Ukraine phản pháo Slovakia về đe dọa ‘cắt điện’

Theo Politico, động thái này xuất phát từ việc Ukraine từ chối gia hạn thỏa thuận trung chuyển khí đốt Nga qua lãnh thổ của mình sau khi hợp đồng hiện tại kết thúc vào cuối năm 2024.

Ukraine từ chối gia hạn thỏa thuận khí đốt với Nga

Vào tuần trước, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tuyên bố rằng Ukraine sẽ không gia hạn thỏa thuận trung chuyển khí đốt với Gazprom, công ty năng lượng quốc doanh của Nga. Hợp đồng hiện tại, được ký kết vào năm 2019, cho phép Nga vận chuyển khí đốt tự nhiên qua Ukraine để đến các nước châu Âu, bao gồm Slovakia và Hungary. Tuy nhiên, hợp đồng này sẽ hết hạn vào cuối năm 2024.

Ông Zelenskyy đã nhiều lần chỉ trích việc Slovakia mua khí đốt của Nga, cho rằng điều này gián tiếp tài trợ cho cuộc chiến tại Ukraine. Thay vào đó, Kyiv đề xuất phát triển sản xuất khí đốt trong nước và các nguồn năng lượng thay thế để đáp ứng nhu cầu khu vực.

Quyết định của Ukraine đã khiến Slovakia và Hungary - hai quốc gia phụ thuộc nhiều vào nguồn khí đốt của Nga - lên tiếng phản đối mạnh mẽ. Cả hai nước đã cố gắng thuyết phục Ukraine gia hạn hợp đồng, với lý do rằng việc chấm dứt trung chuyển khí đốt sẽ đe dọa an ninh năng lượng của họ và gây tăng giá năng lượng trong mùa đông. Họ cũng đã kêu gọi sự hỗ trợ từ Ủy ban châu Âu, nhưng Liên minh châu Âu (EU) từ chối tham gia đàm phán gia hạn.

Thủ tướng Slovakia Robert Fico, được truyền thông phương Tây cho rằng có quan điểm thân Nga, tuần trước đã có chuyến thăm bất ngờ tới Moscow để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin. Trong cuộc gặp, ông Fico được cho là đã thảo luận về việc đảm bảo nguồn cung khí đốt cho Slovakia, đồng thời chỉ trích Ukraine vì "gây tổn hại" đến lợi ích của quốc gia này.

Lời đe dọa cắt điện, và phản ứng từ Ukraine

Đáp lại việc Ukraine không gia hạn thỏa thuận khí đốt, ông Fico hôm 28.12 đã đe dọa sẽ áp dụng các biện pháp trả đũa, trong đó có việc cắt nguồn cung cấp điện cho Ukraine. Slovakia hiện chiếm khoảng 19% lượng điện nhập khẩu của Ukraine, nguồn cung này đóng vai trò quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh các cuộc tấn công của Nga đã phá hủy nhiều cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine.

“Sau ngày 1.1, chúng tôi sẽ xem xét tình hình và khả năng ngừng cung cấp điện cho Ukraine. Khi đó, ai sẽ quan tâm đến Ukraine? Nhưng khi Ukraine cần thứ gì đó để chống lại giá rét mùa đông, họ sẽ kêu gọi chúng tôi", ông Fico cho biết trên mạng xã hội.

Theo báo Ukrainska Pravda, tuyên bố này đã vấp phải sự phản ứng gay gắt từ phía Ukraine. Tổng thống Zelensky cùng ngày cho rằng lời đe dọa của ông Fico phản ánh sự phục tùng mệnh lệnh từ Moscow. Trên tài khoản X, ông Zelensky viết: “Có vẻ như Putin đã ra lệnh cho Fico mở một mặt trận năng lượng thứ 2 chống lại Ukraine. Đây là hành động làm tổn hại không chỉ Ukraine mà còn cả người dân Slovakia".

Ông Zelensky cũng nhấn mạnh rằng Ukraine đang phải đối mặt với nhu cầu nhập khẩu điện ngày càng tăng do việc Nga kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia và các cuộc tấn công liên tục vào cơ sở hạ tầng năng lượng. Ông cảnh báo rằng bất kỳ hành động đơn phương nào từ phía Slovakia đều có nguy cơ làm tổn hại đến mối quan hệ của nước này với cộng đồng châu Âu

Tác động đến an ninh năng lượng khu vực

Cuộc đối đầu này không chỉ ảnh hưởng đến Ukraine và Slovakia mà còn đặt ra những thách thức lớn đối với an ninh năng lượng của châu Âu. Việc chấm dứt trung chuyển khí đốt Nga qua Ukraine sẽ buộc các nước châu Âu phải tìm kiếm các nguồn cung thay thế trong thời gian ngắn, dẫn đến nguy cơ tăng giá năng lượng. Slovakia và Hungary là hai quốc gia phụ thuộc nhiều nhất vào đường ống khí đốt từ Nga và sẽ chịu ảnh hưởng trực tiếp.

Thêm vào đó, lời đe dọa cắt điện của Slovakia có thể khiến Ukraine đối mặt với mùa đông khắc nghiệt hơn, khi quốc gia này đang phải gồng mình khắc phục các thiệt hại do chiến tranh. Trong khi đó, Slovakia cũng có thể mất đi khoản thu từ Ukraine, ước tính khoảng 200 triệu USD mỗi năm, nếu ngừng cung cấp điện.

Hiện tại, chưa có giải pháp rõ ràng nào cho cuộc đối đầu này. EU, vốn đóng vai trò trung gian trong các cuộc khủng hoảng khu vực, đã từ chối tham gia đàm phán gia hạn hợp đồng khí đốt giữa Nga và Ukraine. Điều này khiến Slovakia và Ukraine trong tình thế bế tắc, với nguy cơ căng thẳng leo thang hơn nữa.

Các chuyên gia năng lượng cho rằng cả hai bên cần đạt được một thỏa thuận tạm thời để đảm bảo nguồn cung trong mùa đông. Việc ngừng trung chuyển khí đốt có thể là một đòn giáng mạnh vào nỗ lực của châu Âu nhằm duy trì an ninh năng lượng, đặc biệt khi vài nước EU vẫn đang vật lộn với hậu quả từ cuộc chiến tại Ukraine.