Vụ Gang thép Thái Nguyên: Tranh cãi VINAINCON không đủ năng lực nhận thầu

Nội dung Hợp đồng EPC thể hiện, nhà thầu là Tập đoàn KH-CN và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) phải thi công, chạy thử, chuyển giao công nghệ, sửa chữa lỗi nếu có... trong vòng 30 tháng.

Tuy nhiên, theo cáo trạng, MCC sau đó không thi công và đòi tăng giá. Các bị cáo tại Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (TISCO) và Tổng công ty Thép Việt Nam (VNS) chấp thuận yêu cầu này, đồng thời giới thiệu Tổng Công ty xây dựng Công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) làm nhà thầu phụ thực hiện phần C… trong khi đơn vị này không đủ năng lực.

Tại phần xét hỏi sáng 14.4, trả lời câu hỏi của luật sư, đại diện VINAINCON cho biết khi tham gia gói thầu, VINAINCON được xác định là một trong những nhà thầu lớn nhất tại thời điểm đó của Việt Nam. VINAINCON đã tham gia vào nhiều dự án lớn và hoàn toàn đáp ứng được việc tham gia dự án này.

Bên cạnh đó, vị đại diện của VINAINCON cho rằng việc điều chỉnh giá là giải pháp cứu cánh cho dự án, không liên quan đến lợi ích của VINAINCON trong thời điểm đó. Sau khi ký hợp đồng thầu phụ, theo vị đại diện, VINAINCON đã triển khai, giao cho các đơn vị là công ty thành viên, công ty trực thuộc của VINAINCON để thực hiện dự án.

Ngoài ra, đại diện của đơn vị này cũng cho biết VINAINCON có ký với 3 nhà thầu phụ bên ngoài, trong đó có 1 nhà thầu phụ nước ngoài (đây là hợp đồng kế thừa lại giữa TISCO đã ký với nhà thầu Trung Quốc - MCC trước đây), 2 nhà thầu phụ bên ngoài còn lại thực hiện công việc rất nhỏ trong dự án, hoàn toàn phù hợp với Luật Đấu thầu và Luật Xây dựng.

Liên quan đến việc giới thiệu nhà thầu phụ VINAINCON, người đại diện theo ủy quyền của Bộ Công Thương có mặt tại phiên tòa cho biết Bộ chỉ có văn bản giới thiệu nhà thầu phụ, còn quyết định hay không là do VNS và TISCO.

Tuy nhiên, bị cáo Mai Văn Tinh (nguyên Chủ tịch VNS) nhiều lần nhắc lại rằng VNS chỉ là đơn vị giới thiệu nhà thầu phụ trên cơ sở các văn bản giới thiệu của các Bộ ngành. 

“Mọi nhà thầu đều bình đẳng”

Làm rõ hơn về Thông tư 09 “Hướng dẫn điều chỉnh giá và hợp đồng xây dựng do biến động giá nguyên liệu, nhiên liệu và vật liệu xây dựng” của Bộ Xây dựng, đại diện Bộ Xây dựng cho biết Thông tư 09 không quy định nhà thầu nào, chỉ quy định chung là hợp đồng giữa chủ đầu tư và nhà thầu, được hiểu là bao gồm cả nhà thầu nước ngoài.

Theo đại diện của Bộ Xây dựng, xuất phát từ văn bản trước đó mà Bộ trình Thủ tướng Chính phủ, trước khi Thủ tướng Chính phủ ra văn bản để làm căn cứ ban hành Thông tư 09 thì trong đó đã nêu rất rõ rằng đối với các Hợp đồng do nhà thầu nước ngoài thực hiện thì chỉ cho phép điều chỉnh đối với phần việc do thầu phụ trong nước thực hiện.

HĐXX truy xét: “Như vậy lại mâu thẫu với Thông tư 09?”, tuy nhiên, đại diện Bộ Xây dựng cho rằng do quan điểm quản lý lúc bấy giờ, mình bù giá là chỉ bù cho những nhà thầu trong nước mình thực hiện. Trước câu trả lời này, HĐXX phân tích: “Ông không thể hiểu theo cách độc đoán như vậy được; đã tham gia tại Việt Nam thì mọi nhà thầu đều bình đẳng và được hưởng quy chế pháp luật như nhau”.

Trước nội dung này, HĐXX đề nghị Bộ Xây dựng nghiên cứu thêm các công văn để trả lời sau.

Theo tìm hiểu, Thông tư 09 (năm 2008 của Bộ Xây dựng) hướng dẫn việc điều chỉnh dự toán, giá gói thầu, tổng mức đầu tư và hợp đồng xây dựng của chủ đầu tư và nhà thầu đối với các dự án đầu tư xây dựng công trình sử dụng vốn nhà nước do giá vật liệu xây dựng biến động ngoài khả năng kiểm soát của chủ đầu tư và nhà thầu.

Việc điều chỉnh giá vật liệu xây dựng được áp dụng đối với các gói thầu đã và đang triển khai thực hiện theo hình thức giá hợp đồng trọn gói, hình thức giá hợp đồng theo đơn giá cố định. Điều chỉnh hình thức giá hợp đồng đối với các hợp đồng đã lỡ thực hiện hình thức giá hợp đồng trọn gói, giá hợp đồng theo đơn giá cố định thành giá hợp đồng theo giá điều chỉnh do giá vật liệu xây dựng biến động ngoài khả năng kiểm soát của chủ đầu tư và nhà thầu.

Các loại vật liệu xây dựng được điều chỉnh (tăng, giảm) giá, bao gồm xăng, dầu, sắt thép các loại (bao gồm cả cáp thép, ống thép các loại), nhựa đường, xi măng, cát, đá, sỏi, gạch các loại, dây điện, cáp điện các loại, gỗ các loại (bao gồm cả cốp pha gỗ, cửa gỗ các loại), kính các loại.

Điều chỉnh hình thức giá hợp đồng trọn gói, giá hợp đồng theo đơn giá cố định sang hình thức giá hợp đồng theo giá điều chỉnh, cần xác định rõ các nội dung điều chỉnh, phạm vi điều chỉnh và chỉ được tính từ thời điểm có biến động giá do chủ đầu tư và nhà thầu xác định phù hợp với tiến độ thực hiện...