Trung Quốc chỉ ‘vẫy cờ’ chứ không thủy chiến với Mỹ trên Biển Đông

Một Thế Giới lược dịch bài viết của ông Kok:

“Ngày 30.9 xảy ra vụ khu trục hạm Lan Châu của hải quân Trung Quốc đối đầu chỉ cách khu trục hạm Decatur của hải quân Mỹ 41m, khi tàu chiến Mỹ có cuộc tuần tra thực hiện quyền tự do hàng hải (FONOP) dài 10 giờ trong khu vực 12 hải lý quanh Đá Gaven và Đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép.

Đó là diễn biến căng thẳng mới nhất giữa Mỹ - Trung, sau khi Mỹ trừng phạt Quân đội giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) mua vũ khí Nga và duyệt bán vũ khí cho Đài Loan. Trung Quốc trả đũa bằng cách triệu hồi Tư lệnh hải quân từ Mỹ về nước, không chấp nhận cho tàu tấn công đổ bộ Wasp của Mỹ thăm Hồng Kông, và hủy một cuộc đối thoại an ninh cấp cao giữa hai bộ trưởng quốc phòng Trung - Mỹ.

Những diễn biến này xảy ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ - Trung căng thẳng không chỉ vì cuộc chiến thương mại giữa hai nước. Tuy nhiên để phản đối Bắc Kinh quên lời hứa năm 2015 - Chủ tịch Trung QuốcTập Cận Bình hứa không quân sự hóa Biển Đông với Tổng thống Mỹ Barack Obama khi ông thăm Nhà Trắng -, Mỹ đã hủy lời mời hải quân Trung Quốc tham dự cuộc tập trận quốc tế Vành Đai Thái Bình Dương 2018 (RIMPAC) ở Hawaii.

Vụ đối đầu tàu chiến Mỹ ở Biển Đông có thể là động thái trả đũa để tỏ thái độ không hài lòng của Bắc Kinh, và cũng có thể là một nước cờ đủ để duy trì căng thẳng chứ không chuyển thành một cuộc xung đột vũ trang. Cả hai siêu cường chưa sẵn sàng để đánh nhau trên biển, vì những thiệt hại chính trị - kinh tế rất khổng lồ. Biển Đông hiện là một khu vực mà cộng đồng quốc tế thụ hưởng quyền tự do qua lại trên không và trên biển. Vì thế, chưa bên nào toan tính ngăn cản quyền đi lại dân sự này, còn nếu thực hiện điều đó thì có nghĩa một đòn tấn công nặng nề vào sức khỏe kinh tế toàn cầu, khi đã có ước tính 1/3 tàu chở hàng của thế giới đi qua Biển Đông.

Nhưng phương tiện quân sự nước ngoài đi qua Biển Đông thì bị Bắc Kinh cản trở, như đã thách thức máy bay quân sự nước ngoài bay gần các căn cứ quân sự mà Trung Quốc xây trái phép, hoặc như vụ chặn đầu chiếc Decatur.

Đối với Trung Quốc, không phản ứng có nghĩa từ bỏ tuyên bố chủ quyền Biển Đông vô lý và đòi các nước khác không can thiệp vào cuộc tranh chấp chủ quyền. Việc nhượng bộ sẽ gây ra một hậu quả chính trị không thể tưởng tượng được cho Đảng Cộng sản Trung Quốc, và cho uy tín cá nhân của ông Tập.

Đối với Mỹ, việc nhượng bộ sẽ làm hỏng điều họ đã đấu tranh: Quyền tự do đi lại cho cả phương tiện quân - dân sự, và nhất là gây nghi ngờ về việc Mỹ cam kết bảo vệ an ninh khu vực. Đó là những hậu quả lớn cho uy tín một siêu cường toàn cầu của Mỹ.

Vì thế, Mỹ - Trung sẽ không ngưng các hoạt động của mình. Mỹ sẽ tiếp tục thực hiện các chiến dịch “vẫy cờ” báo hiện diện, gồm tung tàu chiến, máy bay ném bom B-52 vào khu vực. Bắc Kinh sẽ tiếp tục quân sự hóa Biển Đông, thường xuyên tổ chức tập trận không - hải quân và đổ bộ, sẽ tiếp tục khẳng định đó là “phản ứng phòng thủ” trước các hoạt động quân sự của Mỹ và Anh, Pháp, Úc, Ấn Độ, Nhật Bản, là các nước đều đã tăng cường hiện diện quân sự ở Biển Đông.

Câu hỏi sẽ là liệu chiến tranh trên Biển Đông sẽ là một cuộc chơi không có hồi kết? Tranh chấp Biển Đông vừa là chuyện tự do qua lại, vừa là một cuộc tranh chấp ý chí. Mỹ, Trung Quốc và các nước đòi chủ quyền thuộc Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) đều nghiêm túc không muốn là bên nổ súng trước, không sẵn sàng với việc bị xem là nước gây mất hòa bình và gây bất ổn khu vực.

Các cuộc “vẫy cờ, phô trương sức mạnh” sẽ được Trung - Mỹ và các đồng minh, đối tác của Mỹ tiếp tục thực hiện, nhưng sẽ luôn cố gắng kiềm chế, không sử dụng vũ lực. Tàu chiến, máy bay PLA sẽ tiếp tục bám theo các phương tiện quân sự nước ngoài đi qua Biển Đông. Những tuyên bố thách thức từ các căn cứ Trung Quốc trên quần đảo Trường Sa sẽ tiếp tục, đi kèm việc triển khai chiến đấu cơ và các kiểu máy bay khác.

Trung Quốc sẽ không thể lập Vùng Nhận diện Phòng không (ADIZ) trên Biển Đông vì khu vực này sẽ phản đối, nhưng không điều gì có thể cản tàu chiến, chiến đấu cơ Trung Quốc phô trương sức mạnh mà bất chấp luật pháp như đã thực hiện với khu trục hạm Decatur.

Trung Trực (theo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng)