Phó tổng thống Mỹ: Mỹ sẽ không để Trung Quốc bắt nạt ở Biển Đông

Tuyên bố này của ông Pence sẽ được đưa ra tại tổ chức nghiên cứu Viện Hudson (ở Washington), chắc chắn làm tăng căng thẳng giữa Mỹ với Trung Quốc, vào lúc hai nước đang có chiến tranh thương mại.

Reuters đã xem một số đoạn trong diễn văn của Phó tổng thống Mỹ, trong đó ông kêu gọi chú ý sự cố khu trục hạm Decatur mang tên lửa hành trình thuộc lớp Arleigh Burke, đã có cuộc tuần tra thực hiện quyền tự do hàng hải (FONOP) lâu 10 tiếng đồng hồ trong khu vực 12 hải lý quanh Đá Gaven và Đá Vành Khăn thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam, bị Trung Quốc chiếm đóng trái phép hôm 30.9.

Ông Pence đề cập việc khu trục hạm Lan Châu của hải quân Trung Quốc áp sát chiếc Decatur đang tiến hành tuần tra FONOP, buộc tàu chiến Mỹ phải đổi hướng để tránh đâm va.

Ông Pence sẽ nói: “Bất chấp sự uy hiếp cẩu thả, hải quân Mỹ sẽ tiếp tục đưa máy bay, đưa tàu hoạt động ở bất kỳ khu vực nào mà luật pháp quốc tế cho phép và nhu cầu bảo đảm quyền lợi quốc gia của Mỹ. Chúng tôi sẽ không để bị bắt nạt. Chúng tôi sẽ không nhượng bộ”.

Hoạt động FONOP của chiếc Decatur là động thái mới nhất của Mỹ, nhằm đối phó Trung Quốc nỗ lực hạn chế hoạt động tự do hàng hải ở vùng Biển Đông chiến lược, nơi có các hoạt hoạt động của hải quân Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và của một vài quốc gia Đông Nam Á, theo Reuters.

Ngày 2.10, Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho biết đã cử một tàu chiến ngăn chặn và cảnh báo chiếc Decatur phải rời đi. Bộ này khẳng định Trung Quốc “có chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ không thể chối cãi” trên các đảo và vùng nước quanh các đảo nói trên. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng ra tuyên bố kêu gọi Mỹ chấm dứt các hành động “khiêu khích” và “lập tức chỉnh sửa các sai phạm”.

Theo Reuters, Phó tổng thống Mỹ cũng sẽ cáo buộc Trung Quốc thuyết phục các quốc gia Nam Mỹ hủy quan hệ với Đài Loan và công nhận Trung Quốc: “Các hành động này đe dọa sự bất ổn của eo biển Đài Loan, và Mỹ lên án các hành động này. Trong khi chính phủ chúng ta sẽ tiếp tục tôn trọng chính sách một Trung Quốc, như đã phản ánh trong 3 tuyên bố chung và Luật Quan hệ với Đài Loan, hãy để tôi nói rằng việc Đài Loan theo đuổi dân chủ cho thấy là một hướng đi tốt cho toàn thể người dân Trung Quốc”.

Quan hệ Mỹ-Trung căng thẳng từ khi ông Donald Trump làm tổng thống Mỹ. Ông tuyên bố chiến tranh thương mại với Trung Quốc với lý do Trung Quốc ăn cắp quyền sở hữu trí tuệ công nghệ Mỹ, hạn chế các công ty Mỹ tiếp cận thị trường Trung Quốc và hỗ trợ bất bình đẳng cho các doanh nghiệp nhà nước (SOE) của Trung Quốc.

Mỹ cũng duyệt bán vũ khí trị giá 1,3 tỉ USD cho Đài Loan, khiến Bắc Kinh khó chịu. Hai bên đã có những vòng áp thuế trả đũa lẫn nhau, gồm cả việc Trung Quốc cấm tàu tấn công đổ bộ Wasp của hải quân Mỹ thăm Hồng Kông trong tháng 10. Bắc Kinh cũng hủy các cuộc đối thoại quân sự với Mỹ, do chuyện quân đội Trung Quốc (PLA) bị Mỹ cấm vận vì mua chiến đấu cơ và tên lửa phòng không của Nga.

Bất chấp căng thẳng, Tổng thống Trump từng nói Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là một người bạn. Nhưng khi dự phiên họp Đại hội đồng LHQ hồi tuần trước, ông nói: “Có lẽ ông ấy không còn là bạn nữa. Tôi sẽ trung thực với quý vị”. Ông Trump còn cáo buộc Trung Quốc can thiệp vào cuộc bầu cử Quốc hội Mỹ giữa kỳ (sẽ tổ chức ngày 6.11 tới) dù không đưa ra nhiều chứng cứ. Bắc Kinh đã phủ nhận cáo buộc này.

Khi được hỏi chứng cứ Trung Quốc can thiệp bầu cử quốc hội Mỹ giữa kỳ, ông Trump nói báo nhà nước China Daily đã trả tiền cho 4 trang quảng cáo trên tờ báo lớn nhất bang Iowa Des Moines Register ngày 23.9. Ông nói nội dung bài viết nhằm kích động cử tri ở các bang chủ đạo chống lại chính sách thương mại của ông.

Phó tổng thống Pence cũng sẽ nói Trung Quốc dùng “ngoại giao nợ” để bành trướng tầm ảnh hưởng trên toàn thế giới, như “ngày nay, nước đó chi hàng trăm tỉ USD cho các chính phủ từ châu Á, châu Phi đến châu Âu và ngay cả Nam Mỹ vay để phát triển cơ sở hạ tầng. Nhưng các điều khoản cho vay này rất mù mờ và lợi lãi chảy nhiều về Bắc Kinh”. Phó tổng thống Mỹ cũng sẽ nói Bắc Kinh dung dưỡng “chế độ Maduro bất tài và tham nhũng ở Venezuela” với lời hứa cho nước này vay 5 tỉ USD và Venezuela sẽ phải trả nợ bằng dầu thô.

Ông Pence sẽ cho biết tình báo Mỹ đã kết luận Trung Quốc “tấn công” vào các quan chức cấp bang và địa phương của Mỹ để khai thác bất kỳ sự chia rẽ nào giữa cấp liên bang với địa phương về các chính sách. Ông Pence sẽ nói mục tiêu của Bắc Kinh là thay đổi nhận thức của dân Mỹ về các chính sách của Trung Quốc, bằng cách vận động “diễn viên chìm, các tổ chức vỏ bọc và công cụ tuyên truyền”.

Phó tổng thống Mỹ cũng sẽ nói: “Một quan chức cấp cao trong ngành tình báo chúng ta gần đây cho tôi biết rằng những gì Nga đang làm vẫn quá mờ nhạt so với những gì Trung Quốc đang làm ở khắp nước Mỹ”.

Và ông Pence sẽ còn nói các quan chức Trung Quốc toan tính tác động lãnh đạo doanh nghiệp Mỹ lên án các hành động thương mại của Mỹ, “tranh thủ ý muốn của họ là duy trì hoạt động ở Trung Quốc. Một ví dụ mới đây, họ dọa không cấp giấy phép hoạt động cho một tập đoàn lớn của Mỹ, nếu tập đoàn này từ chối lên tiếng phản đối các chính sách của chính phủ chúng ta”. Tên của tập đoàn này sẽ không được nêu trong diễn văn của ông Pence.

Vĩnh Thụy (theo Reuters)