Vì sao dơi sống sót trước vi rút qua hàng chục triệu năm?

Với hơn 1.400 loài, dơi là động vật có vú đa dạng thứ hai thế giới. Chúng sống ở mọi châu lục trừ Nam cực, có đủ mọi kích thước từ lớn đến nhỏ, định vị bằng tiếng vang, một số sống đến 41 năm – khá dài so với động vật cùng kích thước. Ngoài ra dơi còn được biết đến như động vật mang trên mình nhiều loại vi rút (kể cả chủng corona tương tự SARS-CoV-2) mà chẳng hề hấn gì.

Để tìm hiểu, một nhóm nhà khoa học quốc tế lập nên dự án Bat1k bắt đầu giải mã gen tất cả các loài dơi từ năm 2017. Đến nay họ đã hoàn tất 6 bộ gen.

Nhà sinh thái học Jon Epstein thuộc tổ chức nghiên cứu EcoHealth Alliance đánh giá bộ gen giải mã bởi Bat1k chính xác hơn bộ gen giải mã trước đây, qua đó cho phép giới nghiên cứu so sánh với gen động vật khác.

So sánh và phân tích bộ gen mới giải mã với bộ gen 42 động vật có vú khác, nhóm Bat1k phát hiện dơi đã vô hiệu hóa ít nhất 10 gen mà động vật khác sử dụng để tổ chức phản ứng chống lại mầm bệnh. Nhưng chúng lại có thêm bản sao cùng bản sửa đổi những gen kháng vi rút, và bộ gen 6 loài dơi chứa nhiều mảnh DNA có nguồn gốc từ bệnh đã nhiễm trước đây.

Theo nghiên cứu sinh tiến sĩ Laurel Yohe thuộc đại học Yale thì số DNA giống như hồ sơ bệnh án, cho thấy dơi có thể nhiễm vi rút nhiều hơn bất cứ động vật có vú nào, thậm chí nhiễm cả vi rút vốn chỉ tấn công loài chim.

Nhà sinh vật học Sharlene Santana thuộc đại học Washington nhận xét phát hiện trên làm nổi vật khả năng chịu đựng và sống sót sau khi nhiễm vi rút của dơi.

Trong năm tới, nhóm Bat1k dự tính giải mã thêm 27 bộ gen nữa. Họ đang tìm kiếm nguồn tài trợ để tiếp tục thực hiện dự án.

Cẩm Bình (theo Science Magazine)