của Việt Nam với tư cách là nơi phát sinh thu nhập đối với các khoản lãi tiền vay, thu nhập từ bản quyền đến mức 9% theo hiệp định đa phương dự kiến thông qua trong năm nay.

Ngoài các giải pháp về thuế, điều quan trọng các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài quan tâm là Việt Nam cần có điều chỉnh về chính sách thay vì áp dụng biện pháp ưu đãi, miễn giảm thông qua giảm thuế, miễn thuế hay áp dụng thuế suất thấp trong toàn bộ thời gian của dự án.

Theo ông Minh, Bộ Tài chính cần sự phối hợp của các bộ Khoa học - Công nghệ, Công Thương để rà soát quy định hỗ trợ cho doanh nghiệp như: hỗ trợ qua cơ sở hạ tầng, hỗ trợ mua sắm tài sản cố định, đầu tư ban đầu cho doanh nghiệp, xây dựng nhà ở cho công nhân, chi phí đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động đối với doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động, chi phí nghiên cứu phát triển của các tập đoàn công nghệ.

"Tất cả các quy định hỗ trợ doanh nghiệp khi xây dựng phải tuân thủ theo quy định chung của chương trình thuế tối thiểu toàn cầu, các quy định bảo hộ đầu tư, hiệp định thương mại tự do WTO để đảm bảo chính sách của Việt Nam đưa ra tuân thủ theo quy định quốc tế và cam kết của Việt Nam với các nhà đầu tư", ông Minh nói.