7 cựu cán bộ ngân hàng hầu tòa trong vụ thất thoát hơn 180 tỉ đồng

Ngày 14.3, TAND TP.Hà Nội mở phiên tòa xét xử sơ thẩm 7 bị cáo nguyên là cán bộ Ngân hàng thương mại CP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) về tội “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng”.

7 bị cáo trong vụ án này gồm: Đỗ Quốc Hùng (nguyên Giám đốc BIDV Thành Đô), Lưu Thị Bích Thủy (nguyên Phó giám đốc), Phạm Anh Tài (nguyên Trưởng phòng tín dụng), Nguyễn Văn Hà (nguyên Phó trưởng phòng tín dụng), Lại Minh Ngọc (nguyên Trưởng phòng thẩm định), Lê Vũ Thanh (nguyên Giám đốc BIDV Chi nhánh Tây Nam Quảng Ninh), Đỗ Xuân Khoan (nguyên Phó trưởng phòng tín dụng BIDV Chi nhánh Tây Nam Quảng Ninh).

Các bị cáo bị buộc tội làm sai quy định, giúp Công ty Đầu tư và Phát triển Kenmark vay từ BIDV, SHB và Habubank (nay sáp nhập vào SHB) hơn 52,8 triệu USD cùng 57 tỉ đồng mặc dù không đủ điều kiện cho vay.

Việc này dẫn tới thất thoát cho các ngân hàng 360 tỉ đồng tại thời điểm khởi tố vụ án, tức vào tháng 9.2020.

Theo cáo trạng, Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Kenmark (Công ty Kenmark) là doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài do Công ty TNHH Cheermaster (trụ sở tại Samoa), thành lập tại tỉnh Hải Dương để thực hiện Dự án đầu tư và kinh doanh hạ tầng Khu công nghiệp Việt Hòa – Kenmark tỉnh Hải Dương với tổng vốn đầu tư 1.594 tỉ đồng. Người đại diện pháp luật là ông Hwang Jonathan Cheng Yu (quốc tịch Mỹ) là Tổng giám đốc.

Để có tiền thực hiện dự án, tháng 2.2008, Công ty Kenmark (do ông Cheng Yu - Tổng giám đốc) đã ký hợp đồng tín dụng vay hơn 67 triệu USD của các ngân hàng đồng tài trợ theo tỷ lệ cam kết cho vay.

VKS xác định từ tháng 2.2008 – 5.2010, các ngân hàng đã giải ngân cho Công ty Kenmark hơn 52 triệu USD và hơn 57 tỉ đồng. Đến tháng 6.2010, Công ty Kenmark có thông báo về việc tạm dừng hoạt động, người đại diện pháp luật của công ty này đã xuất cảnh khỏi Việt Nam.

Kết quả điều tra cho thấy, sau khi Công ty Kenmark có giấy đề nghị vay vốn gửi tới BIDV chi nhánh Thành Đô với đề nghị vay hơn 69 triệu USD trong thời hạn 84 tháng để thực hiện dự án, bị cáo Đỗ Quốc Hùng - khi đó là Giám đốc BIDV chi nhánh Thành Đô đã ký tờ trình Tổng giám đốc BIDV, đề nghị đồng ý cho tiếp nhận hồ sơ vay vốn và là ngân hàng đầu mối thẩm định cho vay dự án và được BIDV đồng ý.

Tháng 12.2007, Hùng ký quyết định thành lập Tổ thẩm định chung các ngân hàng đồng tài trợ Dự án Việt Hòa - Kenmark. Tổ có 13 thành viên, riêng BIDV Thành Đô có 5 thành viên, gồm: Lưu Thị Bích Thủy (Phó giám đốc, Tổ trưởng tổ thẩm định chung), Phạm Anh Tài (Trưởng phòng tín dụng), Nguyễn Văn Hà (Phó trưởng phòng tín dụng), Lại Minh Ngọc (Phó trưởng phòng thẩm định), Nguyễn Khắc Cường (chuyên viên Phòng thẩm định).

Sau khi được phê duyệt cho vay, tháng 2.2008, Đỗ Quốc Hùng cùng Nguyễn Văn Thắng (khi đó là Giám đốc SHB Quảng Ninh) và Hoàng Thu Huyền (Giám đốc HBB Bắc Ninh) đã ký hợp đồng tín dụng cho Công ty Kenmark vay hơn 67 triệu USD.

Trong đó, BIDV Thành Đô cho vay hơn 39 triệu USD (57,8%), SHB Quảng Ninh cho vay hơn 18 triệu USD (27,4%) và HBB Bắc Ninh cho vay 10 triệu USD (14,8%). Từ ngày 25.2.2008 đến ngày 18.5.2010, các ngân hàng đồng tài trợ đã giải ngân cho Công ty Kenmark hơn 52 triệu USD và hơn 57 tỉ đồng, đạt trên 80% giá trị hợp đồng.

Qua xác minh, đã làm rõ Công ty Kenmark 100% vốn nước ngoài, phụ thuộc vào chủ sở hữu và Công ty Cheemaster, trong khi tài liệu do Trung tâm thông tin tín dụng Ngân hàng Nhà nước (CIC) cung cấp thể hiện Công ty Cheermaster có chỉ số rủi ro cao.

Ngoài ra, Công ty Kenmark lần đầu thành lập ở Việt Nam, chưa có kinh nghiệm kinh doanh, lần đầu thực hiện dự án đầu tư xây dựng khu công nghiệp ở Việt Nam. Mặc dù hồ sơ của Công ty Kenmark không đảm bảo điều kiện vay vốn, năng lực tài chính không đảm bảo trả nợ trong thời hạn cam kết… nhưng Tổ thẩm định Dự án Việt Hòa - Kenmark vẫn báo cáo kết quả thẩm định dự án đầu tư, đánh giá Công ty Kenmark đã đáp ứng được các yêu cầu cho vay theo quy định, đề xuất cho công ty này vay tối đa hơn 67 triệu USD.

Theo cơ quan truy tố, việc các ngân hàng giải ngân như trên là không đúng yêu cầu về hình thức giải ngân 2 bước. Đến nay, số tiền Công ty Kenmark còn dư nợ không thu hồi được tại 3 chi nhánh BIDV với số tiền hơn 7,8 triệu USD (tương đương hơn 180 tỉ đồng).